fbpx
Frederic M. Wheelock: «Τα λατινικά του Wheelock»

Frederic M. Wheelock: «Τα λατινικά του Wheelock»

Σε μία εποχή κατά την οποία η διδασκαλία των λατινικών στην ελληνική δευτεροβάθμια εκπαίδευση είχε προσωρινά καταργηθεί, κυκλοφόρησε στα ελληνικά το σύγγραμμα Wheelock’s Latin, μεταφρασμένο από τον Ανδρέα Ν. Μιχαλόπουλο και τη Σοφία Παπαϊωάννου, καθηγητές Λατινικής Φιλολογίας του ΕΚΠΑ. Πρόκειται για την 7η έκδοση του έργου του F.M. Wheelock, το οποίο αποτελεί ένα εγχειρίδιο εκμάθησης της λατινικής γλώσσας για αρχάριους που προσπαθεί να καταστήσει τη συγκεκριμένη γλώσσα προσιτή, κατανοητή κι ελκυστική στο αναγνωστικό κοινό, αναδεικνύοντας συνάμα τη ζωντάνια και τη διαχρονική χρησιμότητά της.

Αρχικά, υπάρχει ένα σημείωμα των μεταφραστών, ένας πρόλογος εκ μέρους του συγγραφέα και κάποιες πληροφορίες για τη δομή και την αναθεωρημένη έκδοση του βιβλίου. Στη συνέχεια, ακολουθεί μία πολύ ενδιαφέρουσα εισαγωγή (introductio), η οποία περιλαμβάνει μία σύντομη επισκόπηση της λατινικής λογοτεχνίας (είδη, εκπρόσωποι) και μία αναφορά στη θέση της λατινικής γλώσσας στην ινδοευρωπαϊκή γλωσσική οικογένεια. Εντυπωσιακός είναι ο πίνακας στη σελίδα 38, ο οποίος επιλέγει να παρουσιάσει τη μορφή γνωστών λέξεων σε διάφορες γλώσσες, με στόχο να αναδείξει την ετυμολογική σχέση πολλών ρωμανικών γλωσσών (ισπανικά, ιταλικά, πορτογαλικά, γαλλικά) με τα λατινικά. Στις σελίδες 47-53 επιπλέον γίνεται λόγος για την προφορά και το αλφάβητο της λατινικής, ενότητα πολύ σημαντική, δεδομένου ότι στο λύκειο δεν υπάρχει χρόνος για να διδαχθούν οι μαθητές σωστά την προφορά της συγκεκριμένης γλώσσας.

Στη συνέχεια, το έργο διακρίνεται σε 40 κεφάλαια, τα οποία εστιάζουν σε γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα. Με τα ρήματα ασχολούνται τα κεφάλαια 1, 4, 5, 6, 8, 10, 12, 18, 19, 21, 23, 28, 29, 30, 34, ενώ με τα ουσιαστικά, τις αντωνυμίες, τα επίθετα και τον σχηματισμό των παραθετικών τα κεφάλαια 2, 3, 4, 7, 9, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 20, 22, 26, 27 και 32. Τέλος, τα κεφάλαια 25, 28, 29, 31-40 εστιάζουν στα πιο απαιτητικά συντακτικά φαινόμενα της λατινικής γλώσσας, όπως οι δευτερεύουσες προτάσεις, ο πλάγιος λόγος, η γερουνδιακή έλξη και η ακολουθία χρόνων, ενώ και σε όλα τα υπόλοιπα γίνεται αναφορά σε πιο απλά συντακτικά ζητήματα, όπως η χρήση της δοτικής ή της αφαιρετικής.

