fbpx
«Το Αιγαίο» του Μ. Γ. Μερακλή

«Το Αιγαίο» του Μ. Γ. Μερακλή

Η Φύση, ύστερα από τεκτονικές μεταβολές στην προϊστορία της γης με καταβυθίσεις οροσειρών, που κάποιων οι κορυφές πέρασαν πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, ξανάπλασε και στερέωσε γεωλογικά το Αιγαίο, το οποίο οι ειδικοί επιστήμονες χαρακτηρίζουν ως το επισημότερο πέλαγος της Μεσογείου ή και όλων των θαλασσών, με το πλήθος των νησιών που προέκυψαν και την εξαίρετη διαμόρφωση των ακτών του. Έπλασε πράγματι η φύση ένα σπάνιας ομορφιάς φυσικό τοπίο, που το ολοκλήρωσαν οι άνθρωποι οι οποίοι το κατοίκησαν, δημιουργώντας στους αιώνες, ήδη από την τρίτη χιλιετηρίδα π.Χ., τον αιγαιακό πολιτισμό, με διάφορες εκδοχές, ώστε οι προϊστορικοί αρχαιολόγοι να διακρίνουν την τρωική, την κυκλαδική, την ελλαδική, την κρητική (μινωική) εκδοχή του.

Ωστόσο, ο άνθρωπος, το «δεινότερον» από όλα τα πλάσματα, όπως τον χαρακτήρισε ο Σοφοκλής, δεν έμεινε αυστηρά έγκλειστος στα νησιά του και δάμασε το πέλαγος, κάνοντας ανοιχτό δρόμο και λεωφόρο του τον «πόντο», περνώντας από τη μιαν ακτή στην απέναντι του Αιγαίου και αντίστροφα. Ο ομηρικός μύθος αποτύπωσε με τρόπο συναρπαστικό αυτόν τον διάπλου, που δεν γινόταν βέβαια μόνο «θεωρίης είνεκεν», όπως θα έλεγε ο Ηρόδοτος, για λόγους τουριστικούς, ούτε για να ξαναπάρουν οι Έλληνες την ωραία Ελένη από την Τροία (οι μεγάλοι μύθοι κρύβουν και μεγάλα και βαθύτερα νοήματα).

Ο Σεφέρης, σ' ένα από τα πιο γνωστά ποιήματά του («Με τον τρόπο του Γ.Σ.», Τετράδια Γυμνασμάτων, 1940), αναπολεί με κατήφεια παλαιά συμβάντα ή βλέπει μπροστά στα μάτια του μνημεία τόπων που ανακαλούν γεγονότα σπουδαία, που ο χρόνος άξιζε να συντηρεί ακόμα τη σημασία και την αξία τους, αλλά τα τύλιξε η φθορά και η απαξίωσή τους. Αναμφίβολα περιλαμβάνει το ποίημα και την τραγικότατη διάβαση των προσφύγων του 1922 μέσω του Αιγαίου πελάγους από τις μικρασιατικές ακτές στα ελληνικά νησιά και τον λοιπό ελλαδικό χώρο. Και δίνει το γεγονός αυτό υποβλητικά παίρνοντας ατόφιον ένα στίχο από τον αισχυλικόν Αγαμέμνονα, «ορώμεν ανθούν πέλαγος Αιγαίον νεκροίς» (στ.659), βαλμένον στα λόγια του κήρυκα, με τα οποία αυτός πληροφορεί την Κλυταιμνήστρα πως ο άντρας της, όταν μαζί με όλο τον στόλο των Αχαιών επέστρεφαν στην Ελλάδα μετά την καταστροφή της Τροίας, σαν από θαύμα σώθηκε με το πλοίο του και το πλήρωμά του ύστερα από τρομερό τυφώνα και θαλασσοταραχή, που κατάπιε τους άλλους, έτσι που με την ανατολή του ήλιου τους είδαν να σκεπάζουν τη θάλασσα σαν νεκρολούλουδα. Το Αιγαίο μνημονεύει ο Αισχύλος και στους Πέρσες, πάλι σαν ένα μαζικόν υγρό τάφο χιλιάδων ανθρώπων, στρατηγών και οπλιτών της Περσίας· κι εδώ βάζει ξανά στο στόμα του αγγελιαφόρου, που πληροφορεί τη μητέρα του Ξέρξη, ανάμεσα στ' άλλα και μια φράση, που μας φέρνει τα μακρινότατα εκείνα χρόνια κοντά μας: Ποτέ άλλοτε μέσα σε μιαν ημέρα δεν χάθηκε ένας τόσο μεγάλος αριθμός («τοσουτάριθμος») ανθρώπων (στ.431-2). Και χώρια από τους πνιγμένους, στη ναυμαχία της Σαλαμίνας, «πλείστοι» πέθαναν ακόμα από τη δίψα και την πείνα (490-1).

Ντρέπομαι που το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να πω ότι καθημερινά πονάω και θλίβομαι παρακολουθώντας αυτή την ανείπωτη δυστυχία. Ανήμπορος να κάνω κάτι με την άχρηστη απόγνωσή μου.

