«Θέλω κι εγώ να μιλάω Ελληνικά» του Μ. Γ. Μερακλή
Ένα ολιγοσέλιδο ανθολόγιο, αλλά μ' ένα αισιόδοξο μήνυμα για την ανθρωπιά του ανθρώπου, είχε την καλοσύνη να μου προσφέρει η έφορος του Τμήματος Ιστορικού Αρχείου του Λυκείου Ελληνίδων κυρία Ελένη Μπόμπου-Πρωτοπαπά.
Το Λύκειο Ελληνίδων ιδρύθηκε το 1911 από την πολύ γνωστή, φωτισμένη κυρία της εποχής Καλλιρρόη Παρρέν (επιτύμβια προτομή της υπάρχει στο μπροστινό μέρος του Α' νεκροταφείου της Αθήνας), η οποία ήθελε να βοηθήσει τις νέες Ελληνίδες να βγουν από το σπίτι τους και να εργασθούν μαζί της για τη διάσωση και διατήρηση της δημοτικής παράδοσης παράλληλα προς τον εκσυγχρονισμό της κοινωνίας. Με το Λύκειο, έλεγε, «θα αναγεννήσωμεν τον εθνικόν μας πλούτον, από το έπιπλον ως τον χορόν». Και η κυρία Βάσω Κόλλια, Γ. Γραμματέας Ισότητας των Φύλων (Υπουργείο Εσωτερικών) που προλογίζει, παρατηρεί ότι η εκπαίδευση και ενδυνάμωση των γυναικών είταν το όραμα της Παρρέν.
Με εντυπωσιάζει και με συγκινεί το περιεχόμενο του ανθολογίου, που τον τίτλο του έθεσα και ως τίτλον του σημειώματός μου και που επεξηγείται με τον υπότιτλο: Ανθολόγιο κειμένων από τα Μαθήματα Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού για Γυναίκες Ομογενείς και Αλλοδαπές. Η επιμέλεια-επιλογή έγινε την κυρία Άννα Μιχαλοπούλου.
Η κυρία Μπόμπου-Πρωτοπαπά συμπληρώνει ουσιαστικά την αναφορά στην Παρρέν, αντλώντας από έγγραφα του Λυκείου που εντοπίστηκαν και φωτίζουν περισσότερο τη δράση της. Η Παρρέν είχε ως όραμα «την εκπαίδευση των γυναικών όπως για χρόνια υλοποιήθηκε με τα δωρεάν μαθήματα για αναλφάβητες άπορες εργαζόμενες γυναίκες (Κυριακά Σχολεία, Εσπερινές Επαγγελματικές Σχολές, κ.λπ.)».
Αυτήν ειδικότερα τη δραστηριότητα επαναλειτούργησε το Λύκειο Ελληνίδων, δίπλα στις άλλες δραστηριότητές του: «Θεωρήσαμε ότι στις μέρες μας αυτό [το παραπάνω έργο, εννοείται] θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί με τη διοργάνωση μαθημάτων Νέων Ελληνικών για γυναίκες ομογενείς και αλλοδαπές, μετανάστριες και πρόσφυγες, που από τη δεκαετία του 1990 έφθασαν κατά κύματα στη χώρα μας, και ότι αυτό θα βοηθούσε στη ομαλή ένταξή τους ανάμεσά μας».
Προσφέρθηκαν γι' αυτόν το λόγο εθελοντικά επιστημονικοί συνεργάτες, καθηγήτριες, με την υποστήριξη των προέδρων, κυριών Τότας Βαληκάνη και Ελένης Τσαλδάρη, και των Διοικητικών Συμβούλων του Λυκείου.
Παρακολουθούν κατά μέσον όρο 170 γυναίκες το χρόνο, από περισσότερες από πενήντα χώρες, τα μαθήματα αδιακρίτως προς την ηλικία ή την οικογενειακή τους κατάσταση. Οι περισσότερες μαθήτριες έχουν πτυχία ανώτερων ή ανώτατων σχολών στη χώρα τους, αλλά ελάχιστες ασκούν εδώ επάγγελμα που σπούδασαν. Κατά κύριο λόγο οικακές βοηθοί ή καθαρίστριες, κάποιες παρέχουν υπηρεσίες ή χειρωνακτικές εργασίες, υπάρχουν και άνεργες, «αρκετές δηλώνουν νοικοκυρές, ενώ μερικές σπουδάζουν». Από την πλευρά της γλωσσικής διδασκαλίας κατατάσσονται σε τέσσερα επίπεδα ελληνομάθειας, αρχίζοντας από εκείνες που δεν μιλούν ούτε γράφουν ελληνικά. Παρακολουθούν ένα τρίωρο διδασκαλίας την εβδομάδα, γιατί οι εργαζόμενες συνήθως έχουν ένα μόνο ελεύθερο απόγευμα.
Τα κείμενά τους είναι συγκινητικά. Βάσανα, μικρές ή μεγάλες οδύσσειες, κάποτε εκφράζεται και μια ανακούφιση που μπόρεσαν να στεργιώσουν (ακόμα και μ' ένα σύζυγο Έλληνα), νοσταλγία, αλλά και μοίρασμα αγάπης του εαυτού τους σε δύο πατρίδες, τη δική τους και τη δική μας, κι άλλοτε μια πίκρα που ο κόσμος αλλάζει πολύ στο χειρότερο, παντού.
