fbpx
 «Ο άνθρωπος και η κοινωνία των σκύλων» του Μ. Γ. Μερακλή

«Ο άνθρωπος και η κοινωνία των σκύλων» του Μ. Γ. Μερακλή

Υπάρχουν συγκυρίες κακές, που οι άνθρωποι δεν θέλουμε με τίποτα να μας συμβούν. Όμως αυτές συμβαίνουν. Χρειάστηκε να βρεθώ κι εγώ τελευταία μιαν εβδομάδα σ’ ένα δημόσιο νοσοκομείο, σ’ έναν θάλαμο με τέσσερα κρεβάτια και ισάριθμες ασθενείς γυναίκες. Τις επισκέπτονταν συγγενείς και φίλοι τακτικά, εκτός από μία που μόνο μια ανιψιά της ερχόταν, όχι κάθε μέρα, για μία περίπου ώρα. Είταν ζωηρή η επιθυμία της άρρωστης να συζητεί με τις συνάρρωστές της ή με τους επισκέπτες τους, φυλακισμένη στην υποχρεωτική (όπως και οι άλλες) κατάκλισή της. Μπορούσε ωστόσο να μιλάει κατά κόρον με το κινητό τηλέφωνό της. Έτσι που άλλη μια φορά βεβαιώθηκα πόσο κοινωνικά σημαντικό είναι και σπουδαίος τρόπος επικοινωνίας το τηλέφωνο για μοναχικά άτομα. Δεν απέφευγα τη συνομιλία μαζί της. Έτσι, άλλωστε, κατάλαβα πως η πιο αγαπημένη συντροφιά της στο σπίτι είταν του σκύλου της, που ένα εγγόνι της τον είχε βρει ριγμένο, κουτάβι σχεδόν, στον δρόμο και της τον έδωσε. Είταν πολύ μικρό, αλλά γρήγορα μεγάλωσε κι έγινε ένα ωραίο σκυλί. Και πολύ έξυπνο. Τις μέρες της παραμονής της στο νοσοκομείο τη φροντίδα του είχε αναλάβει μια γυναίκα που γενικά φρόντιζε και την ίδια κάποιες ώρες την ημέρα. Όταν λοιπόν της τηλεφωνούσε να έρθει για να πάρει τον Φριτς (έτσι τον ονόμασε ο εγγονός της), να τον πάρει να κάνει την αναγκαία βόλτα του, εκείνος, ακούγοντας στο τηλέφωνο το όνομά του, έτρεχε ολόχαρος στην πόρτα κι έμενε εκεί περιμένοντας τη γυναίκα που θα τον έπαιρνε να βολτάρουν.

Ολοένα πιο συχνά ακούω πως τα σπιτικά ζώα, και ιδιαίτερα το σκυλί, παίζει σημαντικό ψυχολογικό-θεραπευτικό ρόλο σε πρόσωπα που υποφέρουν από κατάθλιψη ή και άλλες παθήσεις.

Ο Όμηρος, μορφή θρυλική, συμβολική της συλλογικής λαϊκής ποιητικής δημιουργίας, μας χάρισε το ιδεώδες σύμβολο του σκύλου, με τον αγαπημένο του Οδυσσέα Άργο, που τον έθρεψε με τα χέρια του μικρό σκυλάκι, αλλά δεν πρόφθασε να τον δει να μεγαλώνει, γιατί έφυγε μαζί με τους άλλους στην Τροία. Όταν γυρίσει στην Ιθάκη, ενώ τον μεταμφιεσμένο Οδυσσέα δεν τον αναγνωρίζει κανένας άνθρωπος, θα τον αναγνωρίσει ένα σκυλί: ο παλιός του Άργος. Αχρηστευμένος κι αυτός τώρα, σαν να πληρώνει την παλιά αφοσίωση στον κύριό του, πεταμένος μες στην κοπριά, γεμάτος από τσιμπούρια, οσμίζεται αμέσως –κι ας έχουν περάσει είκοσι χρόνια!– τον Οδυσσέα, που πλησιάζει. Κουνάει αδύναμα την ουρά του, κατεβάζει λίγο τ’ αυτιά του, δεν έχει πια τις φυσικές δυνάμεις να τρέξει κοντά του. Ο Οδυσσέας, που τα βλέπει αυτά, θα σκουπίσει κρυφά τα δάκρυά του. Κι ύστερα απ’ αυτό, το πονεμένο σκυλί, συχάζει αναπαυμένο: «Τον Άργο βρήκε τότε η μοίρα του μαύρου θανάτου, αμέσως μόλις είδε, ύστερα από είκοσι χρόνια, τον Οδυσσέα» (ρ 326-7 – από μιαν ανάγνωσή μου της Οδύσσειας του Ομήρου, 1996).

