Στο κατόπι μας πάντα περπατάει ένα... τέρας. Άλλοι το λένε φόβο, άλλοι απέχθεια και μίσος. Μπορεί να αφορά στα ανεκπλήρωτα όνειρά μας, στις παλιές πληγές που προστατεύουμε, στις σκληρές ιδιότητες ανθρώπων που μας τρόμαξαν και μας πλήγωσαν όταν ήμασταν παιδιά. Ο Γιουνγκ το αποκαλεί «σκιά», ο Φρόιντ «αυτό» κι η Gestalt «δαίμονα». Η ανάσα του προκαλεί ταχυκαρδίες και απειλή επικείμενου θανάτου. Χιλιάδες ζωές έχουν αναλωθεί, έχουν στηθεί «σε αναμονή», έχουν γίνει αβίωτες μήπως και παγώσουν αυτή την ανάσα, αυτή την απειλή. Λιγότεροι τόλμησαν να γυρίσουν και να κοιτάξουν το τέρας κατάματα. Να το προκαλέσουν κιόλας. Να πουν, στον εαυτό τους, «πέθανε ρε» και να διαπιστώσουν ότι με κάποιον μαγικό τρόπο το τέρας μαζεύεται στη γωνιά του κι η ανάσα απελευθερώνεται.

Ο Σταμάτης Μαλέλης, ο γνωστός «ενορχηστρωτής ειδήσεων» των ΜΜΕ, δραστηριοποιείται σε έναν χώρο που δεν δικαιολογεί το να είσαι αδύναμος, ευάλωτος, ανθρώπινος δηλαδή. Το φυσικό επακόλουθο ήταν, για πολλά χρόνια, να κρύβει και να κρύβεται από το δικό του τέρας, την κατάθλιψη. Να κρύβεται για να μη χάσει, ώσπου κατάλαβε ότι έτσι έχανε την ίδια του τη ζωή αφήνοντάς τη βορά στα σαγόνια του τέρατος.

Στέκεται σε πολύ προσωπικές απαντήσεις με ειλικρίνεια και δημοσιογραφικό σασπένς, με αμεσότητα αλλά και με την ευλογημένη απόσταση, τόσο χρήσιμη αλλά και τόσο δύσκολη όταν ο πρωταγωνιστής είσαι εσύ ο ίδιος.

Στο βιβλίο του Το τέρας κι εγώ, ο Μαλέλης περιγράφει την ιστορία της σχέσης του με την κατάθλιψη από τη στιγμή του πρώτου «φλερτ» μέχρι την πλήρη παράδοση κι από την παραίτηση στην επανάκτηση της προσωπικής του δύναμης. «Η κατάθλιψη», λέει ο σπουδαίος δάσκαλός μου, «είναι για το συναίσθημα ό,τι ο καρκίνος για το σώμα». Στερεί κάθε συναισθηματική ικμάδα, τρώει τη χαρά, μουδιάζει την ευχαρίστηση. Είναι σαν να σε περιβάλλει με ένα στρώμα πάγου, αδιαπέραστο σε κάθε χάδι ευτυχίας, πληρότητας και ουσιαστικού μοιράσματος.

Το εξομολογητικό βιβλίο του Σταμάτη Μαλέλη είναι μια σοβαρή κατάθεση για πολλούς λόγους: πρώτον, γιατί ο συγγραφέας «ξεγυμνώνεται», αποκαλύπτει έναν εσωτερικό φλοιό που τον κάνει να διακινδυνεύει πολλά, όπως το στίγμα του διαφορετικού, του απροσάρμοστου και του καταθλιπτικού. Δεύτερον, γιατί περιγράφει τη διαφορά της ζωής όπως βιώνεται από τον ίδιο τον κάτοχό της με το πώς παρουσιάζεται στο προσκήνιο. Πίσω από τον λαμπερό μανδύα του «στρατηγού» των ειδήσεων, που ο ίδιος ο πρωθυπουργός καλεί σε τραπέζι, βλέπουμε έναν άνθρωπο γεμάτο πόνο και φόβο να το βάζει στα πόδια. Πίσω από την επιτυχημένη επαγγελματική πορεία και τα ψηλά νούμερα της τηλεθέασης, βλέπουμε κάποιον που πιστεύει ότι οι κάμερες είναι πολυβόλα και πανικοβάλλεται και μόνο με την ιδέα ότι θα σταθεί μπροστά τους.

Το τέρας κι εγώ εγείρει πολλά ερωτήματα, όπως «πόσο αυθεντικοί είμαστε», «πόσο κρυβόμαστε για να μη χάσουμε δουλειές και δικούς μας ανθρώπους», «ποιον ρόλο μπορούν να παίξουν φίλοι και θεραπευτές». Στέκεται σε πολύ προσωπικές απαντήσεις με ειλικρίνεια και δημοσιογραφικό σασπένς, με αμεσότητα αλλά και με την ευλογημένη απόσταση, τόσο χρήσιμη αλλά και τόσο δύσκολη όταν ο πρωταγωνιστής είσαι εσύ ο ίδιος.
Είναι γεγονός ότι αυτά που καταγράφει ως «καταθλιπτικά» επεισόδια είναι κυρίως κρίσεις πανικού και η διάκριση είναι χρήσιμη, διότι η κατάθλιψη δεν εκφράζεται πάντα με αυτόν τον τρόπο. Αλλά σε κάθε περίπτωση είναι προσωπική μαρτυρία. Κι είναι συγκλονιστικό το πόσες φορές αναγορεύεται ο θάνατος σαν λυτρωτικό ενδεχόμενο, ιχνηλατούνται καίριες αποφάσεις που οδήγησαν εδώ με παρρησία κι αναγνωρίζεται το «πόσα έχουν ακόμη να γίνουν» με βάση την αμνησία βασικών βιωμάτων.

Συμπερασματικά, πρόκειται για ένα βιβλίο αυτοβοήθειας και ετεροβοήθειας, ένα βιβλίο ανθρωποκεντρικό. Ένα βιβλίο που λέει σε ανθρώπους με κρίσεις πανικού και επεισόδια κατάθλιψης ότι δεν είναι μόνοι, ότι κάποιος τους καταλαβαίνει. Που φωνάζει για κρίσεις αιματηρές, οι οποίες διαπερνούν το καβούκι της οικονομικής δυσπραγίας. Που ανοίγει πόρτα στο φως, το οποίο δείχνει τις πραγματικές διαστάσεις του τέρατος. Που εμπνέει να γυρίσεις και να κοιτάξεις το τέρας στα μάτια.

Το τέρας κι εγώ
Κατάθλιψη: Το λυκόφως και το λυκαυγές
Σταμάτης Μαλέλης
Εκδοτικός Οίκος Α.Α. Λιβάνη
235 σελ.
Τιμή € 14,00

Twitter