Κώστας Κινής: «Αναμνήσεις Κατοχής… 1940-1950»
Δεκατρία είναι τα κύρια κεφάλαια με τις Αναμνήσεις Κατοχής του Κώστα Κινή, ο οποίος καταγράφει τα γεγονότα που ο ίδιος έζησε, είδε και άκουσε. Τα κείμενα καλύπτουν την περίοδο 1940-1950, τον Πρόλογο γράφει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γιάννης Μότσιος και το βιβλίο ολοκληρώνεται με το «Κατοχής Χρονολόγιο» και το πλουσιότατο εργοβιογραφικό του συγγραφέα. Τα δραματικά γεγονότα της πρόσφατης Ιστορίας μας, τα πάθη του ελληνικού λαού, οι περιπέτειες καταγράφονται με έναν εναργή προσωπικό τρόπο, γεμάτο από το πάθος των χρόνων εκείνων και ας πέρασαν εξήντα χρόνια από τότε και βάλε.
Ο Κινής δεν είναι απλός καταγραφέας εντυπώσεων προσωπικών. Πέρα από τις σπουδές του στη Νομική Σχολή της Αθήνας και στο Ωδείο επίσης, εργάστηκε ως ηθοποιός, σκηνοθέτης θεατρικών έργων, καθώς και λογοτεχνικών, μουσικών, εικαστικών και φιλολογικών εκδηλώσεων, εκφωνητής στο ραδιόφωνο, εκπαιδευτής δημοσιογράφων, διοργανωτής σεμιναρίων Αρχαίου Δράματος, τηλεοπτικός παράγων, μεταφραστής αρχαίου δράματος, αλλά, πριν από όλα, μαχητής στον αγώνα για την ελευθερία της πατρίδας στις δύσκολες ώρες της. Το βιβλίο του Αναμνήσεις Κατοχής είναι το απόσταγμα όλων εκείνων των συναισθημάτων και των ιδεών που κατέκλυσαν τη νιότη του και που, πριν γίνει βιβλίο, διοχετεύτηκε σε χίλιες εκφράσεις που στόχο είχαν την ανάδειξη του πολιτιστικού πλούτου. Οι «αναμνήσεις» όμως μεταφέρουν τη δραματική ατμόσφαιρα των πικρών ημερών, όταν η Ελλάδα, κάτω από την ξένη μπότα, στενάζει και όταν στις αντίξοες εθνικές συνθήκες συμβάλλουν και οι καιρικές: «Λες και είχε συμμαχήσει ο διάβολος μ’ αυτόν τον χειμώνα».
Ο Κινής δεν γράφει με λογοτεχνικές αξιώσεις, αλλά απλώς με την αξίωση να ακουστεί η φωνή του παιδιού που βασανίστηκε στην τρυφερή του ηλικία. Παράλληλα, όμως, η δική του ζωή και τα δικά του βάσανα είναι η Ιστορία του ελληνικού λαού από την πλευρά των αριστερών, κομμουνιστών, αντιστασιακών, ανθρώπων της λαϊκής γειτονιάς.
Η αφήγηση γίνεται με το αίσθημα εκείνου που δεν έχει ξεχάσει τι έγινε. Που ζει ακόμα στην παλιά γειτονιά του, που ακούει τις φωνές των ετοιμοθάνατων πεινασμένων, που ακούει το σφύριγμα του τρένου που περνά φορτωμένο με τα κλεμμένα αγαθά και με τους αιχμαλώτους που τους πάνε για τα στρατόπεδα, για εκτέλεση, σαν θηρία σε κλουβιά.
Η οικογένεια με τα δεκατρία παιδιά, η μητέρα, ο πατέρας, που «έκλεβε» από τους Γερμανούς και έδινε στους αντάρτες. Οι σαλταδόροι πάνω στα τρένα που «έκλεβαν» το κάρβουνο, ο κουκουλοφόρος προδότης, το σφύριγμα της αποκάλυψης της δολιοφθοράς, το αίσιο τέλος.