Επέπρωτο, ύστερα από τόσους αιώνες, ν' ανταμώσουν στα βάθη της Μεσογείου, εκτός από τους καθημερινούς πνιγμένους, και οι προχθεσινοί 850 που ξεκίνησαν από τη Λιβύη για να φτάσουν στην Ιταλία, λαχταρώντας για μια στοιχειωδώς ανθρώπινη ζωή. Ποιος είπε πως η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, αμέτρητες χιλιάδες χρόνια...

Ντρέπομαι που το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να πω ότι καθημερινά πονάω και θλίβομαι παρακολουθώντας αυτή την ανείπωτη δυστυχία. Ανήμπορος να κάνω κάτι με την άχρηστη απόγνωσή μου.

Ωστόσο, εξίσου ανείπωτη είναι και η αποστροφή μου και η αηδία μου προς εκείνους που έχουν φέρει την κόλαση από τη σφαίρα μιας δεισιδαιμονικής μεταφυσικής σ' αυτήν εδώ την πολύπαθη γη. Με αηδιάζει η υποκρισία τους, όταν φορούν τη μάσκα του ανθρωπιστή και υπερασπίζονται (με κούφια λόγια) τα δικαιώματα των αδικημένων και κατατρεγμένων, ενώ αυτοί τους οδηγούν σ' αυτή τη γήινη κόλαση, εξωθώντας λαούς γείτονες, ομοεθνείς, ακόμα και ομόθρησκους να αλληλοσφάζονται. Τους χρειάζεται και τώρα, εδώ, ο «ζωτικός χώρος», βάζοντας τους μισούς να εξοντώνουν τους άλλους μισούς, διαθέτοντας αμύθητους πακτωλούς χρημάτων για τη στρατολόγηση φονιάδων, τυχοδιωκτών της χειρότερης μορφής, «υπέρμαχων» των (διάτρητων, εξευτελισμένων) ιδανικών της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης των λαών.

Πολλοί αναρωτιούνται ποιοι είναι οι υπέρτατοι υπεύθυνοι, οι κατεξοχήν πρωταίτιοι αυτών των θεάρεστων έργων. Τελικά υπάρχουν πέρα και πάνω από τους γνωστούς, με τα ονόματά τους, αρχηγούς των μεγάλων, ισχυρών κρατών (και των μικρότερων, των υποταγμένων σ' αυτούς), υπάρχουν μάλλον ανώνυμοι, τρόπον τινά αόρατοι, σχεδόν φυσικά ανυπόστατοι που, αντί από αίμα, νεύρα, μυς και τα λοιπά –για ψυχή και τέτοια ούτε να γίνεται λόγος–, συνίστανται από ανθρωπολογικώς αργά, ανόργανα στοιχεία, είναι φτιαγμένοι από χαρτιά, μέταλλα, πλαστικές κάρτες και ηλεκτρονικά όργανα και πιο γενικά από έννοιες όπως χρηματιστήρια, αγορές, δάνεια, τόκοι, χρεολύσια... είναι αλλόκοτα, χάρτινα και μεταλλικά και πλαστικά εξαμβλώματα ανθρώπων, οι προπάτορες των γενεών που θα ακολουθήσουν, όταν, δίπλα στην κόλαση, θα βάλουν και τον δικό τους παράδεισο. Αν προφτάσουν.

Για την ώρα χρειάζονται έναν δικό τους «ζωτικό χώρο», που θα τον αδειάσουν διώχνοντας όσους αντιδρούν ή δεν συμμετέχουν στο χωροκατακτητικό σχέδιό τους. Κι όταν ο χώρος αδειάσει, θα τον κατοικίσουν με τους δικούς τους «υπερασπιστές» της «δημοκρατίας» και της «αλληλεγγύης των λαών» (τυπικό, το πιο κραυγαλέο παράδειγμα αποτελεί τώρα η Συρία). Βέβαια και οι «υπερασπιστές», που τους βάζουν οι ισχυροί των δύο κατηγοριών να εξοντώνουν τους ήσυχους ανθρώπους που φεύγουν έντρομοι από τις πατρίδες τους, θα έλθει η στιγμή, όπου οι τόποι θα έχουν «καθαρίσει», και οι «υπερασπιστές», επαναλαμβάνω, που δεν θα χρειάζονται πια, θα εξοντωθούν με τη σειρά τους.

Την απάνθρωπη «ανθρωπιά» των υψηλά ισταμένων και των υπεράνω αυτών ανωνύμων, αοράτων κ.λπ., ο ταπεινός και μηδαμινός εγώ, την εξισώνω και την ταυτίζω με τη μία και μόνη λέξη, που την έβγαλε ως κραυγή από τα βάθη της ψυχής του ο στρατηγός του Ναπολέοντα Πιερ Καμπρόν στη μάχη του Βατερλό, όταν πια είδε πως τερματίζονταν άδοξα και κατά κράτος τα μεγαλεία εκείνου.


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.