Συλλογικό έργο: «Οδηγός δημιουργικής γραφής του Cambridge»
Με τη σφραγίδα του Cambridge, κυκλοφορώντας από τις εκδόσεις του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου, το βιβλίο Οδηγός δημιουργικής γραφής δεν μπορεί παρά να είναι ένας οδηγός πανεπιστημιακών προδιαγραφών, χρήσιμος για κάθε επίδοξο δημιουργό. «Η δημιουργική γραφή μπορεί να είναι μια εκπαιδευτική διαδικασία πάνω στην τεχνική της γραφής, με μια πιο ευρεία έννοια. Οι συγγραφείς, στην καλύτερη εκδοχή τους, είναι δημιουργικοί συγγραφείς, είτε γράφουν δημοσιογραφικά, είτε γράφουν θέατρο, φιλοσοφία, μυθιστορήματα, ιστορία, ποίηση ή ακόμη και επιστημονική μυθοπλασία», αναφέρεται στην εισαγωγή του βιβλίου.
«Αντί να μελετήσουμε το μεγάλο βιβλίο για το κολύμπι, θα κολυμπήσουμε», προτρέπεται ο αναγνώστης από το πρώτο κεφάλαιο, όπου βρίσκεται αντιμέτωπος με την πρώτη άσκηση. Οι ασκήσεις αποτελούν βασικό στοιχείο του οδηγού, αφού, όπως αναφέρεται, δεν πρόκειται για ένα δοκίμιο για αναγνώστες, αλλά μάλλον ένα μάθημα για συγγραφείς. Και οι συγγραφείς δεν αρκεί να διαβάσουν πώς θα γίνουν καλύτεροι, αλλά πρέπει να δοκιμαστούν μέσα από ενδιαφέρουσες και πρωτότυπες ασκήσεις. Ο αναγνώστης λοιπόν του συγκεκριμένου βιβλίου θα πρέπει να έχει από την αρχή ξύσει τα μολύβια του ή έστω να έχει ανοίξει τον υπολογιστή του και να είναι έτοιμος να γράψει.
Πρόκειται για έναν από τους πληρέστερους, ίσως και τον πληρέστερο από τους οδηγούς δημιουργικής γραφής που κυκλοφορούν, καθώς εξετάζει από διάφορες πτυχές όχι μόνο τη διαδικασία της συγγραφής για κάθε είδους λογοτεχνικό έργο, αλλά και την αξιοποίηση του αποτελέσματος αυτής με τον πιο σύγχρονο τρόπο, αφού δεν αφήνει απέξω ούτε την αλληλεπίδραση με τις νέες τεχνολογίες.
Ως συλλογικό έργο αποτυπώνει διάφορες τεχνικές, καθώς ο κάθε συγγραφέας καταθέτει τον δικό του τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει τη συγγραφή, ενώ την επιμέλεια του τόμου έχουν οι συγγραφείς David Morley και Philip Neilsen.
«Υπάρχουν δεκαοχτώ τύποι αισθηματικών μυθιστορημάτων που εκδίδονται από τον HM&B και διαφέρουν σημαντικά. Η σειρά Desire, για παράδειγμα, ζητά κλασικά κυρίαρχα αρσενικά με έναν αέρα έπαρσης και δυναμισμού, ενώ η σειρά Superromance είναι ανοιχτή στο καινούργιο και θέλει οι συγγραφείς να σπάνε τα δεσμά των στερεοτύπων, των κλισέ και των ξεθωριασμένων πια τεχνασμάτων στην πλοκή…»
Απλοί κανόνες, αναφορές σε συγγραφείς και βιβλία, καθώς και ασκήσεις για να δοκιμαστεί ο αναγνώστης στην εφαρμογή τους, διατρέχουν το βιβλίο. «Παράδοξο παραμένει το γεγονός ότι αυτά τα φανταστικά στοιχεία πρέπει να αναπαρασταθούν ρεαλιστικά, αν θέλουμε να έχουμε αποτέλεσμα. Ο Χένρι Τζέιμς παρατήρησε ότι μια καλή ιστορία φαντασμάτων πρέπει να συνδεθεί σε εκατό σημεία με τα κοινά πράγματα της ζωής. Όσο πιο ρεαλιστικά αναπαρίστανται τα φανταστικά στοιχεία τόσο πιο έντονο είναι το αίσθημα της καταβύθισης στα φανταστικά συστήματα και στη λογική της ιστορίας».
Και οι συγγραφείς δεν αρκεί να διαβάσουν πώς θα γίνουν καλύτεροι, αλλά πρέπει να δοκιμαστούν μέσα από ενδιαφέρουσες και πρωτότυπες ασκήσεις.
