Τζένη Κουτσοδημητροπούλου: «Κοραλλιογενής ύφαλος»

Η Τζένη Κουτσοδημητροπούλου μέσα σε έξι χρόνια έχει εκδώσει 16 παιδικά βιβλία, δηλώνοντας έτσι τη δυναμική είσοδό της στον χώρο του βιβλίου για παιδιά. Η άμεση σχέση της με την αγγλόφωνη εκπαίδευση (η ίδια μεγάλωσε στην Αυστραλία, διδάσκει Αγγλικά και επιμελείται αγγλικά εκπαιδευτικά βιβλία) μαζί με την αγάπη της για το παραμύθι, της έχει δώσει τη δυνατότητα να γράφει κείμενα που και ζωντάνια διαθέτουν και που με διάφορες τεχνικές δομής χαρίζουν ενδιαφέρον σε έναν νέο αναγνώστη. Πίσω –αν και καθόλου κρυμμένος– από τη δράση σε έναν σύγχρονο κόσμο, υπάρχει πάντα ένας συγκεκριμένος στόχος παιδαγωγικής αξίας. Άλλοτε η εξερεύνηση άλλων πολιτισμών, άλλοτε η αναγνώριση των δικαιωμάτων των άλλων, άλλοτε η αντιμετώπιση κάθε μορφής ατομικού φόβου, άλλοτε ο σεβασμός προς το περιβάλλον, κ.λπ. Άτομο με σύγχρονες κοινωνικές απόψεις – αυτό το τελευταίο της βιβλίο το αποδεικνύει. Θέμα του η αισθητική των δρόμων μιας μεγαλούπολης. Και η κατάχρηση των γκράφιτι.

Πρωτότυπο θέμα και νομίζω πως δεν το έχει άλλος κανείς Έλληνας συγγραφέας χρησιμοποιήσει. Πρωτότυπο αλλά και καθημερινό, που πίσω από την εμφάνισή του υπάρχουν σαφέστατα ζητήματα νεανικής μη προσαρμοστικότητας και λαθεμένου τρόπου αντίδρασης, όπως βέβαια και θέματα που σχετίζονται με τη γενικότερη καλλιέργεια του πολίτη.

Η ηρωίδα –μαθήτρια του Γυμνασίου– διαθέτει ταλέντο ζωγράφου και την περίοδο όπου η οικογενειακή της κατάσταση αλλάζει προς το χειρότερο, θα στρέψει την προσοχή της προς την αισθητική των δρόμων και θα αναζητά τρόπους να εκφράσει την ανάγκη της για μια ισορροπία, ζωγραφίζοντας τον τοίχο του σχολείου της. Σε αντίθεση με αυτήν και την αισθητική της, τρεις συμμαθητές της γεμίζουν τους δρόμους και τις μάντρες με σχέδια κακόγουστα. Η σύγκρουση δυο μορφών εφηβικής αντίδρασης θα μετατραπεί τελικά σε συνεργασία, καθώς θα παρέμβει με παιδαγωγική επάρκεια ο γυμνασιάρχης. Αυτή με λίγα λόγια είναι η ιστορία που η Τζ. Κ. αφηγείται μέσα σε 89 εικονογραφημένες σελίδες.

Η αισθητική πλησιάζει προς τις αισθητικές απαιτήσεις ενός εφήβου, ακριβώς όπως και η αφήγηση χρησιμοποιεί πολύ συχνά ένα εφηβικό ύφος.

Γρήγορος ο ρυθμός της αφήγησης: Δεν αντέχω άλλο να τα βλέπω. Πραγματικά. Σύμβολα, συνθήματα, μουντζούρες. Τα βλέπω παντού. Έχουν γεμίσει τοίχους, κολόνες, μάντρες. Ξεκάθαρα διατυπωμένες οι απόψεις: Μας ρωτήσατε αν θέλουμε να βλέπουμε τις βρομιές σας; Γιατί για βρομιές πρόκειται. Και μη βιαστείτε να με παρεξηγήσετε· δεν έχω κάτι με την τέχνη στους δρόμους. Αντιθέτως, μ’ αρέσει πολύ. Αλλά αυτό δεν είναι τέχνη… Αλλά και η άλλη πλευρά, το ίδιο δυναμικά αντιδρά: Ποιος σε όρισε μάστερ του γκράφιτι και καλύπτεις ό,τι γουστάρεις; Και ανάμεσα στις δυο πλευρές, η παρέμβαση του ενήλικα: Δεν έχετε άλλη επιλογή. Το πώς θα συνεργαστείτε είναι δικό σας θέμα. Αλλά θα συνεργαστείτε, πάει και τελείωσε, για να μην αρχίσω να μοιράζω αποβολές…

Με αυτόν τον ρυθμό και χωρίς ανάσες η αφήγηση κρατά ζωντανό το ενδιαφέρον του αναγνώστη και τον οδηγεί στο επιθυμητό συμπέρασμα. Ο δημόσιος χώρος ανήκει σε όλους, όπως και η αισθητική επίσης πρέπει να απευθύνεται και να καλλιεργεί όλους. Μέσα από τη ζωγραφική στους τοίχους, μάθημα δημοκρατικής ενσυνείδησης.

Η Τζ. Κ. υπερασπίζεται την επιθυμητή κοινωνική συμπεριφορά με τη βοήθεια μιας αφήγησης. Οπότε η ιστορία που δημιουργεί –σε ειλικρινή συμπόρευση με τον στόχο της– μπορεί να χαρακτηριστεί ως αληθινή και πρωτότυπη και η έκδοση που τη φιλοξενεί ως ένα καλό βιβλίο για παιδιά.

Οι εικόνες έχουν το ύφος καλοφτιαγμένων γκράφιτι. Η όλη έκδοση επίσης ιδιαιτέρως προσεγμένη. Η αισθητική πλησιάζει προς τις αισθητικές απαιτήσεις ενός εφήβου, ακριβώς όπως και η αφήγηση χρησιμοποιεί πολύ συχνά ένα εφηβικό ύφος.

gkoutsdmtrpl Τελικά η ίδια η ηρωίδα θα αναρωτηθεί: Αλήθεια, τι μπορεί να κρύβεται κάθε φορά πίσω από μια μουντζούρα, ένα σύνθημα, μια ταγκιά; Ναι – ακριβώς αυτό! Τι μπορεί να κρύβεται;