fbpx
Ben Macintyre: «Πράκτορας Σόνυα»

Ben Macintyre: «Πράκτορας Σόνυα»

Η κατασκοπεία είναι τελικά ένα έργο της φαντασίας, μια επιθυμία να μεταφέρεις τον εαυτό σου και άλλους από τον πραγματικό σε έναν τεχνητό κόσμο, άλλος άνθρωπος να δείχνεις εξωτερικά και ένας άλλος, μυστικός άνθρωπος να είσαι εσωτερικά.

Η φράση αυτή και μόνο, αλιευμένη από το βιβλίο, εξηγεί πολλά πράγματα σχετικά με το γιατί μας αρέσουν αυτού του είδους τα βιβλία. Ο Ben Macintyre, δε, που την έγραψε, μπορεί να είναι και ο καταλληλότερος του συγγραφικού χώρου, ετούτη τη χρονική περίοδο, προκειμένου να της προσδώσει ειδικό βάρος. Συγγραφέας, δημοσιογράφος, ιστορικός και κριτικός, με 13 βιβλία στο palmarès του, σχεδόν όλα ιστορικής έρευνας και εκ των οποίων τουλάχιστον τα μισά βραβευμένα, ενώ πέντε εξ αυτών έχουν γίνει ντοκιμαντέρ για το BBC και ένα, το Επιχείρηση Κιμάς (μτφρ. Φώτης Σκουλαρίκης, Εκδόσεις Κλειδάριθμος 2012), γυρίστηκε κινηματογραφική ταινία, ο Macintyre μας παραδίδει στο τελευταίο του βιβλίο άλλη μια πραγματική ιστορία κατασκοπείας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στο βιβλίο Πράκτορας Σόνυα: Η κατάσκοπος που έκλεψε τα σχέδια της ατομικής βόμβας, από τις Εκδόσεις Κλειδάριθμος, σε μια ρέουσα μετάφραση του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη, που ακολουθεί πιστά τον φρενήρη ρυθμό του κειμένου, ο συγγραφέας μάς αφηγείται λεπτομερέστατα ένα μεγάλο μέρος της ζωής της γερμανοεβραϊκής καταγωγής πράκτορα της Σοβιετικής Ένωσης Ούρσουλα Κοτσίνσκι, γνωστής με το κωδικό όνομα Σόνυα.

Ο συγγραφέας παρακολουθεί από κοντά τη ζωή της Ούρσουλα Κοτσίνσκι, από έφηβη Γερμανοεβραία κομμουνίστρια στη Γερμανία την περίοδο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, σε στρατευμένη και άριστα εκπαιδευμένη κατάσκοπο των Σοβιετικών την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, από Κίνα σε Αμερική, σε κεντρική Ευρώπη και Αγγλία ως Σόνυα, μέχρι και την τελική εγκατάστασή της στην πρώην Ανατολική Γερμανία κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ως συγγραφέα Ρουθ. Το σπουδαιότερο ίσως είναι το πώς κατάφερε ο συγγραφέας να χωρέσει μια τόσο πολυτάραχη ζωή σε πεντακόσιες περίπου σελίδες. Χρησιμοποιώντας πλήθος έργων για τη σχετική έρευνα –στο τέλος του βιβλίου παρατίθεται μια επιλεγμένη βιβλιογραφία–, φωτογραφικό και ηχητικό υλικό, αλλά και πολλές προφορικές μαρτυρίες, ερχόμενος σε επαφή και παίρνοντας συνεντεύξεις από διαφόρους συγγενείς και τα παιδιά της Ούρσουλα, και κυρίως μέσα από αρχεία της MI5 και της πρώην Stasi, καταφέρνει να μας δώσει μια σαφή εικόνα της εκπληκτικής αυτής κατασκόπου που δεν συνελήφθη ποτέ, δεν προδόθηκε ποτέ, δεν αποκαλύφθηκε ποτέ, ενώ γύρω της πληθώρα φίλων και συνεργατών συλλαμβάνονταν, φυλακίζονταν, βασανίζονταν και εξοντώνονταν, ακόμα και με συνοπτικές διαδικασίες από το σταλινικό καθεστώς.

Πρόκειται για ένα συναρπαστικό βιβλίο, που διαβάζεται με αμείωτη ένταση και ενδιαφέρον.

Πράγματι, εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο δρούσε –πάντα π.χ. έπαιρνε μαζί της τα τρία παιδιά της, όλα από διαφορετικό πατέρα, κατάφερνε παντού να διατηρεί χαμηλό προφίλ, να είναι πάντοτε άκρως προσεκτική αλλά και καχύποπτη όπου το θεωρούσε απαραίτητο– κατάφερε να υποκλέψει τα σχέδια της ατομικής βόμβας, εξαιτίας του δικτύου κατασκόπων που διηύθυνε στην Αγγλία και κυρίως του επιστήμονα Κλάους Φουξ, που δούλευε μέσα στο πρόγραμμα. Παρ’ όλα αυτά, η Σοβιετική Ένωση είτε καθυστέρησε είτε δεν εκτίμησε είτε δεν μπορούσε να προχωρήσει πρώτη στην υλοποίηση του όλου προγράμματος και να προλάβει τους συμμάχους της. Πολύ αργότερα, όπως παρατηρεί ο συγγραφέας, έλαβαν σοβαρά υπ’ όψιν τα αποκωδικοποιημένα μηνύματα της Σόνυα, προκειμένου να προχωρήσουν σε διαφορετικού τύπου έρευνα. Αλλά και πριν από αυτό που αποτελεί το μεγαλύτερο κατασκοπικό κατόρθωμά της, σε συνεργασία με το δίκτυό της στη Γερμανία είχε βρεθεί πολύ κοντά στο να δολοφονήσει τον Χίτλερ σε μια μπιραρία όπου σύχναζε, ανεπαρκώς φρουρούμενος, λίγο πριν από την έναρξη Πολέμου.

