«Ιατρείο Ψυχών»
Ο δρόμος που περνά στο πλάι του τοίχου των Φυλακών και οδηγεί προς την κοινή πύλη Νοσοκομείου και Ψυχιατρείου Κρατουμένων Κορυδαλλού, η οδός Νικηφορίδη, οδηγεί στα αριστερά του στο εξαιρετικό κτίριο του Δημαρχείου της πόλης που, αν δεν «φιλοξενούσε» όλα αυτά τα σωφρονιστικά καταστήματα, θα την γνωρίζαμε ως ένα αναπτυσσόμενο, όμορφο προάστιο της αττικής γης.
Περίκλειστα σχεδόν στις εγκαταστάσεις των Φυλακών, δύο γήπεδα 5Χ5, ένας υπαίθριος χώρος στάθμευσης, δύο πολύ μεγάλα σχολεία. Στο τέρμα του δρόμου μία συρομένη γαλάζια πόρτα με έναν λευκό μεγάλο τοίχο πλάι της όπου δεσπόζει ζωγραφισμένη η ελληνική σημαία.
Για να πω την αλήθεια, αυτή η σημαία μου φάνηκε παραφωνία σε εκείνη την πόρτα. Τι δουλειά έχει η σημαία της Ελλάδας σε έναν χώρο δυσφημισμένο, έναν χώρο εγκλεισμού για τον οποίον έχουν ακουστεί τα χειρότερα; Το αισθανόμουν σαν προσβολή, και της σημαίας και της πατρίδας. Σαν προσπάθεια καπηλείας όσων σημαίνουν και τα δύο διαχρονικά. «Χορτάσαμε από τέτοιες προσπάθειες», μονολόγησα.
Πέρασα την πύλη, παραδίδοντας ταυτότητα και κινητά, την Παρασκευή 1η Ιουλίου 2016, προσκεκλημένη της διευθύντριας του Ψυχιατρείου Κωνσταντίνας Γέρου και της Κοινωνικής Υπηρεσίας, στην παράσταση που θα έδιναν οι έγκλειστοι νοσηλευόμενοι.
Αισθάνθηκα οικειότητα. Χαμογελούσα με νόημα στους γύρω μου θεατές και ηθοποιούς σαν να γνωριζόμασταν, μου ανταπέδιδαν κι εκείνοι το χαμόγελο. Συμφωνούσαμε με τα βλέμματα, επικοινωνούσαμε με τα μάτια. Ήμασταν κοινωνία.
«Το Τάβλι», του Δημήτρη Κεχαΐδη. Δυο άντρες σε μια αυλή καταμεσής του Αυγούστου παίζουν τάβλι συζητώντας «τα δικά τους».
«Αριστερά, και στον διάδρομο δεξιά.», ήταν οι οδηγίες του φρουρού.
Η τεράστια αίθουσα με τα συνήθη, γαλαζοπράσινα, χρώματα των παλιών νοσοκομείων, χώρος αναψυχής των νοσηλευομένων, μου δημιούργησε απορία: Πώς μπορούν να αποδώσουν άνθρωποι, και μάλιστα ερασιτέχνες και ασθενείς, ρεαλιστικά και επαρκώς, τους ρόλους τους εδώ μέσα; Δεν θα χαθούν; Θα ακούγονται; Θα τους βλέπουμε από παντού; Θα καταφέρουν να μας εισάγουν στην θεατρική σύμβαση;
Θεατές περισσότεροι από διακόσιοι, ίσως και τριακόσιοι, οι περισσότεροι επισκέπτες. Πρόσωπα που, με εξαίρεση τα στελέχη του Υπουργείου Δικαιοσύνης με επικεφαλής τον Υπουργό, δεν αναμένει κανείς να συναντήσει εδώ. Καλλιτέχνες, κατά κύριο λόγο ηθοποιοί, «ονόματα» πολύ γνωστά από το θέατρο αλλά και την τηλεόραση. Βεβαίως παρόντες φίλοι των συντελεστών αλλά και μέλη των οικογενειών των κρατουμένων. Ανάμεσα σε όλους, πολύτιμη και σεμνή παρουσία, η συγγραφέας Ελένη Κεχαΐδη-Χαβιαρά της οποίας η γλυκύτητα ζέστανε τις καρδιές όλων.
Μετά τα καλωσορίσματα εμφανίστηκαν μπροστά μας οκτώ άνδρες και ξεκίνησαν να παίζουν το έργο σαν σε ανάπτυγμα σπονδυλωτής ταινίας με κινηματογραφικό δυναμισμό και ταχύτητα. Ένταση, υποκριτικό ταλέντο, κέφι. Η σκηνοθεσία της Λουκίας Πιστιόλα και της ΜαριάνναςΤζανή, οι οποίες δημιούργησαν την ομάδα το 2014, μας έπιασε από το λαιμό και δεν μας άφηνε να ξεφύγουμε στιγμή. Τα πρώτα γέλια δεν άργησαν, ούτε και τα πρώτα δάκρυα.
