Υπάρχουν φορές που αναρωτιέμαι για τη χρονική διάρκεια της επικαιρότητας. Τις πιο πολλές αφορμές μού τις πρόσφεραν οι επέτειοι. Αν η επικαιρότητα σημαίνει, κυρίως, τον παρόντα χρόνο, τότε γιατί επαναφέρονται τα γεγονότα που συνέβησαν πριν, οποτεδήποτε. Μήπως η επικαιρότητα διατηρεί στον χρόνο και στη μνήμη μόνο τα σημαντικά γεγονότα ή η ανθρώπινη μνήμη είναι επιλεκτική; Πόσο η λέξη καθορίζει το επίκαιρο; Τι είναι αυτό, στιγμιαίο, ωριαίο ή άσχετο με τη διάρκεια του χρόνου, έτσι όπως τον έχουμε κερματίσει; Πόσο επίκαιρη είναι η ποίηση που τη γιορτάζουμε μια φορά τον χρόνο;

Απ' όσα ειπώθηκαν και φέτος στον εορτασμό της, η επικαιρότητα φορτίστηκε από στίχους του Ομήρου μέχρι τον Καβάφη, τον Σεφέρη, και άλλους ενδιάμεσους ή σύγχρονούς μας, ή επίκαιρους, ή κάποιους που μόλις εξέδωσαν την τελευταία τους ποιητική συλλογή.

Αν ο Όμηρος επανέρχεται ως επίκαιρος, τι σημαίνει αυτό; Ότι συμβαίνουν τα ίδια, ότι οι άνθρωποι δεν άλλαξαν; Τι ακριβώς; Είμαστε, δηλαδή, γνήσια τέκνα των προγόνων μας σε προτερήματα και ελαττώματα;

Πόσο όλα αυτά επηρεάζουν την ίδια την ποίηση, αν αυτή υπερβάλλει του χρόνου και της επικαιρότητας;

Από μια ευτυχή σύμπτωση, παρευρέθηκα στη Γιορτή της Ποίησης στην κατάμεστη και φιλόξενη αίθουσα του Γραφείου Τύπου στη Νέα Υόρκη. Μετά το καλωσόρισμα του διευθυντή, κ. Νίκου Παπακωνσταντίνου, και την εισαγωγή του πανεπιστημιακού καθηγητή Κοινωνιολογίας του Κέντρου Βυζαντινών και Σύγχρονων Σπουδών στο Κολέγιο Queens, κ. Νίκου Αλεξίου, στην ποίηση, ένας άλλος ποιητής, ο Τάσος Μουζάκης, διάβασε από την ποιητική συλλογή Αστόρια του Αλεξίου, ο οποίος ελευθέρωσε το «βήμα» σε όποιον από τους παρόντες επιθυμούσε να διαβάσει δικά του ποιήματα.

Και αυτό έγινε.

Ο τίτλος Αστόρια παραπέμπει, χωρίς να αφήνει καμιά αμφιβολία, στη μεγάλη περιοχή, από τις πέντε που συναποτελούν τη Νέα Υόρκη, στην οποία κατοίκησε και κατοικεί ακόμα μεγάλος αριθμός Ελλήνων μεταναστών, παλαιότερων και μεταγενέστερων, που εξελίχθηκαν σε επιχειρηματίες ή προώθησαν τους επιγόνους τους σε άλλα επαγγέλματα, τις επιστήμες και τα γράμματα. Όμως η νοσταλγία, οι αναμνήσεις, η γλώσσα, τα μουσικά ακούσματα, τα χορευτικά βήματα, τα χρώματα του ουρανού και της θάλασσας, τα λεκτικά ιδιώματα, επανέρχονται, έστω και κληρονομημένα.

Η Αστόρια είναι διαμελισμένη: Εξορία, Άνθρωποι, Τόποι, Ποίηση. Η Εξορία έχει έναν υπότιτλο που την καθορίζει: Η εξορία είναι μια από τις πιο θλιβερές μοίρες. Ο ποιητής αφήνει ένα διάστημα και επανέρχεται. Η στιγμή της εξορίας/ είναι μεγάλη και δύσκολη νύχτα.

Η εξορία είναι μια θέση ή κατάσταση έξω από τα όρια. Αλλά ποια είναι τα όρια; Η πατρίδα του ποιητή ή ένας τρόπος ζωής που βιώνει έξω από τα όριά της; Ή αυτό συμβαίνει σε όποιον εκπατρίζεται θεληματικά ή βίαια;

Οι Άνθρωποι έχουν μια κοινή μοίρα. Ο Επιζών θέλει να μάθει.

Στον κεντρικό θάλαμο του νεκροτομείου/ μετά από κάθε μάχη/ περιμένω τα τρένα των νικημένων/ των νικητών/ των νικημένων.

Σαν να 'ναι αυτή η τελευταία φορά/ σαν να μην έγινε τίποτε ποτέ, ρωτώ/ πιθανούς δολοφόνους/ την ημερομηνία θανάτου.

Αλλά του θανάτου τίνος; Και ποιος είναι αυτός που του δίνει την απάντηση:

– Κύριέ μου, μου λένε, είναι όλα εντάξει. – Μην ανησυχείτε/ το πτώμα σας/ είναι αναγνωρίσιμο. Κάντε λίγο υπομονή. – Θα πεθάνετε/ Θα πεθάνετε.

Στους τελευταίους στίχους υπάρχει μια αίσθηση του αμετάκλητου.

Ο Ποιητής της Διασποράς μάς κάνει μια δήλωση:

Τα όρια της γλώσσας μου είναι τα όρια του κόσμου.

Ποιας γλώσσας; Αυτής που μιλάει κάθε μέρα ή της ποιητικής, που του δίνει την ελευθερία της αφαίρεσης ή του αινίγματος;

Κι αυτός με κάτι σπασμένες λέξεις φτερά/ τους γνέφει πίσω από/ το εσπερινό αίνιγμα της γλώσσας.

Και ο Τόπος ποιος είναι; Αυτός που τον κατοικούμε και τον πατάμε ή αυτός που αφήσαμε πίσω μας και τον αναζητάμε;

Ή μήπως ο καθένας μας μένει, όπως στο ποίημα, Ξένος;

Εκπατρισμένος φύλακας/ υπογείων φρεατίων/ διχασμένος/ στο βυθό της μητρόπολης/ με τις αυταπάτες. Με κυκλώνουν περιπλανώμενες εικόνες/ άλλοτε οργισμένες/ κι άλλοτε γλαυκίζουσες. Σε δρόμους/ σκοτεινών διαδρόμων, αντηχούν τα βήματα/ μυστικών οστρακισμών. Δεν μ' αναγνωρίζεις;/ Είμαι Πλακιώτης Μανχατανάς. Είμαι ένας άνθρωπος/ που επιστρέφει συνεχώς/ σε παντοτινά περασμένους τόπους.

Ο ποιητής εφευρίσκει τρόπους για να εκφράσει αυτό που νιώθει: Ξένος.

Όμως, διπλά ξένος. Υπάρχει ένας σαρκασμός στην ιδιότητά του:. Πλακιώτης Μανχατανάς.

Ο τόπος τον καθορίζει.

Η συλλογή Αστόρια κοσμείται από ρεαλιστικές φωτογραφίες, σχέδια και φωτογραφημένα καλλιτεχνικά έργα Ελλήνων.

Η ποίηση είναι απαιτητική. Ζητάει να επαναληφθεί η ανάγνωσή της.

Η μέρα της ποίησης πέρασε, αλλά η επικαιρότητά της διαρκεί.

Twitter