Μικρή μπέρδευα τον Λευκό Οίκο με τον Λευκό Πύργο. Τους ήξερα μόνο ακουστικά και φωτογραφικά. Τώρα πια τους έχω δει και από κοντά, αλλά δεν έχω μπει μέσα σε κανέναν.

Παρακολουθούσα την ταινία Τhe Butler, μια τόσο αγγλική λέξη που ίσως δε μεταφράζεται μονολεκτικά και κυριολεκτικά στα ελληνικά, υπηρέτης ή κάτι άλλο ή περισσότερο, και από τα πρώτα πλάνα βρέθηκα δεκαετίες πίσω στη Νέα Ορλεάνη, δίπλα από την Αλαμπάμα, κι ένιωσα το κορμί μου να σφίγγεται.

Οι εικόνες και οι επιγραφές στους δημόσιους χώρους, «για τους μαύρους» και «για τους λευκούς», με χάραζαν στα δυο. Τις είχα βιώσει και τις θεωρούσα βδελυρές.

Η μόνη λέξη η οποία ακούγεται στην ταινία που την ξέρουν όλοι οι νέγροι –negro, όπως αποκαλούνταν και αυτοαποκαλούνταν τότε, ενώ οι λευκοί τούς αποκαλούσαν αραπάδες, niggers– είναι το μπαμπάκι.

Στις βαμβακοφυτείες μόνο αυτοί δούλευαν κάτω από τον καυτό ήλιο του Νότου, δέρνονταν από τα αφεντικά τους χωρίς να τολμούν έστω να αμυνθούν, έβλεπαν με τον τρόμο στα μάτια να αρπάζουν τις γυναίκες τους ή τις κόρες τους, άκουγαν τις κραυγές τους όταν τις βίαζαν οι λευκοί, και όταν κάποιος nigger, αν και αμίλητος, τους κοίταζε καταπρόσωπο, δεχόταν μια σφαίρα στο μέτωπο κι έπεφτε νεκρός στο χώμα που οι νέγροι το είχαν ποτίσει με τον ιδρώτα τους και το αίμα τους.

Τι κάνει ένα παιδί που βλέπει την αρπαγή της μάνας του, ακούει την κραυγή της να έρχεται από το ανοιχτό παράθυρο του υποστατικού, ενώ το αφεντικό βγαίνει έξω ικανοποιημένο, σηκώνοντας τις τιράντες του παντελονιού του, κι εκείνο κοιτάζει τον πατέρα του ερωτηματικά – τι θα κάνεις;

Αυτό που δεν έκανε εκείνος ο αποσβολωμένος nigger το κάνει ο λευκός. Βγάζει το πιστόλι του και με μια σφαίρα στο μέτωπο του πατέρα αφήνει το παιδί ορφανό και ανυπεράσπιστο.

Είναι το τέλος της δεκαετίας του 1950, με τους ΚουΚλουξΚλαν φορώντας τις άσπρες κελεμπίες και τις τριγωνικές κουκούλες, που τους κάλυπταν, κρατώντας αναμμένες δάδες και φλεγόμενους σταυρούς να καίνε τα καλύβια όπου ζούσαν οι οικογένειες των νέγρων, χωρίς κανένα δικαίωμα από αυτά τα οποία αναφέρονταν στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, και το συνηθισμένο θέαμα των κρεμασμένων στα κλαριά των δέντρων το προσπερνούσαν, προσποιούμενοι ότι δεν το είχαν δει.

Ο Άικ Άιζενχαουερ, ο τριακοστός τέταρτος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, 1953-1961 (οι εκλογές γίνονται κάθε τετραετία σε ζυγό αριθμό, η προεδρία αρχίζει τον Ιανουάριο του επόμενου έτους, η ατομική βόμβα έπεσε στη Χιροσίμα στις 6/8/1845 και δυο μέρες αργότερα το Ναγκασάκι, ενώ επίσημα ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος έληξε στις 8 Μαΐου 1945) θεωρείται ο μεγάλος νικητής του Δεύτερου Παγκόσμιου Πόλεμου και οι ψηφοφόροι τού έχουν χαρίσει ακόμα μια νίκη, την ήττα του Αντλάι Στίβενσον, ο οποίος περιφρονείται ως διανοούμενος· στις εκλογές του 1956, σε μια τηλεοπτική συνέντευξη, φάνηκαν οι σόλες των παπουτσιών του τρύπιες.

