Από τις Εκδόσεις στο Περιθώριο του Δημήτρη Αργυρόπουλου κυκλοφόρησε τον περασμένο Νοέμβριο το βιβλίο Είμαστε τρελοί κι ευτυχισμένοι – Φωτογραφίζοντας την άγρια πλευρά της δεκαετίας του ‘80 το οποίο περιέχει φωτογραφίες που τράβηξε τη δεκαετία του 1980 ο φωτογράφος Γιώργος Νικολαΐδης (1959). Είναι η πρώτη εκδοτική εμφάνιση του Γ. Νικολαΐδη, ο πλούτος όμως του προσωπικού του αρχείου παρέχει ενδείξεις ότι θα ακολουθήσουν κι άλλες σχετικές εκδόσεις από τον ίδιο.

Ο συγκεκριμένος εκδοτικός οίκος, ο οποίος έχει κυκλοφορήσει άλλο ένα εξαιρετικό φωτογραφικό άλμπουμ (Γιώργος Τουρκοβασίλης: Τα ροκ ημερολόγια – Ελληνική νεολαία και ροκ στις αρχές της δεκαετίας του ’80), επιχειρεί να συμβάλει στην ιστοριογραφία της δεκαετίας του 1980 υπό το πρίσμα όμως μιας εναλλακτικής οπτικής. Εστιάζει στις ταξικές και ιδεολογικές συγκρούσεις, την ανάδυση των νέων μουσικών σκηνών, των υποπολιτισμών της μητρόπολης και των νέων κοινωνικών υποκειμένων. Η φωτογραφία γίνεται η αφορμή αλλά και το αισθητικό πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργεί η προσπάθεια ανασύστασης της μνήμης για την εποχή εκείνη. Στην περίπτωση του Γ. Νικολαΐδη, το αποτέλεσμα είναι ταυτόχρονα άρτιο εικαστικά και συγκλονιστικό συναισθηματικά. Τουλάχιστον για όσους αναγνωρίζουν τους εαυτούς τους στο συνολικό (ιδεολογικοπολιτικό) κάδρο των γεγονότων που απαθανάτισε ο φωτογράφος.

Υπέροχες φωτογραφίες

Ο Γιώργος Νικολαΐδης, ο οποίος έχει διαγράψει μακρά και εντυπωσιακή πορεία στον χώρο της φωτογραφίας από τις αρχές της δεκαετίας του ΄80 μέχρι τις ημέρες μας εργαζόμενος κυρίως ως freelancer για εφημερίδες και περιοδικά, ανέσυρε από το πλούσιο αρχείο του μια σειρά ανέκδοτων μέχρι σήμερα φωτογραφιών που τράβηξε ο ίδιος καλύπτοντας σημαντικά κοινωνικά, πολιτικά και πολιτιστικά γεγονότα, τα οποία έλαβαν χώρα στην Αθήνα κατά τη δεκαετία του ’80. Πρόκειται για «σκληρές» ασπρόμαυρες φωτογραφίες στις οποίες καταγράφονται με ένταση και ρεαλισμό οι παλμοί μιας μητρόπολης που περνάει από μια ιστορική φάση σε μια άλλη.

Το βιβλίο καλύπτει «φωτογραφικά» την περίοδο 1984-1988 και στο «κάδρο» του Νικολαΐδη μπαίνουν σημαντικά γεγονότα της εποχής για τα οποία υπάρχει πλέον μια εντυπωσιακή φωτογραφική τεκμηρίωση. Στο βιβλίο θα δείτε καταπληκτικές λήψεις από τις «Επιχειρήσεις Αρετή» στα Εξάρχεια (φθινόπωρο 1984), η οποία εγκαινίασε μια διετία δαιμονοποίησης της πλατείας και άγριας καταστολής της νεολαίας.

Επίσης φωτογραφικό υλικό από την αντιφασιστική πορεία κατά την επίσκεψη Ζ. Μ. Λεπέν στην Αθήνα (1984), την κατάληψη του Χημείου και τα οδοφράγματα στους τριγύρω δρόμους, τη δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά και τα επεισόδια που ξέσπασαν μετά το τραγικό αυτό γεγονός (1985), τις αντιπυρηνικές διαδηλώσεις μετά το ατύχημα του Τσερνόμπιλ (1986) κ.ά. 

Το βιβλίο καλύπτει «φωτογραφικά» την περίοδο 1984-1988 και στο «κάδρο» του Νικολαΐδη μπαίνουν σημαντικά γεγονότα της εποχής για τα οποία υπάρχει πλέον μια εντυπωσιακή φωτογραφική τεκμηρίωση.

