Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης: «100+1 συνεντεύξεις για την ποίηση και την πεζογραφία»

Στις συνεντεύξεις που συγκέντρωσε ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης μπορεί να δει κανείς όλη την εικόνα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, τον Οδυσσέα Ελύτη όπως τον παρουσιάζει ο Φίλιππος Φιλίππου, να συζητά με τον Λόρενς Ντάρελ και τον Εμπειρίκο στο καφενείο «Μαύρος Γάτος» της Κέρκυρας, τον Γιώργο Σκούρτη να διαβάζει βιβλία από δεύτερο χέρι γιατί δεν μπορούσε να βρει άλλα, τον Ηλία Γκρή να μπαινοβγαίνει μοναχός του στη μικρή βιβλιοθήκη της Κρέσταινας, τον Τόλη Νικηφόρου να επιστρέφει από το εξωτερικό για να βρει την αγαπημένη του πλατεία δικαστηρίων στη Θεσσαλονίκη, όπου γύριζε στο σπίτι ύστερα από άγρια παιχνίδια για να πιει εφτά ποτήρια νερό και να ξαπλώσει στο ντιβάνι διαβάζοντας, τον Δημήτρη Γκιώνη να κάνει όλες τις δουλειές, ακόμα και ν’ αγοράζει τσιγάρα για τους δημοσιογράφους της Δημοκρατικής Αλλαγής, όπου δούλευε πρώτη φορά στη ζωή του – αμισθί, εννοείται.

Απολαυστικό είναι και το κομμάτι των συνεντεύξεων που αφορά τα πρώτα διαβάσματα ποιητών και πεζογράφων, που ήταν περιοδικά μιας άλλης εποχής, όπως τα Κλασικά Εικονογραφημένα, η Μάσκα, ο Ντετέκτιβ Χ, το Μυστήριο, ο Μικρός Ήρωας, τα παλιά σχολικά βιβλία κι εκείνα που μπορούσε να βρει κάποιος μια εποχή στα βιβλιοπωλεία ή στο ράφι του σπιτιού του, εκκλησιαστικά βιβλία με προσευχές, η Αγία Γραφή, οι μύθοι του Αισώπου, τα παραμύθια του Άντερσεν, το Κατηγορώ και η Νανά του Ζολά, η Παναγία των Παρισίων του Ουγκό, οι διασκευές για παιδιά του Ντίκενς ή του Ρ.Λ. Στίβενσον κι ένα σωρό άλλα.

Κι ακόμα, εξαιρετικά ενδιαφέρουσες είναι οι απαντήσεις στην ερώτηση τι έμαθε κάθε συγγραφέας ή ποιητής από τους γονείς του. Οι απαντήσεις είναι μαθήματα ζωής: να μην κάνεις μια δουλειά που δεν ξέρεις καλά, να μη δανείζεσαι, να είσαι στωικός, αυτάρκης, υπομονετικός, καταδεχτικός κι ελεήμων, ν’ αγαπάς τα ζώα και τους ανθρώπους χωρίς εξαίρεση, να αντέχεις στις δυσκολίες όπως έκαναν οι γονείς κι οι παππούδες σου μέσα σε συνθήκες πολύ πιο δύσκολες, να ξεχωρίζεις το καλό από το κακό και να υπηρετείς το πρώτο, να διαβάζεις και να γράφεις το πρωί, τότε που το μυαλό είναι καθαρό και η ψυχή ασυννέφιαστη από τις σκιές της νύχτας...

Τα αφύλακτα πεδία μάχης, όπου στο άμεσο μέλλον θα διεξαχθούν οι μάχες της εποχής μας, φέρνει στην επιφάνεια το βιβλίο του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη.

