Άννα Βασιλειάδη: «Η σιωπή της Μελίνας»
Μια ιστορία που θα μπορούσε να είναι αληθινή και, αν δεν έχει συμβεί σε ένα κοριτσάκι που το λένε Μελίνα, έχει συμβεί σε κοριτσάκια με άλλα ονόματα, άλλες ηλικίες, σε άλλες πόλεις ή χώρες. Η Άννα Βασιλειάδη, στο τελευταίο της βιβλίο για εφήβους, Η σιωπή της Μελίνας: Μια σχεδόν αληθινή ιστορία (Εκδόσεις Κέδρος), αναφέρεται σε περιστατικά για τα οποία, συνήθως, τα κοριτσάκια στα οποία έχουν συμβεί διστάζουν να μιλήσουν. Διστάζουν, επειδή δεν γνωρίζουν πάντα τι ακριβώς έχει συμβεί και ποιος φταίει. Διστάζουν, επειδή ντρέπονται.
Σε όλη σχεδόν την αφήγηση υπάρχουν νύξεις, περισσότερα εννοούνται παρά περιγράφονται. Γιατί η Μελίνα, η κεντρική ηρωίδα, δεν θέλει να μιλήσει σε κανέναν. Κι αν δεν είχε την αδελφή της, την αδελφή της η οποία μπορεί να καταλάβει χωρίς να χρειαστεί να της μιλήσει κανείς, η Μελίνα θα ζούσε ακόμα μέσα στον εφιάλτη.
Δεν έχουν όμως όλα τα κορίτσια μια αδελφή ετοιμοπόλεμη. Και οι μαμάδες συχνά αρνούνται να καταλάβουν, ακόμα κι αν όλα τα στοιχεία είναι απλωμένα μπροστά τους. Ένα βιβλίο σαν αυτό της Άννας Βασιλειάδη θα βοηθούσε πολλές νεαρές αναγνώστριες να καταλάβουν τι συμβαίνει, όταν κάτι αρχίζει να πηγαίνει λάθος. Θα βοηθούσε κάποιες μαμάδες να γίνουν πιο καχύποπτες με τους συντρόφους τους, όταν παρουσιάζονται προβλήματα μέσα στο σπίτι. «Η μαμά πολλές φορές έλεγε πως έπρεπε να κάνουμε αυτό που ήθελε ο αρχηγός της οικογένειας, να είμαστε υπάκουες και προσεκτικές, και πολλά άλλα έλεγε».
Η ιστορία δεν διεκδικεί τη σφραγίδα της πρωτοτυπίας. Το τραγικό είναι ότι είναι συνηθισμένη. Και θα εξακολουθεί να συμβαίνει όσο οι άνθρωποι κρύβονται, όσο δεν καταγγέλλονται περιστατικά ενδοοικογενειακής κακοποίησης, όσο μπερδεύονται οι καλοί με τους κακούς.
Η Μελίνα βρίσκεται παγιδευμένη «γιατί εκείνος ήταν ο καλός, ο σοβαρός, ο αξιοπρεπής, που φρόντιζε τη μαμά και τα παιδιά της και όλους τους υπόλοιπους όταν χρειάζονταν τις γνωριμίες του». Ο πατριός της αρχίζει σιγά σιγά να της μιλάει για πράγματα για τα οποία τα κορίτσια θα προτιμούσαν να μιλήσουν με τις μεγαλύτερες αδελφές τους, με τις φίλες τους, με τις μαμάδες τους. Γίνεται να συζητάνε για εραστές και στήθος με τον πατριό τους; «Αυτά τα πράγματα δεν τα λένε στη μάνα τους τα κορίτσια, είναι ντροπή, αίσχος… Για αυτό υπάρχουν οι μπαμπάδες, για να μαθαίνουν τα κορίτσια να προστατεύονται από αλήτες. Αλλά μέχρι να μάθεις, δεν θα αφήνεις κανένα αγόρι να σε πειράζει ή να σου λέει κουβέντες. Και τσιμουδιά! Κουβέντα πουθενά!»
Η Μελίνα δεν γνώρισε πατέρα και χάρηκε όταν θα αποκτούσε έναν. Δεν ξέρει πώς συμπεριφέρονται οι μπαμπάδες. Πώς να ξέρει αν αυτός έχει δίκιο; Μοιάζουν λάθος αυτά που λέει, αλλά πώς μπορεί να το διασταυρώσει; Αν δεν πρέπει να πει πουθενά τίποτα;
Βιβλία σαν αυτό της Άννας Βασιλειάδη, αν βοηθήσουν έστω κι ένα παιδί να κατανοήσει τι του συμβαίνει, μία μαμά να προστατέψει το παιδί της, έχουν επιτύχει τον σκοπό τους.