Υπάρχουν όμως και φωτογραφίες που απεικονίζουν τη ζώσα πολιτιστική δραστηριότητα της εποχής, τόσο την επίσημη και «καθεστωτική» (όπως το θρυλικό φεστιβάλ Rock In Athens του 1985 και οι συναυλίες γνωστών καλλιτεχνών στα φεστιβάλ που διοργάνωναν οι νεολαίες των πολιτικών κομμάτων), όσο και εκδηλώσεις του εναλλακτικού χώρου και του ανταγωνιστικού κινήματος, όπως φωτογραφίες από τις παρέες των πανκς και τα συγκροτήματά τους, τον «πυρετό» των αυτοοργανωμένων συναυλιών, τη ζώσα καθημερινότητα των ανθρώπων της δεκαετίας του ’80 κ.ά.

Λόγια με ουσία

Τις φωτογραφίες του Γιώργου Νικολαΐδη συνοδεύουν σύντομα κείμενα που γράφτηκαν ειδικά για την παρούσα έκδοση και χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τα κοινωνικά/πολιτικά κείμενα και τα κυρίως πολιτιστικά/μουσικά.

Τα πρώτα υπογράφουν πανεπιστημιακοί, κοινωνικοί επιστήμονες, ιστορικοί και εκδότες εναλλακτικού Τύπου. Τα δεύτερα υπογράφουν δημοσιογράφοι, εκδότες fanzines (όπως ο υποφαινόμενος) και μουσικοί όπως ο Αλέξης Καλοφωλιάς των Last Drive, συνοδοιπόροι οι περισσότεροι του φωτογράφου κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80 αλλά και μετά από αυτήν.

Όπως γράφουν στον κοινό πρόλογό τους ο Δημήτρης Ιωάννου, δρ. πολεοδομίας-χωροταξίας και μουσικός (Bokomolech), και ο Γιάννης Ν. Κολοβός, δρ. σύγχρονης ιστορίας και εκδότης του φανζίν Β-23, «ο Γιώργος Νικολαΐδης ήταν ένας από τους τρεις φωτορεπόρτερ –οι άλλοι δύο είναι ο Σάκης “Καρχαρίας” Παπαδόπουλος και ο Σπύρος Τσακίρης–, οι οποίοι μπορούσαν και κινούνταν άνετα στα Εξάρχεια καθ’ όλη τη δεκαετία του ’80. Έτσι, με τον φακό του αποτύπωσε τα πιο σπουδαία στιγμιότυπα της μικροϊστορίας αυτού του κόσμου, μέρος του οποίου άλλωστε υπήρξε και ο ίδιος».

Το φωτογραφικό άλμπουμ του Γ. Νικολαΐδη και τα κείμενα των φίλων του που πλαισιώνουν τον συγκεκριμένο τόμο αποτελούν ένα ιστορικό τεκμήριο αλλά, ταυτόχρονα, κι ένα ταξίδι στη νεότητα των περισσότερων από εμάς. Για τους νεότερους είναι μια σπουδή που πρέπει απαραιτήτως να κοινωνήσουν και να απολαύσουν, αναλογιζόμενοι το ιστορικό βάρος των κοινωνικών αγώνων και των πολιτιστικών μαχών που έχουν δοθεί για να μπορούν σήμερα κι αυτοί να βαδίζουν στον δρόμο της ελεύθερης έκφρασης.

Αντίτυπα του βιβλίου δόθηκαν δωρεάν σε αυτόνομα στέκια, καταλήψεις και σε αυτοοργανωμένες βιβλιοθήκες. Μέρος των εσόδων από τις πωλήσεις θα διατεθεί στην πρωτοβουλία μουσικών Αντισώματα, καθώς επίσης και σε αυτοοργανωμένες δομές αλληλεγγύης και συλλογικότητες του χώρου.

Διαβάστε την παρουσίαση του βιβλίου του Γιώργου Τουρκοβασίλη: Τα ροκ ημερολόγια – Ελληνική νεολαία και ροκ στις αρχές της δεκαετίας του ’80 εδώ.

«Είμαστε τρελοί κι ευτυχισμένοι»
Φωτογραφίζοντας την άγρια πλευρά της δεκαετίας του ‘80
Γιώργος Νικολαΐδης
Εκδόσεις στο Περιθώριο
192 σελ.
ISBN 978-618-81416-2-9
Τιμή: €10,60

Ο Θανάσης Αντωνίου είναι δημοσιογράφος.

Άλλα κείμενα:

• J. Bradford DeLong: «Στον δρόμο προς την ουτοπία»
• Martin Gross: «Η τελευταία χρονιά»
• Γιάννης Μουρατίδης: «Ταξίδια στο μέλλον» (Ι και ΙΙ)
• Λέανδρος Μπόλαρης: «Ουκρανία: Σταυροδρόμι ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών»
• Myeongseok Kang – BTS: «Beyond The Story»

Twitter