Μαρίζα Ντεκάστρο: «2651 ημέρες δικτατορίας»
Η Μαρίζα Ντεκάστρο (Αθήνα, 1953), που σπούδασε στη Σορβόννη παιδαγωγικά και λογοτεχνία για παιδιά και νέους, που δίδαξε ιστορία και λογοτεχνία στην ιδιωτική εκπαίδευση, που έχει γράψει βιβλία γνώσεων για παιδιά σε θέματα ιστορίας και τέχνης, που είναι κριτικός παιδικού βιβλίου σε έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά, στο βιβλίο της 2651 ημέρες δικτατορίας μιλάει για τη δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967. Μολονότι το πόνημά της φαίνεται ως ένα εγχειρίδιο για νέους, δεν είναι. Σε αυτό, η συγγραφέας αφηγείται τις αναμνήσεις της από εκείνα τα σκοτεινά χρόνια, καθώς και τις αναμνήσεις των συμμαθητών της και των μετέπειτα φίλων της, οπότε μπορεί να διαβαστεί από αναγνώστες κάθε ηλικίας.
Παράλληλα με την αφήγηση των γεγονότων που αφορούν την Ελλάδα, η Μαρίζα Ντεκάστρο εξιστορεί όσα γίνονταν στον πλανήτη την ίδια εποχή, δίνοντας έτσι μια συνολική εικόνα του κόσμου και της παγκόσμιας κοινωνίας, η οποία εξελισσόταν διαρκώς, κάτι που ασφαλώς επηρέαζε και τη χώρα μας. Στο βιβλίο συνυπάρχουν οι χίπις της Αμερικής, η προσσελήνωση του διαστημόπλοιου Σαρβέγιορ 3, ο πόλεμος των 6 ημερών, ο πόλεμος στο Βιετνάμ, ο θάνατος του Ερνέστο Γκεβάρα, ο εμφύλιος πόλεμος στη Νιγηρία κι ο λιμός στην Μπιάφρα, η Μεγάλη Πολιτιστική Επανάσταση στην Κίνα, η Άνοιξη της Πράγας, ο Μάης του ’68 στο Παρίσι και πολλά άλλα θέματα που αποτελούν κομμάτια της παγκόσμιας ιστορίας.
Οι πρώτες φράσεις και οι πρώτες εικόνες του βιβλίου παραπέμπουν στη νύχτα της 20ής προς την 21η Απριλίου: «Στην Αθήνα γίνονταν καθημερινά διαδηλώσεις και πορείες. Οι πολιτικές συγκρούσεις μέσα κι έξω από τη Βουλή δεν είχαν τελειωμό. Εκείνη τη νύχτα η Ελλάδα κοιμόταν: οι πολίτες, οι πολιτικοί, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος. Ξύπνια ήταν μια ομάδα στρατιωτικών που ετοίμαζε πραξικόπημα».
Οι προσωπικές αναφορές της δεν είναι πολλές, είναι όμως ικανές να βοηθήσουν τον αναγνώστη να κατανοήσει την εμπλοκή της σε όσα είχαν διαδραματιστεί εκείνη την ταραγμένη εποχή. Το 1967, μας λέει η συγγραφέας, πήγαινε στη Β’ Γυμνασίου. Έμεναν στην οδό Πατησίων δίπλα στον ΟΤΕ κι από το μπαλκόνι του σπιτιού έβλεπε στο βάθος την Ακρόπολη. Την Παρασκευή, δεύτερη μέρα του πραξικοπήματος, τα μέλη της οικογένειας βρίσκονταν έγκλειστα στο δωμάτιο: «Βαρεμάρα, κρεβάτι, καναπές, παράθυρο κι οι γνωστοί στρατιώτες απέναντι. Ο δρόμος σιωπηλός και άδειος. Το τηλέφωνο κομμένο! Στο ραδιόφωνο ωρύονταν τα εμβατήρια και τα δημοτικά και οι συνεχείς ανακοινώσεις με εντολές προς τους πολίτες».
Είχαν συλληφθεί χιλιάδες άντρες και γυναίκες, από τους οποίους αρκετοί εκτοπίστηκαν στη Γυάρο. Πολιτικοί, δημοσιογράφοι, ηθοποιοί, συγγραφείς, συνδικαλιστές, πανεπιστημιακοί, φοιτητές κι εργάτες, όσοι δεν είχαν το «σωστό πολιτικό φρόνημα», κρύβονταν σε σπίτια για να μη συλληφθούν. Πολλοί κατάφεραν να διαφύγουν στο εξωτερικό με πλαστά διαβατήρια, αφού για να βγάλεις διαβατήριο, να διδάξεις, να βρεις δουλειά, έπρεπε να προσκομίσεις στις αρμόδιες αρχές πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων.