Εντυπωσιάστηκα, όπως όλοι. Γέλασα και έκλαψα, όπως όλοι. Το σπονδυλωτό ανάπτυγμα σπουδαίας έμπνευσης. Τα ευρήματα εξαιρετικά. Το κέφι αμείωτο. Η επέκταση του έργου, όπου χρειαζόταν, απαραίτητη για να έρθει στα μέτρα της ομάδας και της εποχής, δεν αφαιρούσε καθόλου από το ρυθμό του. Κάπου στα μισά ένα συγκινητικό βαλς, αναπαράσταση της γνωριμίας του ενός πρωταγωνιστή με τη γυναίκα του, έφερε κοινό και ηθοποιούς στην σκηνή αγκαλιασμένους.
Αισθάνθηκα οικειότητα. Χαμογελούσα με νόημα στους γύρω μου θεατές και ηθοποιούς σαν να γνωριζόμασταν, μου ανταπέδιδαν κι εκείνοι το χαμόγελο. Συμφωνούσαμε με τα βλέμματα, επικοινωνούσαμε με τα μάτια. Ήμασταν κοινωνία.
Η παράσταση τελείωσε μέσα σε ασταμάτητα χειροκροτήματα, ευχαριστίες και δάκρυα χαράς και ικανοποίησης.
«Η Λουκία», «η κυρία Λουκία», ήταν το πρόσωπο της ημέρας για τους ηθοποιούς της και οι ηθοποιοί της ήταν τα πρόσωπα της ημέρας για κείνην. Καμία παραφωνία, καμία ψεύτικη σεμνότητα ή έπαρση. Όλα διάφανα, όλα καθαρά, όλα λαμπρά.
Το δράμα, με το αρχαίο ελληνικό νόημα της λέξης, είχε συντελεστεί. Η δράση είχε καταλάβει το χώρο και τον είχε μεταμορφώσει. Μαζί του είχε μεταμορφώσει κι εμάς. Επισκέπτες και ασθενείς, γίναμε θεατές και υποκριτές.
Το δράμα, με το αρχαίο ελληνικό νόημα της λέξης, είχε συντελεστεί. Η δράση είχε καταλάβει το χώρο και τον είχε μεταμορφώσει. Μαζί του είχε μεταμορφώσει κι εμάς. Επισκέπτες και ασθενείς, γίναμε θεατές και υποκριτές.
Χειροκροτούσα με δάκρυα στα μάτια ενώ οι πρωταγωνιστές υποκλίνονταν.
Κάποιοι εδώ μέσα πάλευαν σκληρά και τα κατάφερναν. Άλλοι να νικήσουν την ασθένεια και άλλοι την εξάρτηση, το ίδιο ήταν. Όλοι πάντως πάλευαν να νικήσουν το χρόνο, τον νεκρό χρόνο της φυλακής, γεμίζοντάς τον με την ελπίδα της δημιουργίας. Στο πλάι τους οι εργαζόμενοι εδώ. Λίγοι, παράφοροι, εραστές της δουλειάς τους, μαζί και οι εθελοντές που βοηθούν σε κάθε δράση.
«Το θέατρο είναι θεραπεία», ακούστηκε. «Το θέατρο πρέπει να γίνει εργαλείο σωφρονισμού», είπε κάποιος άλλος.
Βγαίνοντας κοίταξα τη σημαία με άλλα μάτια. Ίσως σε αυτόν το χώρο να ήταν πιο αρμόζουσα από όσο σε πολλούς άλλους.
Για την ιστορία αναφέρουμε τη διανομή:
(με σειρά εμφάνισης)
Φώντας: Nikola V., Φίλιππος R., Aristidi P., Albi G., Nikos k.
Κόλιας: Μάικλ Κ., Miroslav S., Αναστάσιος Ν., Αναστάσιος Τ., Δημήτριος Κ.
Μπουζούκι: Γιώργος Τ.
Κιθάρα: Miroslav S.
Επιμέλεια σκηνικών: Aristidi P., Αναστάσιος Μ.
Επιμέλεια έντυπου υλικού: Βαλάντης Α.
Επιμέλεια κουστουμιών: Γιώργος Κ.
Το εμβόλιμο κείμενο έγραψε ο Δημήτρης Κ.
Έκτακτη συμμετοχή: Έκτορας Λιάτσος, ηθοποιός
Υπεύθυνες Θεατρικής Ομάδας:
Πιστιόλα Λουκία, ηθοποιός
Τζανή Μαριάννα, ηθοποιός
Ασημακοπούλου Σοφία, Προϊσταμένη Κοινωνικής Υπηρεσίας Ψ.Κ.Κ.
Στέφα Μαρία, Κοινωνική Λειτουργός Ψ.Κ.Κ.
Αραβανή Μυρτώ, Κοινωνική Λειτουργός