Η ηρωίδα δεν έχει κάτι ξεχωριστό. Είναι ένα κορίτσι που του αρέσει να βγαίνει με τις φίλες του, να συζητάει για αγόρια και με αγόρια, να συμμετέχει σε συντροφιές. Η ζήλια όμως που μεταμφιέζεται σε πατρικό ενδιαφέρον την απομακρύνει από όλους. Είναι απλώς ένα μικρό κορίτσι, που χρειάζεται ακόμα το αρκουδάκι που της είχε χαρίσει κάποια Χριστούγεννα ο νονός της. «Ακόμα κοιμάμαι μαζί του τα βράδια». Κι ας ζήλευε και προσπάθησε να της πάρει ακόμα κι αυτόν τον αρκούδο ο πατριός της. «Εκείνος έλεγε ότι μεγάλωσα κι ότι δεν επιτρεπόταν να κοιμάμαι με αρκουδάκι ολόκληρη γυναίκα».
Η συγγραφέας ξεκινάει το βιβλίο με τη Μελίνα να τα έχει αφήσει όλα αυτά πίσω της. Μπορεί όμως στην πραγματικότητα κανείς να τα αφήσει πίσω; Σύμφωνα με το παράρτημα του βιβλίου: «Τα παιδιά και οι έφηβοι που πέφτουν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης παρουσιάζουν συμπτώματα για το υπόλοιπο της ζωής τους…»
Η Μελίνα είναι τυχερή, παρ’ όλο αυτό που της συμβαίνει. Έχει ανθρώπους που θα της σταθούν. Η αδελφή της θα παρακάμψει την ανίκανη μητέρα για να τη γλιτώσει από τον εφιάλτη της, ένας φίλος, παρά τις προσπάθειες του πατριού, θα παραμείνει κοντά της. Και η Μελίνα θα αρχίσει μια καινούργια ζωή. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας, δεν θα χάσει και όσους ανθρώπους παραμένουν σημαντικοί γι’ αυτήν. Θα νιώσει πρώτη φορά ασφάλεια. «Εκείνα ήταν για τη Μελίνα τα καλύτερα Χριστούγεννα… έζησε αυτά που τόσες φορές τής είχαν περιγράψει: ζεστά οικογενειακά Χριστούγεννα… Η ζεστασιά, η χαρά, τα πειράγματα, τα γέλια, η οικογενειακή ασπίδα είχαν παραγκωνίσει για λίγο τον φόβο».
Η αφήγηση πηγαινοέρχεται από το τρίτο πρόσωπο ενός εξωτερικού αφηγητή στο πρώτο πρόσωπο και η Μελίνα απευθύνεται στο φιλαράκι της, που θα επιθυμούσε να διαβάσει όσα γράφει στο ημερολόγιό της:
Αγαπημένο μου φιλαράκι,
Ποτέ δεν σου είπα γιατί έφυγα έτσι ξαφνικά. Όμως θέλω πολύ να σου πω… Όμως πρώτα θέλω να τα πω σε αυτό το ημερολόγιο, που το διάλεξα γιατί ήταν ξεχωριστό. Εδώ θα εκμυστηρευτώ το μεγάλο μου μυστικό και, όταν θα έχω τελειώσει με όλα, θα σου το δώσω να το διαβάσεις κι εσύ. Μόνο έτσι θα βρω το θάρρος να αποκαλύψω όσα έγιναν.
Σε περιπτώσεις κακοποίησης, σημαντικό είναι να σπάσει η σιωπή. Η σιωπή που προσπαθούν να εξασφαλίσουν οι θύτες, σιωπή που βασίζεται στην ντροπή, στην απειλή, στην άγνοια. Η συγγραφέας βάζει την ηρωίδα της να τα εξομολογείται όλα σε ένα ημερολόγιο. Εξάλλου, ένα τετράδιο με καταγεγραμμένα παρόμοια περιστατικά είναι αυτό που θα πυροδοτήσει τις εξελίξεις. Καμιά φορά είναι πιο εύκολο να γράψεις αυτά που δεν μπορείς να πεις. Και να 
αφήσεις να τα διαβάσουν αυτοί που θα επιλέξεις. Αυτοί που εμπιστεύεσαι.
«Παγκόσμιες μελέτες αναφέρουν ότι περίπου ένα με δύο παιδιά στα πέντε θα πέσουν θύματα σεξουαλικής βίας», αναφέρεται στο παράρτημα του βιβλίου. Βιβλία σαν αυτό της Άννας Βασιλειάδη, αν βοηθήσουν έστω κι ένα παιδί να κατανοήσει τι του συμβαίνει, μία μαμά να προστατέψει το παιδί της, έχουν επιτύχει τον σκοπό τους.
Η σιωπή της Μελίνας
Μια σχεδόν αληθινή ιστορία
Άννα Βασιλειάδη
Κέδρος
136 σελ.
ISBN 978-960-04-5053-8
Τιμή €7,70