Ζώντας μια εξωπραγματική ζωή και άκρως περιπετειώδη, αμίμητη θα τη χαρακτηρίζαμε, εξ ου και το συναρπαστικό του βιβλίου, λογικό είναι να δημιουργούνται και διάφορα ερωτήματα αναφορικά με το ποιόν της. Δηλαδή, να το πούμε απλά, τι σόι άνθρωπος ήταν αυτή η γυναίκα; Πρόκειται για ένα ζήτημα με το οποίο ο συγγραφέας δεν καταπιάνεται άμεσα, άλλωστε δεν είναι αυτός ο σκοπός του, αλλά μέσα από διάφορες εκτιμήσεις που κάνει στο ξεδίπλωμα της ζωής της υπερκατασκόπου –ο Βλαντιμίρ Πούτιν μάλιστα την ανακήρυξε σε «υπερκατάσκοπο της υπηρεσίας πληροφοριών» και της απένειμε μετά θάνατον το Παράσημο της Φιλίας– μας αφήνει να βγάλουμε ένα σχετικά ασφαλές συμπέρασμα.

Μέσα από τα λόγια του συγγραφέα: Ο δικός της κομμουνισμός ήταν μια πίστη γεννημένη από οδυνηρές προσωπικές εμπειρίες […] Η Ούρσουλα ήταν φιλόδοξη, ρομαντική, εθισμένη στον κίνδυνο, εγωίστρια, μεγαλόκαρδη και σκληρή […] Για σκληροπυρηνική κομμουνίστρια ήταν εξαιρετικά διασκεδαστική, στιλάτη και ζεστός άνθρωπος […] Ως επαναστάτρια ήταν εξαιρετικά ανοιχτόμυαλη. Ήξερε να αγαπάει και να αγαπιέται […] και ήταν εντυπωσιακά τυχερή. Η έννοια διπροσωπία δεν εξηγεί ούτε ερμηνεύει επακριβώς τη Σόνυα. Ίσως να είναι και άδικος από μόνος του ένας τέτοιος χαρακτηρισμός. Ούτε ακόμα και η διψυχία ως όρος.

be macintyre22Συνοψίζοντας, θα μπορούσαμε να πούμε πως ήταν ένας άνθρωπος ιδιοσυγκρασιακά μπροστά από την εποχή του, που μπορούσε να αφήσει πίσω εύκολα ό,τι δεν ήταν αναγκαίο για τον σκοπό της, διατηρώντας ένα κομμάτι ανάμνησης από αυτό για τον εαυτό της και μόνο, γερά περιχαρακωμένο σε ένα αρραγές Εγώ, το οποίο δεν χαρίστηκε σε κανέναν και που στο τέλος δεν ορρωδούσε ούτε μπροστά στις όποιες επιταγές της Υπηρεσίας. Το ότι αποφάσισε να φύγει από την Υπηρεσία, και το έκανε πράξη, ενώ απ’ την άλλη τής το επέτρεψαν αναίμακτα, χωρίς καμιά συνέπεια, λέει πολύ περισσότερα από αυτά που καταλαβαίνουμε. Πρόκειται για ένα συναρπαστικό βιβλίο, που διαβάζεται με αμείωτη ένταση και ενδιαφέρον.

 

Πράκτορας Σόνυα
Η κατάσκοπος που έκλεψε τα σχέδια της ατομικής βόμβας
Ben Macintyre
μετάφραση: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Κλειδάριθμος
568 σελ.
ISBN 978-960-645-202-4
Τιμή €18,00
001 patakis eshop


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΔΙΑΦΟΡΑ
Anne Plantagenet: «Η μοναδική Μαρία Καζαρές»

Υπάρχει η νιότη. Υπάρχει το γήρας. Επέλεξα να γεράσω στο μεσουράνημά μου. Μαρία Καζαρές Βιβλίο-βιογραφία μιας σπουδαίας γυναίκας, που έζησε πλάι αλλά και στη σκιά του Αλμπέρ Καμύ. «Η φωνή της είναι σκοτεινή,...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΔΙΑΦΟΡΑ
«Προσωπικό αρχείο αρχηγού ΕΔΕΣ στρατηγού Ναπολέοντος Ζέρβα (περιόδου 1942-1944)»

Ο Ναπολέων Ζέρβας (Άρτα, 1891 – Αθήνα, 1957), στρατιωτικός, κινηματίας, ιδρυτής-αρχηγός του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (ΕΔΕΣ) και πολιτικός, υπήρξε ένα από τα πλέον συζητημένα πρόσωπα του 20ού...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΔΙΑΦΟΡΑ
Κατερίνα Τσιρίδου – Τάσος Κακλαμάνης: «Μαρίκα Νίνου / Ευαγγελία Αταμιάν: “Σαν άστρο εβασίλεψα”»

Είναι ένα βιβλίο με θέμα τη ζωή της Μαρίκας Νίνου, που συνέγραψαν η Κατερίνα Τσιρίδου και ο Τάσος Κακλαμάνης με τη βοήθεια της Ευαγγελίας Αγαπητού, μεγαλοπρεπές, τέτοιο που να αξίζει στη μεγάλη...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.