Διαβάζουμε: «Ολόκληρη η Ελλάδα μπήκε στο γύψο. Όμως ο γύψος δεν ήταν καλής ποιότητας και άρχισε να εμφανίζει ρωγμές! Όσοι δεν είχαν συλληφθεί και εκτοπιστεί στα νησιά οργάνωναν πράξεις αντίστασης».
Μολονότι το πόνημά της φαίνεται ως ένα εγχειρίδιο για νέους, δεν είναι. Σε αυτό, η συγγραφέας αφηγείται τις αναμνήσεις της από εκείνα τα σκοτεινά χρόνια, καθώς και τις αναμνήσεις των συμμαθητών της και των μετέπειτα φίλων της, οπότε μπορεί να διαβαστεί από αναγνώστες κάθε ηλικίας.
Το 1969 η αφηγήτρια άρχισε να προβληματίζεται πάνω στην ωφελιμότητα των βιβλίων και κατέβαινε με τον ηλεκτρικό στο Μοναστηράκι για να βρει στα παλαιοβιβλιοπωλεία αυτά που της άρεσαν. Μάθαινε τα νέα από τις εφημερίδες και έβλεπε ταινίες τέχνης στο «Στούντιο» και την «Αλκυονίδα». Το 1972, έχοντας πλέον συνειδητοποιήσει πως μόνο μέσα από την αντίσταση κάθε είδους μπορούσε η χώρα να απαλλαγεί από τη χούντα, γράφτηκε στο πολιτιστικό σωματείο ΕΚΙΝ (Ελληνοευρωπαϊκή Κίνηση Νέων). Ήταν ήδη στόχος της Ασφάλειας, οπότε κλήθηκε στα γραφεία της για να απολογηθεί κατά κάποιον τρόπο.
Ήρθε και το 1973, η ταράτσα της Νομικής Σχολής γέμισε από φοιτητές, τον Νοέμβριο έγινε η κατάληψη του Πολυτεχνείου: «Σαράντα άνθρωποι σκοτώθηκαν τις τρεις μέρες των γεγονότων του Πολυτεχνείου. Ήταν άνθρωποι που συμμετείχαν στην εξέγερση ή βρέθηκαν τυχαία στην περιοχή του Πολυτεχνείου ή σε μέρη που περιπολούσε ο στρατός». Η χούντα του Παπαδόπουλου πέφτει και την εξουσία καταλαμβάνει η χούντα του Ιωαννίδη, ο οποίος το καλοκαίρι του 1974 οργάνωσε το πραξικόπημα στην Κύπρο.
Η δικτατορία, που κράτησε εφτά χρόνια, εξέπνευσε. Έφτασε στην Αθήνα ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, η χώρα ήταν ξανά ελεύθερη: «Λίγες μέρες αργότερα, πήγαμε στο Πόρτο Ράφτη για να υποδεχτούμε στο λιμάνι τους πολιτικούς εξόριστους που έφταναν από τη Γυάρο. Ήταν κυρίως νεολαίοι που είχαν συλληφθεί στις τελευταίες εκκαθαρίσεις της χούντας».
Το βιβλίο τελειώνει με τη φράση: «Μια καινούργια λέξη μπήκε στο λεξικό: αποχουντοποίηση». Η Μαρίζα Ντεκάστρο ολοκλήρωσε με αυτόν τον τρόπο την αφήγησή της, αφού μας ταξίδεψε στον χρόνο και μας θύμισε πράγματα που δεν πρέπει να ξεχαστούν. Έπαινοι οφείλονται και στον εικονογράφο Βασίλη Παπαγεωργίου, ο οποίος «πειράζει» με μαεστρία γνωστές και άγνωστες φωτογραφίες προσώπων και γεγονότων, δημιουργώντας μια παράξενη πινακοθήκη που δένει αρμονικά με την εξιστόρηση της συγγραφέως.
2651 ημέρες δικτατορίας
21 Απριλίου 1967 – 24 Ιουλίου 1974
Μαρίζα Ντεκάστρο
εικονογράφηση: Βασίλης Παπαγεωργίου
Μεταίχμιο
88 σελ.
ISBN 978-618-03-1613-1
Τιμή €15,50