Στα «περβόλια» το καλοκαίρι του 1943, μεταξύ λόφου Σκουζέ και Κολωνού, περιγραφή του περιβολιού της μηχανής άντλησης του νερού. Εκεί ο κυρ Παναγιώτης, περιβολάρης πονετικός, αποδεικνύεται σε λίγο κουκουλοφόρος άκαρδος. Το «χασάνι», η «τσουκνίδα». Και τα πράγματα εξελίσσονται. Ο Γλέζος και ο Σάντας κατεβάζουν τη γερμανική σημαία από την Ακρόπολη. Ο ελληνικός λαός κάνει Αντίσταση, ο πατέρας απαγγέλλει Παλαμά:
Αυτό το λόγο θα σας πω,/ δεν έχω άλλον κανένα:
Μεθύστε με τ’ αθάνατο/ κρασί του Εικοσιένα.
Ο Παλαμάς πεθαίνει τον Φεβρουάριο του 1943. Στην κηδεία του, ο Σικελιανός απαγγέλλει το γνωστό ποίημα «Ηχήστε οι σάλπιγγες» και στη συνέχεια όλοι μαζί ψέλνουν τον Εθνικό Ύμνο. Κάνει την εμφάνισή του το παράνομο ραδιόφωνο. Τον Οκτώβρη του 1944 έρχονται οι Άγγλοι και φεύγουν οι Γερμανοί, ατιμώρητοι. Ξεσπά ο Εμφύλιος, άγριος. Τα χρόνια περνούν, το παιδί δουλεύει στην μπακαλοταβέρνα της γειτονιάς, τραγουδάει και ψέλνει και μαζεύει τα προς το ζην. Ο Άρης αυτοκτονεί. Αργότερα, ο νεαρός πιάνει δουλειά στη βιοτεχνία μακαρονιών, τότε «Μέλισσα», οι Χίτες και η δράση τους, ο πετροπόλεμος ανάμεσα σε «παλιοκουμμούνια» και «γερμανοτσολιάδες», οι σπουδές και έπειτα το ταξίδι στην Αμερική. Δέκα χρόνια μετά, η επιστροφή στην πατρίδα. Πλούσια δράση και ποικίλης μορφής.
Εκείνο που αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης του συγκεκριμένου βιβλίου είναι το πάθος του ανθρώπου που, σαν να μην ξέφυγε ποτέ από εκείνη την ηρωική και βάρβαρη εποχή, ζει και ξαναζεί λεπτομερώς όλα όσα έχει καταγράψει μέσα στο μυαλό και στην ψυχή του.
Ο Κινής δεν γράφει με λογοτεχνικές αξιώσεις, αλλά απλώς με την αξίωση να ακουστεί η φωνή του παιδιού που βασανίστηκε στην τρυφερή του ηλικία. Παράλληλα, όμως, η δική του ζωή και τα δικά του βάσανα είναι η Ιστορία του ελληνικού λαού από την πλευρά των αριστερών, κομμουνιστών, αντιστασιακών, ανθρώπων της λαϊκής γειτονιάς. Η αφήγηση, λοιπόν, είναι απλή, γραμμένη με τον συναισθηματισμό ενός ανθρώπου που βίωσε τα πράγματα και όχι από την απόσταση του χρόνου που πέρασε και που γιάτρεψε ή επούλωσε τις πληγές. Το αντίθετο, μάλιστα, όλα είναι νωπά και φρέσκα και ανεξίτηλα καταγραμμένα στην παιδική ψυχή. Με τα μάτια της ψυχής του, λοιπόν, ο Κινής επανέφερε στο σήμερα πράγματα γνωστά που κανείς δεν έχει ξεχάσει, εφόσον «ετούτα ρίζωσαν μες στο μυαλό και δεν αλλάζουν» και τη μνήμη του ελληνικού λαού, «όπου και να την αγγίξεις πονεί» λέει ο Σεφέρης.
Το βιβλίο διανθίζεται και από φωτογραφίες εποχής: οικογενειακή φωτογραφία του συγγραφέα, εξαθλιωμένα παιδιά, αιχμάλωτοι σε στρατόπεδα, βρετανικά τανκς στην Αθήνα στις 3 Δεκέμβρη 1944, παράδοση της πόλης από τον Γερμανό φρούραρχο σε αντιπροσωπεία του Δήμου της Αθήνας στις 12 Οκτωβρίου 1944 και άλλες. Οι παθόντες ειδικά θα εκτιμήσουν το βιβλίο που θα ανακαλέσει στη μνήμη τα δεινά που, όσος χρόνος και αν περάσει, δεν θα ξεχαστούν.
Αναμνήσεις Κατοχής... 1940-1950
Κώστας Κινής
Μένανδρος
144 σελ.
Τιμή € 8,96