Μέσα σε τούτες τις συνεντεύξεις, που μόχθησε χρόνια να μαζέψει ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, φαίνεται ένα μεγάλο χάρισμα: η ικανότητά του να επικοινωνεί τόσο με τους πιο διακεκριμένους διανοούμενους της χώρας, όσο και με το πλατύ κοινό. Διαθέτει την αμεσότητα του λόγου για την οποία μιλά ο Θωμάς Κοροβίνης απαντώντας σε μια σχετική ερώτηση, χάρισμα που δεν πουλιέται, ούτε διδάσκεται και δίνει αξία στον συγγραφέα βγάζοντας στην επιφάνεια την αλήθεια χωρίς προσχήματα. Τις τελευταίες δεκαετίες, οι Έλληνες λογοτέχνες μοιάζουν να μη νοιάζονται για την απήχηση του έργου τους αλλά αρκούνται στην ικανοποίηση της επαφής μ’ έναν στενό κύκλο γύρω από τον οποίο κινείται όλη τους η δραστηριότητα, όπως λέει ο Δημοσθένης Κούρτοβικ γράφουν σα να απευθύνονται στην παρέα τους ή σ’ ένα ειδικευμένο, μυημένο κοινό, με αποτέλεσμα να μη διαβάζονται τα κείμενά τους, προσπαθούν να μετατρέψουν τη λογοτεχνία σε κοινωνιολογία – πράγμα που σχεδόν έχουν καταφέρει, όπως λέει ο Ανδρέας Μήτσου. Ο Ιντζέμπελης έχει τη δυνατότητα με τον απλό και άμεσο λόγο του, με την αστείρευτη φιλομάθειά του και την επιθυμία για δημιουργία να γεφυρώσει αυτό το χάσμα, δείχνοντας την ανάγκη συνύπαρξης των πιο μορφωμένων ανθρώπων που έχουν αναδειχτεί στην κοινωνία μας με το πλατύ κοινό, που θα έρθει σε επαφή με το λογοτεχνικό τους έργο εκτιμώντας την αξία του, χωρίς να γίνεται βορά στις ορέξεις όσων επιθυμούν να το κρατήσουν στο σκοτάδι προτείνοντάς του έργα χαμηλής ή και άθλιας ποιότητας.

Και, τέλος, οι συνεντεύξεις του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη αναδεικνύουν τη διαφορά ανάμεσα στο παλιό λογοτεχνικό τοπίο, όπου τα πράγματα ήταν πιο ξεκάθαρα, υπήρχε μια προοπτική, μια αισιοδοξία, μια επιθυμία των νέων ν’ e intzempelis αναδειχτούν, να ξεφύγουν από τη μιζέρια και τη φτώχεια, ήταν πιο απλά τα πράγματα τότε σε αντίθεση με τη σημερινή πραγματικότητα, όπου οι νέοι συγγραφείς προσπαθούν να ξεχωρίσουν μέσα από τις εμπορικές μεθοδεύσεις και τον πολτό της λογοτεχνικής παραγωγής, όπως λέει ο Χριστόφορος Μηλιώνης. Πάνω απ’ όλα, οι 100+1 συνεντεύξεις ορίζουν πεδία μάχης αφύλακτα, όπως τα χαρακτηρίζει ο Άρης Μαραγκόπουλος υπογραμμίζοντας ότι «διαμορφώσαμε μια κουλτούρα που αποστρέφεται το διαφορετικό ως γνώση, ως αισθητική, ως πολιτικό παράδειγμα, ως ανάγνωση του κόσμου. Βασιστήκαμε στην κουλτούρα της φτηνής μίμησης, στην κουλτούρα του κιτς, του λαϊκισμού, του εφήμερου. Σκοτώσαμε το πάθος, τη δημιουργικότητα, τον ενθουσιασμό. Στη θέση τους βάλαμε την πνευματική απραξία, την απουσία διαλόγου, τον δημοσιοϋπαλληλισμό των διανοουμένων, την απάθεια των αναγνωστριών νεο-άρλεκιν». Τα αφύλακτα πεδία μάχης, όπου στο άμεσο μέλλον θα διεξαχθούν οι μάχες της εποχής μας, φέρνει στην επιφάνεια το βιβλίο του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη.