Τους συναντάς στη γειτονιά, στην περιοχή όπου κατοικείς, κάποτε δε γνωρίζεις ούτε το όνομά τους, ούτε την ακριβή διεύθυνσή τους, άλλοτε τους χάνεις για κάποιο χρονικό διάστημα, τους ξαναβρίσκεις ξαφνικά, και χαίρεσαι που υπάρχουν.

Τα βιβλία είναι άνθρωποι. Τα συναντάς όπως συναντάς τους ανθρώπους. Τυχαία ή κάποτε σου τους συστήνει κάποιος άλλος, χωρίς καμιά προετοιμασία ή αναμονή, ή μαθαίνεις γι' αυτούς εξαιτίας κάποιου γεγονότος, σημαντικού ή ασήμαντου.

Υπάρχουν φορές όπου, από τυχαίες συναντήσεις ή συζητήσεις, ανακαλύπτω γείτονες και από άλλες γειτονιές, και τότε νιώθω πως πρόκειται για έναν μεγάλο, παγκόσμιο κύκλο συγγραφέων και αναγνωστών που διευρύνεται συνεχώς.

Περπατώντας στο πεζοδρόμιο, έριξα μια ματιά, συμβαίνει συχνά, στην προθήκη του βιβλιοπωλείου Libro, είδα το όμορφο προφίλ της με τα όμορφα και έντονα χαρακτηριστικά του προσώπου της, ανάμεσα στον γούνινο φαρδύ γιακά της και το καπέλο της με τα φτερά να σκεπάζει τον ξανθό της κότσο.

Μπήκα στο βιβλιοπωλείο και βγήκα παίρνοντας τη Λου για παρέα, και αλλάζοντας κατεύθυνση επέστρεψα σπίτι μαζί της.

Δεν είχα συναντήσει τη Λου Αντρέας-Σαλομέ δυο τρία χρόνια από τότε που κάποιες ζεστές και υγρές ημέρες στη Νέα Υόρκη διάβαζα, χωρίς να καθησυχάζω τη δίψα μου, μαθαίνοντας περισσότερα για τη ζωή της και τους δικούς της επώνυμους γείτονες και που τους πλέον γνωστούς, επίσης γείτονές μου από τα μαθητικά μου χρόνια, τους αναγνώριζα από προηγούμενα αναγνώσματα, γυρίζοντας ανυπόμονα τις σελίδες για την παραπέρα εξέλιξη της ζωής της.

Δεν είχα καν στον νου μου ότι θα τη συναντούσα κάποια μέρα στο ελληνικό περιβάλλον.

Πήρα στα χέρια μου τη Λου, με τη φάσα «Περί Έρωτος – Δυο δοκίμια» να διασχίζει τον ώμο της, κάθισα, ποτέ αναπαυτικά για να μην ξεχνιέμαι, και πριν αρχίσω να διαβάζω αναρωτήθηκα πότε αρχίζει ο έρωτας και πότε τελειώνει. Ή μήπως αρχίζει με τη γέννηση του ανθρώπου και πεθαίνει μαζί του, αφήνοντάς τον κληρονομιά στην ανθρωπότητα; Συχνά έχω παρόμοιες ανόητες ερωτήσεις, αλλά δεν έχω ποιον να ρωτήσω.

Δίνω αυθαίρετες απαντήσεις στον εαυτό μου και συνεχίζω να ζω. Αυτή τη φορά άρχισα να διαβάζω. Με το διάβασμα θα θυμόμουν αυτά που είχα ξαναδιαβάσει ή μπορεί και να έβρισκα πιο συγκεκριμένες απαντήσεις, παρά θεωρητικές.

Όμως, δεν έγινε έτσι ακριβώς.

Πρώτα με παρέσυρε ο πρόλογος με τις υποσημειώσεις, ύστερα «οι προκείμενες μεταφράσεις», και το «εκδοτικό σημείωμα» της Π. Σιδερά-Λύτρα, και ακολούθησαν τα κύρια κεφάλαια που απαρτίζουν τα περί έρωτος.

Άρχισα πάλι να σκέφτομαι τον Ράινερ Μαρία Ρίλκε, τον Φρίντριχ Νίτσε, και τον τυχαίο τρόπο που τερματίστηκε η ζωή του, και τον Ζίγκμουντ Φρόιντ, που κάποιο βιβλίο του, για την ερμηνεία των ονείρων, το είχα δανείσει στη συμμαθήτριά μου Ελένη, σε κάποια τάξη του γυμνασίου, κι εκείνη ύστερα από δυο τρεις ημέρες μου το επέστρεψε και με κλαψιάρικη φωνή μού είπε: «Πάρ' το πίσω. Δεν μπορούσα να κοιμηθώ και δεν είδα όνειρα».

Είδα τους μαύρους κύκλους γύρω από τα μάτια της και την πίστεψα.

Κι εγώ κάποτε δεν κοιμήθηκα γιατί είχα διαβάσει, ακόμα νομίζω πως ήταν στον Φρόιντ, ότι ένας και μία ενώ βρίσκονταν σε ερωτικές περιπτύξεις, εκείνος της είπε: «Δεν είχα προσέξει ότι έχεις τρίχες στις γάμπες σου».

Η Μία ένιωσε μια αναστολή για την ερωτική συνεύρεση, που την έστειλε στον Φρόιντ, κι εγώ μια συνήθεια να κοιτάζω τις γάμπες μου για να ανακαλύψω τις τρίχες. Δεν είχα.

Διάβαζα ή μάλλον απολάμβανα την ελληνική μετάφραση τόσο πολύ για τις διαλεγμένες λέξεις της μεταφράστριας και δε μ' ένοιαζε που δεν ήμουν γερμανομαθής, ούτε που είχα διαβάσει τη Λου Αντρέας-(τον καημένο) Σαλομέ σε μια άλλη γλώσσα πριν.

Όσο διάβαζα, ανακάλυπτα ότι θαύμαζα περισσότερο τη μεταφράστρια από τη συγγραφέα. Η άποψή μου για τη μετάφραση ως έργο δύσκολο και αναπλαστικό, οι σχέσεις μου με την ψυχανάλυση και άλλες θεωρίες παρόμοιου τύπου διατελούν εν αμφισβητήσει.

Στην τύχη:

Το σώμα είναι η συντηρητικότερη δύναμη, και πολλά του εντυπώνονται μόλις με αργό ρυθμό, για να εξαφανισθούν και πάλι επίσης με αργό ρυθμό. Πιστεύω ότι στην τεράστια βαρύτητα που στην περίπτωση του ερωτικού αποδίδεται σε κάθε τι σωματικό, ακόμα και όταν δεν υπάρχει χονδροειδής αισθησιασμός –αυτή η βαρύτητα που κάνει να μας προσελκύει για πάντα μια γραμμή τραχήλου, να μας απογοητεύει για πάντα ένας ήχος φωνής–, το σώμα μπορεί να παίζει έναν εξαιρετικά τραγικό ρόλο.

Αναρωτήθηκα αν το ίδιο το σώμα είναι τραγικό.

Έφερα στο νου μου τον Ερμή του Πραξιτέλη. Τον είχα δει για πρώτη φορά στο Μουσείο της Ολυμπίας.

Twitter