Σε castanhas assadas παραπέμπει η σπάνια φωτογραφία σε γκρο πλαν του εμπροσθοφύλλου του κομψού βιβλίου του Στράτου Φουντούλη Σημειωματάριο βαρύτητας. Με ταξίδεψε σε φθινοπωρινή Πορτογαλία. Έπεσα μέσα; Δεν υπάρχει επεξήγηση του θέματος από τον συγγραφέα, που εν προκειμένω συμπίπτει με τον φωτογράφο (αλίμονο, έχουμε να κάνουμε με καταξιωμένο εικαστικό). Σημειωματάριο βαφτίζεται από τον δημιουργό του και δη βαρύτητας. Είναι μια ατζέντα μικρού μεγέθους, σε πρώτη ζήτηση κάπως, παρά πόδας θα λέγαμε του συγγραφέα, για καταγραφή σκέψεων, εντυπώσεων, γεγονότων που έχουν μια ξεχωριστή σημασία για τον ίδιο; Μπορείς να το πεις κι έτσι. Ένας άνθρωπος της τέχνης δεν θα έχει ένα οργκανάιζερ σαν επιχειρηματίας, θα κρατά ένα μπλοκ για σχεδιάσματα και σημειώσεις.

Μη σας παρασύρει το μικρό μέγεθος του βιβλίου, το εύχρηστο που μπαίνει στην τσάντα των γυναικών ή το σακάκι των ανδρών. Σφιχτοδεμένο και κομψό. Δεν διαβάζεται στη διαδρομή του μετρό ή του λεωφορείου. Θέλει συγκέντρωση, να μη σε περισπά ο περιβάλλων χώρος. Θέλει δεύτερη και τρίτη ανάγνωση. Συμπυκνώματα σκέψης με φιλοσοφικές διαστάσεις σε λόγο κοφτό, πυκνό, σχεδόν τηλεγραφικό. Τι κι αν τα χαρακτηρίζει πεζά, μάλλον σε ποιήματα κλίνουν. Συχνά αξιοποιεί επιστημονικούς όρους φυσικής –βλ. από τον τίτλο επικαλείται τη βαρύτητα–, βοτανικής, συστηματικής ταξινόμησης ειδών στη ζωολογία. Σχεδιάζει με τις λέξεις πίνακες. Οι εικόνες που αναδύονται από τις λέξεις του θα μπορούσαν να σχεδιαστούν στον καμβά. Φαίνεται ο εσωτερικός κόσμος κάποιου που εκφράζεται εικαστικά.

Διακρίνουμε τρεις ενότητες μετά το κατατοπιστικό προλόγισμα του Δημήτρη Φύσσα: Βραδινές διατάξεις, Sepia, Ιστορίες.

Στον τυπογραφικό κάνναβο τα μπονζάι αφηγήματα μικρής φόρμας εναλλάσσονται με πεζοποιήματα, με μοναδική λογοτεχνική χροιά των ειδών. Διακρίνεται ένας εσωτερικός ρυθμός έντασης σε μια αφήγηση πολύ ζωντανή της ιστορίας, σε πρώτο πρόσωπο. Σκηνές δωματίου ή καφέ φέρνουν στον νου απεικονίσεις του Χόπερ. Σαν σε σκηνικό ο συγγραφέας φωτίζει ορισμένα μόνο σημεία, κρατώντας κάποια άλλα στο σκοτάδι, μας δίνει ονειρικές εικόνες. Οι ποιητικές εικόνες ακολουθούν τον αναγνώστη και μετά την ανάγνωση, υποβάλλονται μέσα από προσεγμένες λεπτομέρειες.

Κάποιες σκηνές ερωτικές ελλόγων όντων, ρομαντικές, τρυφερές, χάδια με φτερό στη ράχη, τίποτα από βίαιο ή πρόστυχο. Στιγμές χρονικά μεγεθυσμένες σε σχέση με την πραγματικότητα, έτσι ώστε να αναδειχτούν ιδιαίτερες λεπτομέρειες. Σε άλλα πεζά δίνει την αίσθηση μιας ματιάς νοσταλγικής στο παρελθόν, σε γλυκόπικρους κριτικούς τόνους, με φίλτρα διακοπής για τα όσα δυσάρεστα στης ζωής τα ταξίδια.

Συμπυκνώματα σκέψης με φιλοσοφικές διαστάσεις σε λόγο κοφτό, πυκνό, σχεδόν τηλεγραφικό. Τι κι αν τα χαρακτηρίζει πεζά, μάλλον σε ποιήματα κλίνουν.

Ήθελε ο Φουντούλης τα κείμενά του να διαβάζονται επίμονα, πολλές φορές, για εμβάθυνση, να μην είναι γραμμικά, να έχουν αυτό το στοιχείο που τον συνέπαιρναν εκείνον ως αναγνώστη των γραφόμενων του Μαρσέλ Προυστ. Και το κατάφερε.

Δεν περνά λέει ο καναπές από το παράθυρο από κει μόνο η ζωή μου περνά και φεύγει τόνισε με λυγμούς και το δάπεδο γέρνει προς τα εκεί κάνοντας την ντουλάπα να κουνά επικίνδυνα σε κάθε άγγιγμα της πόρτας τα πράγματά μου αχ τα έπιπλά μου που με τόσο κόπο αγόρασα και χάρηκα τώρα συντρίμμια και τα ρούχα εδώ κι εκεί με τι όρεξη να τα τακτοποιήσω κι εγώ άνθρωπος είμαι ξέρεις και σε μισή ώρα έχω να δω πρόσωπα σημαντικά δεν έχω δυνάμεις πού να βρω το κουράγιο έχω και τις κουρτίνες πώς τις κρεμάνε και πού είναι η σκάλα πού την έβαλαν είμαι μια ξεφούσκωτη μαξιλάρα
έτσι νιώθω.

Στο άνευ σημείων στίξεως, μονορούφι, ΧΙΧ / Η μετακόμιση της κυρίας πρέσβειρας, ακολουθούμενη από όλα τα είδη μακέτας στη Sepia που απασχόλησαν τον συγγραφέα-εικαστικό, μέχρι αυτές τις μακέτες αυτογονιμοποιήσεων.

Η τελευταία λέξη, αλλού φράση, κάθε πεζού κειμένου κείτεται σε παράγραφο με εμφανές διάστιχο, μια ιδιαίτερη πινελιά!

Στο Αντί επιλόγου κομμάτι προβάλλει το μότο που ενστερνίζεται περί χρήσης και μη κατάχρησης –uti non abuti– για τη ζωή του ανθρώπου και δηλώνει εμπιστοσύνη στην αμφιβολία έναντι της βεβαιότητας, όπως ο Νορμπέρτο Μπόμπιο και ο Σαραμάγκου. Να του το ενισχύσω με την αρχή του Χάιζενμπεργκ.

Εν κατακλείδι, πρόκειται για εκλεκτά αποστάγματα στοχασμού, συνδυασμένα με αλληγορία. Απολαμβάνονται γουλιά γουλιά. Το Σημειωματάριο βαρύτητας αξίζει μια ξεχωριστή διαδρομή.

[Η Τασούλα Γεωργιάδου είναι επ. σχολική σύμβουλος Φυσικών Επιστημών και συγγραφέας.]

Σημειωματάριο βαρύτητας
Πεζά και άλλα
Στράτος Φουντούλης
Προλόγισμα: Δημήτρης Φύσσας
ΑΩ Εκδόσεις
100 σελ.
ISBN 978-618-5363-61-1
Τιμή €11,66

Twitter