Σε αντίθεση με άλλα εγχειρίδια γραμματικής ή συντακτικού της λατινικής, Τα λατινικά του Wheelock δεν παραθέτουν απλώς πίνακες με την κλίση διάφορων ρηματικών ή ονοματικών τύπων, ούτε καταγράφουν μόνο τη θεωρία των συντακτικών φαινομένων. Αντιθέτως, ξεκινούν από το μηδέν, αποσαφηνίζοντας ακόμα και βασικούς όρους, όπως οι φωνές, οι χρόνοι, οι διαθέσεις, η χρήση των πτώσεων. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι παρατίθενται και μέθοδοι για τη διάκριση του γένους των ουσιαστικών, πρόβλημα συχνά ανυπέρβλητο, όχι μόνο για τους μαθητές του Λυκείου, αλλά και για τους φοιτητές. Επίσης, σε κάθε κεφάλαιο εμπεριέχονται ενότητες με λεξιλόγιο, μικρά κείμενα για εξάσκηση, προτάσεις από το πρωτότυπο για μετάφραση, γνωμικά, πραγματολογικά σχόλια και εικόνες, στοιχείο το οποίο καθιστά το συγκεκριμένο σύγγραμμα ξεχωριστό και ευχάριστο στην ανάγνωση.

Τα λατινικά του Wheelock αποτελούν ένα ξεχωριστό εγχειρίδιο εκμάθησης της λατινικής γλώσσας, καθώς τη διδάσκουν από το μηδέν και δεν χρειάζεται ο αναγνώστης να γνωρίζει ήδη τη γλώσσα σε κάποιο βαθμό.

Στη συνέχεια, ακολουθούν οι loci antiqui και οι loci immutati. Οι πρώτοι εμπεριέχουν διασκευασμένα και οι δεύτεροι μη διασκευασμένα αποσπάσματα από τα πρωτότυπα κείμενα των σπουδαιότερων συγγραφέων της ρωμαϊκής λογοτεχνίας, συνοδευόμενα από λεξιλόγιο, με στόχο την περαιτέρω εξάσκηση του αναγνώστη σε πιο απαιτητικές ασκήσεις. Έπειτα, υπάρχουν ασκήσεις αυτοβελτίωσης πάνω στη γραμματική και το συντακτικό κλιμακούμενης δυσκολίας με τις λύσεις τους, μέσω των οποίων ο αναγνώστης μπορεί από μόνος του να δοκιμαστεί και να ελέγξει τις επιδόσεις του. Τέλος, στις επόμενες ενότητες εμπεριέχονται φωνολογικοί κανόνες, συνοπτικοί πίνακες γραμματικής και ένα βασικό λεξιλόγιο από την ελληνική στη λατινική γλώσσα και το αντίστροφο. Το τελευταίο πιστεύω ότι είναι άκρως χρηστικό, δεδομένου ότι σε όλα τα πανεπιστημιακά μαθήματα Λατινικής Θεματογραφίας για τους προπτυχιακούς φοιτητές των φιλοσοφικών σχολών η εκμάθηση του λεξιλογίου φαίνεται ως κάτι ακατόρθωτο, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται σε μεγάλο βαθμό στην απόδοση ενός αδίδακτου κειμένου. Το σύγγραμμα ολοκληρώνεται με ένα εύχρηστο ευρετήριο.

Τα λατινικά του Wheelock αποτελούν ένα ξεχωριστό εγχειρίδιο εκμάθησης της λατινικής γλώσσας, καθώς τη διδάσκουν από το μηδέν και δεν χρειάζεται ο αναγνώστης να γνωρίζει ήδη τη γλώσσα σε κάποιο βαθμό. Επίσης, τα κείμενα, τα γνωμικά, οι εικόνες και τα πραγματολογικά σχόλια το καθιστούν πολύ ευχάριστο, μεθοδικό κι ελκυστικό, όχι μόνο για τους προπτυχιακούς και τους μεταπτυχιακούς φοιτητές της φιλολογίας, αλλά ακόμα και για τους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η μετάφραση επίσης του Α.Ν. Μιχαλόπουλου και της Σ. Παπαϊωάννου είναι εύστοχη, χωρίς να οδηγεί σε ασάφειες ή δυσκολίες κατά την ανάγνωση.

