Κατά την επίσκεψή μου πριν λίγο καιρό στο Μουσείο των Τιράνων που στεγάζεται στο κτίριο του πρώην λαϊκού κοινοβουλίου, στο κέντρο της πόλης, εντυπωσιάσθηκα από δύο εκθέματα που, για εντελώς διαφορετικούς λόγους το καθένα, θα μείνουν για πάντα ανεξίτηλα στη μνήμη μου.

Το πρώτο ήταν ένα αρχαιολογικό εύρημα από την περιοχή της Απολλωνίας, αποικίας των Κορινθίων και Κερκυραίων του 6ου αιώνα π.Χ., κοντά στην Επίδαμνο. Πρόκειται για μια κεφαλή του θεού Απόλλωνα εκπάγλου ομορφιάς. Κοίταζα, θαύμαζα και δεν χόρταινα. Η μαρμάρινη μορφή εξέπεμπε θεϊκή ακτινοβολία, τα μάτια της σε κοίταζαν με τη βεβαιότητα και την ανωτερότητα ενός θεού, η αρμονία των γραμμών της πρόδιδε καλλιτέχνη υψηλής πνοής και το όλο μορφοπλαστικό σύνολο διαμηνούσε το πολιτισμικό υπόβαθρο που το ενέπνευσε και το υποστήριζε. Λίγα αγάλματα με έχουν καθηλώσει έτσι και ίσως βοηθούσε σ’ αυτό και το ξενικό περιβάλλον μέσα στο οποίο φωτοβολούσε. Δεν υπήρχαν πληροφορίες για τον καλλιτέχνη του, ούτε για το αν ήταν πρωτότυπο ή ρωμαϊκό αντίγραφο. Πώς ζεσταίνει την καρδιά σου μια έκρηξη της ελληνικής τέχνης ή σκέψης, όταν τη συναντάς έξω από τα σύνορα της χώρας και σε αντιπροσωπεύει διαχρονικά!

Το άλλο έκθεμα αφορούσε στη νεότερη ιστορία της Αλβανίας. Επρόκειτο για ένα ιστορικό και πολιτικό κουρέλι. Ένα τεκμήριο της ανθρώπινης κατάπτωσης. Συγκεκριμένα, ήταν ένα συνονθύλευμα πολύχρωμων μπαλωμάτων δίκην παντελονιού, καμωμένο από θαμπά παλιά ξεφτίδια ρούχων, το οποίο μια απελπισμένη μάνα είχε ράψει για να το φορέσει ο μισόγυμνος φυλακισμένος γιος της. Το ρακένδυτο παλικάρι, κυνηγημένο από το καθεστώς Χότζα, φόρεσε αυτό το υφασμάτινο συναρμολόγημα από τα κάθε λογής κουρέλια που βρήκε ή δανείστηκε η πάμφτωχη μάνα και –το συγκλονιστικό– είχε ράψει, ελλείψει κλωστής, με τα μαλλιά της! Αυτά προς δόξαν κάθε απολυταρχικού και ανελεύθερου καθεστώτος, προς δόξαν των σημερινών καιρών που με κάθε μέσον φτωχαίνουν τον κόσμο για να τον γυρίσουν σ’ αυτήν την εξευτελιστική κατάσταση.

Τα είδα και δεν τα ξεχνώ. Παλιοί και νέοι ιδεολόγοι του ανθρωπισμού, πού θα εναποθέσουμε πλέον τις ελπίδες μας;

Twitter