Δεν είναι ανευλάβεια να βάλω δίπλα στο μοτίβο του Άργου (μια ύψιστη χαρά επισφραγίζεται μ’ έναν εξίσου μακάριο θάνατο) το ίδιο μοτίβο του Συμεών, που του δόθηκε το θείο χάρισμα να δει πρώτος τον Ιησού (όταν οι γονείς του τον πήγαν στον ναό να τελέσουν τα καθιερωμένα έθιμα) κι ύστερα παρακάλεσε τον Θεό να τον αφήσει να πεθάνει «εν ειρήνη», μακάριος πια. Στον Άργο αναφέρεται και ο Νίκος Δήμου στο βιβλίο Περί Ζώων, των Λυδάκη-Μπασκόζου, 2011, σ. 54-56.

Όσο για τα σκυλιά, θα έφτανα στο σημείο να πω ότι αποτελούν μια ξεχωριστή κατηγορία οιονεί ανθρώπων – καλών ανθρώπων. Εν πρώτοις έχουν κι αυτά τη βαθύτερη ανάγκη να βρίσκονται σε συντροφιά με τους ανθρώπους. Κι όσο πιο πολλοί είναι οι άνθρωποι και πιο κινητικοί, τόσο το καλύτερο γι’ αυτά. Ο Κώστας Μαυρουδής κάνει την παρατήρηση που κάνουν σχεδόν όλοι όσοι συμμετέχουν σε διαδηλώσεις. Μιλάει για μια «παρουσία ανυπερθέτως αναγνωρίσιμη στα πολυπρόσωπα δημόσια γεγονότα». Και δίνει άφθονα παραδείγματα από διάφορους τόπους και καιρούς (σ. 27 κ.ε. στον τόμο Περί Ζώων, ό.π. Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, μάλιστα (ό.π., σ. 57-8), προσδίδει στους σκύλους, έστω και εξαιρετικά σπάνια, και την αποκλειστικά ανθρώπινη ιδιότητα να μιλάνε. Πέραν αυτού πιστεύει πως «οι σκύλοι επικοινωνούν, συνεργάζονται, θυμώνουν, απορρίπτουν ανθρώπους, συμπεριφορές, ήθη και πράγματα, οργίζονται, εκστασιάζονται, ερωτεύονται με πάθος, αφοσιώνονται, συνωμοτούν, μελαγχολούν, αρρωσταίνουν, προσχωρούν σε ομάδες, προβοκάρουν, καταδίδουν, προστατεύουν (…), σώζουν ζωές, θρηνούν αφεντικά, πενθούν έως θανάτου πάνω σε αγαπημένων τάφους, λατρεύουν τα παιδιά συχνά …» και άλλα κάνουν ακόμα, όλα ανθρώπινα. Συγκροτούν λοιπόν έτσι, λέω, μια κοινωνία οιονεί ανθρώπινη, που έχει κι αυτή τις ταξικές διακρίσεις της. Η πιο κατατρεγμένη και καταπιεσμένη τάξη εδώ είναι αυτή των αδέσποτων σκύλων.

Στο κείμενο του Παναγιώτη Διαμαντή, μέσα στον ίδιο πολύτιμο τόμο (σ. 42) βρήκα (μεταφρασμένο από τον κύριο Γιάννη Παυλόπουλο) ένα υπέροχο πεζό του Κάρολου Μπωντλαίρ απ’ το βιβλίο του Η μελαγχολία του Παρισιού, «κείμενο-ύμνο στα ταπεινά αδεσποτάκια της πόλης». Δίνω την αρχή: «Μακριά από μένα, μούσα ακαδημαϊκή! Μου είναι άχρηστη αυτή η σεμνότυφη γριά. Επικαλούμαι τη μούσα την απλή, την αστή, τη ζωντανή, για να με βοηθήσει να υμνήσω τους καλούς σκύλους, τους φτωχούς σκύλους, τους λασπωμένους σκύλους, εκείνους που όλοι τους διώχνουν, σαν πανουκλιασμένους και ψειριάρηδες, εκτός από τους φτωχούς, που είναι οι σύντροφοί τους, και τον ποιητή που τους κοιτάζει με μάτι αδερφικό».


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.