Εντούτοις, κατά τη γνώμη μου, αδυναμία παρουσιάζουν τα κεφάλαια 25 και 49. Το πρώτο εστιάζει στον πλάγιο λόγο, αλλά δεν ξεκαθαρίζει με σαφήνεια ποιες μετατροπές έχουμε στις αντωνυμίες της λατινικής κατά τη μετάβαση από τον ευθύ στον πλάγιο λόγο, ενώ το δεύτερο παρουσιάζει εξαιρετικά τη χρήση του γερουνδίου και του γερουνδιακού, αλλά δυστυχώς δεν αναλύει εξονυχιστικά το φαινόμενο της γερουνδιακής έλξης, στο οποίο F M Wheelockεξετάζονται συχνά οι φοιτητές κατά τις προπτυχιακές τους σπουδές.

Γενικά, η μετάφραση του συγγράμματος Τα λατινικά του Wheelock αποτελεί μία αξιέπαινη προσπάθεια, η οποία ίσως συμβάλλει στην αποκατάσταση της σχέσης των Ελλήνων με τα λατινικά, και δίνει το έναυσμα για μία αναθεωρημένη αντιμετώπιση της λατινικής γλώσσας τόσο στη δευτεροβάθμια, όσο και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Παράλληλα, στοχεύει στη σύνδεση του μαθήματος των λατινικών με τον ρωμαϊκό πολιτισμό και συνεπώς δεν αποτελεί ένα απαραίτητο εγχειρίδιο μόνο για έναν φιλόλογο ή έναν φοιτητή της Φιλοσοφικής, αλλά για τον κάθε άνθρωπο ο οποίος δεν γνωρίζει τη γλώσσα, ωστόσο θέλει να διεισδύσει στα μυστικά της και να γνωρίσει την ιστορία και τον πολιτισμό των Ρωμαίων.

 

Τα λατινικά του Wheelock
Frederic M. Wheelock
Μετάφραση – Επιστημονική επιμέλεια: Ανδρέας Ν. Μιχαλόπουλος, Σοφία Παπαϊωάννου
Gutenberg – Γιώργος & Κώστας Δαρδανός
767 σελ.
ISBN 978-960-01-2116-2
Τιμή €40,00
001 patakis eshop

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΔΙΑΦΟΡΑ
Anne Plantagenet: «Η μοναδική Μαρία Καζαρές»

Υπάρχει η νιότη. Υπάρχει το γήρας. Επέλεξα να γεράσω στο μεσουράνημά μου. Μαρία Καζαρές Βιβλίο-βιογραφία μιας σπουδαίας γυναίκας, που έζησε πλάι αλλά και στη σκιά του Αλμπέρ Καμύ. «Η φωνή της είναι σκοτεινή,...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΔΙΑΦΟΡΑ
«Προσωπικό αρχείο αρχηγού ΕΔΕΣ στρατηγού Ναπολέοντος Ζέρβα (περιόδου 1942-1944)»

Ο Ναπολέων Ζέρβας (Άρτα, 1891 – Αθήνα, 1957), στρατιωτικός, κινηματίας, ιδρυτής-αρχηγός του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (ΕΔΕΣ) και πολιτικός, υπήρξε ένα από τα πλέον συζητημένα πρόσωπα του 20ού...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΔΙΑΦΟΡΑ
Κατερίνα Τσιρίδου – Τάσος Κακλαμάνης: «Μαρίκα Νίνου / Ευαγγελία Αταμιάν: “Σαν άστρο εβασίλεψα”»

Είναι ένα βιβλίο με θέμα τη ζωή της Μαρίκας Νίνου, που συνέγραψαν η Κατερίνα Τσιρίδου και ο Τάσος Κακλαμάνης με τη βοήθεια της Ευαγγελίας Αγαπητού, μεγαλοπρεπές, τέτοιο που να αξίζει στη μεγάλη...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.