Όλγα Μπακομάρου: «Ωσεί παρόντες»

Όταν ρωτάς τον Θόδωρο Αγγελόπουλο αν έχει σκεφτεί να αυτοκτονήσει, σημαίνει ότι έχεις άγνοια κινδύνου, δε σε τρομάζουν άτομα επικίνδυνα, όπως ο απρόβλεπτος Άκης Πάνου ή ο πανίσχυρος εκείνη την εποχή Χρήστος Λαμπράκης, κι αν διαθέτεις υψηλό αίσθημα επαγγελματισμού αλλά και την τύχη να ζεις σε μια εποχή όπου δεν ήταν δύσκολο να ξεχωρίσεις τα άτομα που πραγματικά αξίζουν, τότε γίνεσαι πρωτοπόρος δημοσιογράφος στο είδος της συνέντευξης.

Όπως λέει η Όλγα Μπακομάρου: «Τα ωραιότερα ταξίδια της ζωής μου τα έχω κάνει σε σπίτια και σε γραφεία, συνομιλώντας με σημαντικούς ανθρώπους που από έφηβη ακόμα λαχταρούσα να γνωρίσω και να “φωτίσω”, όσο μπορούσα, και την αθέατη πλευρά της δημόσιας εικόνας τους, πρώτα για μένα και ύστερα για τους άλλους». Αθέατη πλευρά του Στέλιου Καζαντζίδη μπορεί κάποιος να θεωρήσει τα πολύ καλά ελληνικά του, αθέατη πλευρά του Ιόλα είναι η ανικανότητά του να εκτιμήσει τα έργα τέχνης, αλλά και το απίστευτο ταλέντο του να μετατρέπει σε χρυσάφι ό,τι έπεφτε στα χέρια του, αθέατη πλευρά της Ελένης Βλάχου είναι η πάλη με τα κιλά της επειδή μισούσε το πάχος, η εκπληκτική προσαρμοστικότητα του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στη φυλακή, μιας και είχε προϊστορία στην αντίσταση και στις συλλήψεις, οι ταινίες που παρακολουθούσε τα καλοκαίρια της Κατοχής ο Θόδωρος Αγγελόπουλος σκαρφαλωμένος στις μάντρες, αθέατη πλευρά είναι η ιστορία του Νικηφόρου Βρεττάκου που δούλευε για δεκαπέντε χρόνια σ’ ένα σκοτεινό γραφείο ως εκτελωνιστής προσπαθώντας να επιβιώσει στην αδυσώπητη ελληνική πραγματικότητα, αλλά και η εμπειρία του Μενέλαου Λουντέμη που δούλευε άμισθος γραφιάς στο ειρηνοδικείο του Βόλου, αθέατη πλευρά είναι η δήλωση του Τσαρούχη: «Σας διαβεβαιώ ότι είμαι αγράμματος, έχω διαβάσει λίγα βιβλία και πάντα τα ίδια. Πιο συχνά επανέρχομαι στη Βίβλο, στο Ευαγγέλιο, στα ποιήματα του Καβάφη και του Κάλβου. Αλλά κοιτάζω πολύ, παρατηρώ τους ανθρώπους, τους παίρνω στα σοβαρά…».

Αλλά δεν είναι μόνο οι συνεντεύξεις, υπάρχουν και τα κείμενα που τις διανθίζουν, οι εισαγωγές, τα σχόλια, οι κατακλείδες που έχουν πάντα φαντασία, ευρηματικότητα και καλαισθησία.

Οι συνεντεύξεις της Όλγας Μπακομάρου, που αποφάσισε να τις ξαναφέρει στη δημοσιότητα έπειτα από δεκαετίες, είναι ο απόηχος της μεταπολίτευσης, η οποία επιτέλους τελειώνει αργά και βασανιστικά. Το δίπολο Αριστερά-Δεξιά κυριαρχεί στις περισσότερες σελίδες, από τη μια βλέπει κανείς τη Βάσω Κατράκη, μια εκπληκτική καλλιτέχνιδα με διεθνή αναγνώριση που την έστειλαν τα τέρατα της χούντας στη Γυάρο μαζί μ’ εφτά χιλιάδες άτομα για να ζωγραφίζει βότσαλα, τον Μάνο Κατράκη που επέστρεψε στον βασιλιά ένα παράσημο όταν τον άκουσε να αποκαλεί τους κομμουνιστές μιάσματα, κι απ’ την άλλη ο Κάρολος Κουν θεωρεί σοφό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο Δημήτρης Μυταράς εκφράζει την απέχθειά του για τον ολοκληρωτισμό των καθεστώτων της ανατολικής Ευρώπης, επειδή και μόνο απαγορεύει στους ανθρώπους να ταξιδέψουν, ενώ υπάρχουν και κάποιοι όπως ο Μάνος Χατζιδάκις και η Λιλή Ζωγράφου που μοιάζουν να κινούνται στον κόσμο τους, όλων όμως η προσφορά είναι σημαντική, όλοι έχουν ιδιαίτερη αξία, όλοι έχουν κάτι διαφορετικό να δώσουν, έτσι χτίζεται ο πολιτισμός, δεν είναι θέμα ενός ανθρώπου όσο μεγαλοφυής κι αν είναι.

ompakomar Αλλά δεν είναι μόνο οι συνεντεύξεις, υπάρχουν και τα κείμενα που τις διανθίζουν, οι εισαγωγές, τα σχόλια, οι κατακλείδες που έχουν πάντα φαντασία, ευρηματικότητα και καλαισθησία. Είναι και η προετοιμασία που φαίνεται ότι έχει προηγηθεί, σε μια εποχή που δεν γινόσουν δημοσιογράφος αν δεν ήξερες να γράψεις και να χτενίσεις το γραπτό σου μέχρις εξαντλήσεως, μέχρι να βγει όσο καλύτερο γίνεται, αυτό δίδασκαν οι παλιοί δάσκαλοι. Το τελικό αποτέλεσμα αποτελεί έναυσμα για σκέψη, αφορμή να συγκρίνεις τη ζωή σου με τη ζωή διάσημων προσώπων, να δεις τις γήινες πτυχές τους, τις αδυναμίες, τις πίκρες, τις απογοητεύσεις πίσω απ’ τα φώτα, να φανταστείς την πορεία προσωπικοτήτων όπως η Μελίνα Μερκούρη, που ξεκινούσε τη σταδιοδρομία της απαγγέλλοντας για τη σχολή του Εθνικού στίχους του Καρυωτάκη κι ο Αιμίλιος Βεάκης τής φώναζε: «Κυβελίτσα εσύ!» ή του Γρήγορη Μπιθικώτση, που ψιθύριζε στον Χιώτη καθώς ετοιμάζονταν να ερμηνεύσουν πρώτη φορά τα μυστήρια για κείνη την εποχή τραγούδια του Θεοδωράκη: «Πάμε να φύγουμε, θα ξεφτιλιστούμε!».