Τότε αρχίζει και η σταδιοδρομία του Μπάτλερ, με την προειδοποίηση Δεν ακούς, δε βλέπεις, δε μιλάς, μόνο υπηρετείς, και, κυρίως, τα πολιτικά δεν έχουν θέση στον Λευκό Οίκο.

Τον ακολουθώ και ενηλικιώνομαι μαζί του, από τον Άιζενχαουερ στον Τζον Φ. Κένεντι, τον τριακοστό πέμπτο πρόεδρο, που δεν ολοκληρώνεται η προεδρία του, συντριβόμαστε μαζί με τις προσδοκίες μας, με τη δολοφονία του τον Νοέμβριο του 1963, αγωνιούμε για την πορεία στην Αλαμπάμα για τα δικαιώματα των μαύρων, τους ξυλοδαρμούς και τις πυρπολήσεις, νιώθουμε ανίκανοι να εμποδίσουμε την επαναστατικότητα του πρωτότοκου γιου, ένας freedomrider, που τείνει να μετατραπεί σε Μαύρο Πάνθηρα, θρηνώ μαζί του τον σκοτωμένο γιο του στο Βιετνάμ επί προεδρίας Λίντον Τζόνσον, ο οποίος ανήγγειλε τη βιετναμοποίηση (Vietnamization) του πολέμου, του κρατάω παρέα ενώ στιλβώνει τα παπούτσια του προέδρου, γυαλίζουμε τα μαχαιρο-πιρουνο-κούταλα, και τον αφήνω να σερβίρει φορώντας λευκά γάντια, ενώ εγώ καθισμένη ακίνητη στο κάθισμά μου στον κινηματογράφο σφίγγω τα χέρια μου και νιώθω μια οδύνη που ξεκινάει από το στομάχι μου και φτάνει στο αριστερό μου μάτι. Ο χρόνος περπατάει μέσα στον Λευκό Οίκο, από πρόεδρο σε πρόεδρο, ακόμα και τον Ρίτσαρντ Νίξον, που είχε υπάρξει γερουσιαστής και ένα από τα πρόσωπα του μακαρθισμού, ως τεσσαρακοστός πρόεδρος τα κρίσιμα χρόνια 1969-1974, ακολούθησε ο Τζορτζ Μπους, γιος του πατέρα του, η τρομοκρατική πτώση των Δίδυμων Πύργων, ο πόλεμος στο Ιράκ, που τον κληρονόμησε ο Μπιλ, ο οποίος μας θυμίζει τη Μακεδονία, μέχρι τον σημερινό πρόεδρο, τον Μπαράκ Ομπάμα, στην κρίσιμη στιγμή, τώρα που γράφονται αυτές οι αράδες, για το ναι ή όχι της πολεμικής επίθεσης όπως και αν την ονομάζουν, στη Συρία.

Οποιοσδήποτε ζει την εποχή του μπορεί να προσθέσει τις δικές τους γνώσεις, αναμνήσεις ή αξιολογήσεις των προέδρων της Αμερικής από τον Άικ μέχρι τον Ομπάμα.

Αν ζεις την εποχή σου, περνάς μέσα από την ιστορία της.

Ο Μπάτλερ κύρτωσε, γκριζάρισαν τα μαλλιά του, βράδυνε το βήμα του, πλάτυνε η πλατυποδία του, έκλαψε τα μέλη της οικογένειάς του, επαναλαμβάνοντας από προεδρία σε προεδρία ότι οι μισθοί των μαύρων, ακόμα και στον Λευκό Οίκο, ήταν μικρότεροι των λευκών.

Το αίτημά του δεν ικανοποιήθηκε.

Οι πόλεμοι συνεχίστηκαν/συνεχίζονται.

Πέρασα μέσα από τον Μπάτλερ με μια ατέλειωτη σειρά από αναμνήσεις εκείνων των δεκαετιών.

Twitter