Σημαντικά εργαλεία μπαίνουν στο οπλοστάσιο του αναγνώστη, όπως η ικανότητα να δουλεύει στη βάση της οπτικής γωνίας. Οι δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίσει ο συγγραφέας κάθε είδους λογοτεχνίας αποτυπώνονται στον οδηγό και δίνονται λύσεις και τρόποι με τους οποίους μπορούν να αντιμετωπιστούν. Βέβαια, εναπόκειται στο ταλέντο του καθενός το πώς θα χρησιμοποιήσει τις οδηγίες αυτές. «Οι συγγραφείς ιστορικής μυθοπλασίας ή εκείνοι που χρησιμοποιούν εξωτικά σκηνικά και ιδέες θα πρέπει, σε κάποια φάση, να μοχθήσουν για να ενσωματώσουν αυτές τις ιδέες με τρόπο κατανοητό».
Ο αναγνώστης μπορεί να ξεχωρίσει τις συμβουλές που ταιριάζουν στον δικό του τρόπο γραψίματος, να τις κάνει κτήμα του ή να ανατρέχει σε αυτές όποτε νιώθει ότι χρειάζεται βοήθεια. «Σε κάθε σκηνή θα πρέπει να στοχεύετε στον γρήγορο προσανατολισμό του αναγνώστη και μετά στο ασφαλές αγκυροβόλημα του σκηνικού στη φαντασία του».
Στο βιβλίο περιέχονται απαντήσεις για οποιοδήποτε σχεδόν θέμα απασχόλησε συγγραφείς, εν δυνάμει συγγραφείς, τεχνίτες της γραφής. Πόση σημασία έχει η συνοχή, η σύγκρουση, η κλιμάκωση, η κορύφωση; Πώς χτίζεται η δομή; Πώς εμφανίζεται η δραματουργία; «Το δράμα είναι πολυφωνικό. Ο δραματουργός δημιουργεί φωνές που συνδιαλέγονται. Ακόμη και αν υπάρχει σημαντική σωματική δράση σε ένα έργο, αυτή βασίζεται σε ό,τι συμβαίνει μέσω του διαλόγου και μέσα σε αυτόν. Εξαιτίας αυτού, ο διάλογος, από τη φύση του, δημιουργεί και αφορά σχέσεις».
Οι συγγραφείς μοιράζονται με τους αναγνώστες τους μυστικά που μοιράζονται και με τους φοιτητές τους. «Πάντα έλεγα στους φοιτητές μου να γράφουν ό,τι μπορούν να φανταστούν αντί απλώς ό,τι γνωρίζουν. Γιατί στη φαντασία βρίσκουμε την περισσότερη γνώση, για τον εαυτό μας όσο και για τους άλλους», αναφέρει η Jewell Parker Rhodes στο κεφάλαιο «Φανταστικά σταυροδρόμια: Υπερτοπικές και διαπολιτισμικές αφηγήσεις» και συνεχίζει: «Η γραφή που βασίζεται περισσότερο (όχι λιγότερο) στη φαντασία προσφέρει επίσης στους εκκολαπτόμενους συγγραφείς μαθήματα επιμελητικής απόστασης. Ο επινοημένος κόσμος πρέπει να γίνει πιο συγκεκριμένος, πιο λεπτομερής, ούτως ώστε να μπορούν να τον γνωρίσουν οι αναγνώστες. Παρομοίως, γράφοντας εκτός των πολιτισμικών και εθνικών ορίων του, ο συγγραφέας πρέπει να εξασκηθεί ακόμη πιο πολύ στο να είναι συγκεκριμένος και να χρησιμοποιεί σαφείς εικόνες για να κάνει τους χαρακτήρες πιστευτούς και πειστικούς».
Και αφού το έργο γραφτεί, θα πρέπει να βρεθεί και ο τρόπος που θα δημοσιοποιηθεί στο κοινό, τρόπος που θα μπορούσε να αποδώσει οικονομικά, κάτι για το οποίο δίνει αναλυτικές πληροφορίες το κεφάλαιο «Σύγχρονες εκδοτικές πρακτικές».
Κάθε κεφάλαιο προσφέρει τη δική του ψηφίδα στο πώς μπορεί να δημιουργηθεί από μια ιδέα ένα λογοτεχνικό έργο και οι Έλληνες δημιουργοί και ακαδημαϊκοί, Τάκης Καγκαλής, Χάρης Βλαβιανός, Αντιγόνη Βλαβιανού, Ευριπίδης Γαραντούδης, Νίκος Δαββέτας και Γεωργία Πατερίδου, προσθέτουν τις δικές τους ψηφίδες με Πρόλογο και Επίμετρο.
Οδηγός δημιουργικής γραφής του Cambridge
Επιμέλεια: David Morley – Philip Neilsen
Μετάφραση: Ροζαλί Σινοπούλου
Εκδόσεις Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου
σ. 352
ISBN: 978-618-5497-20-0
Τιμή: 26,00€
