Σπύρος Παπαγεωργίου, μαχητής και οραματιστής της Ελένης Λαδιά
Ο φίλος μου Σπύρος Παπαγεωργίου, γνωστός δημοσιογράφος και χαλκέντερος ιστοριοδίφης, πέθανε πριν από λίγες ημέρες. Το εντυπωσιακότερο της απαράμιλλης προσωπικότητάς του ήταν η έμφυτη γνώση της ελληνικής γλώσσας. Όλες οι διάλεκτοι και οι χρονικές της φάσεις ήταν σφηνωμένες στον ιδιοφυή του εγκέφαλο. Ανήκουστο, ούτε η ίδια θα το πίστευα, αν δεν το έβλεπα με τα ίδια μου τα μάτια. Ο Κύπριος συγγραφεύς μπορούσε με όποιο θέμα τού έδινες να φτιάξει μια ιστορία σε ομηρική, μεσαιωνική, βυζαντινή γλώσσα ή να μιμηθεί επιτυχώς το ύφος του Βιζυηνού, του Παπαδιαμάντη και άλλων. Πώς έβγαιναν τόσο στιλπνές και ακριβείς οι λέξεις από την πανάρχαιη μνήμη του ήταν απίστευτο. Μολονότι τελείωσε με άριστα μόνον το Παγκύπριο Γυμνάσιο, υπερτερούσε από όλους τους πτυχιούχους των πανεπιστημίων. Έτσι, λοιπόν, η γραπτή του γλώσσα στα ιστορικά του βιβλία, είτε σε καθαρεύουσα είτε σε δημοτική, είναι μοναδικής ευκρίνειας και γλαφυρότητας. Κι όμως... ποτέ δεν έκανε επίδειξη αυτού του σπανιότατου ταλέντου, το οποίο φανέρωνε μόνον σε στενούς του φίλους.
Ο Κύπριος συγγραφεύς μπορούσε με όποιο θέμα τού έδινες να φτιάξει μια ιστορία σε ομηρική, μεσαιωνική, βυζαντινή γλώσσα ή να μιμηθεί επιτυχώς το ύφος του Βιζυηνού, του Παπαδιαμάντη και άλλων.
Χαιρόταν όμως διότι υπήρξε εθελοντής μαχητής της ΕΟΚΑ κι έλαβε μέρος στις μάχες του Πενταδάκτυλου και της Πάφου. Κατά την τουρκική εισβολή του 1974, άφησε τη διευθυντική θέση στο ΡΙΚ και πήγε απλός στρατιώτης στην πρώτη γραμμή. Το 1974 ήρθε στην αγαπημένη Ελλάδα, που τόσο πολύ πόθησε την ένωσή της με την Κύπρο, κι έγινε αρχισυντάκτης της εφημερίδας Εστία, μέχρι τη συνταξιοδότησή του. Παίρνοντας μαζί του το θραυσμένο ελεφάντινο δίπτυχο της ενωμένης πατρίδας, έγινε ο θλιβερός ραψωδός της καταστροφής, όπως αποδεικνύει η ποίησή του. Γεμάτος τύψεις που επέζησε και απελπισία για τους νεκρούς συναγωνιστές που χάθηκαν στις μάχες, επέβαλε στη ζωή του έναν τρόπο αυστηρώς ασκητικό. Κλεισμένος στο υπόγειο της οικίας του, στην «κατακόμβη» του, όπως έλεγε, έγραφε συνεχώς, στηριζόμενος σε ένα εκπληκτικό αρχειακό υλικό, για το θέμα του Κυπριακού. Δεν έβγαινε παρά μόνο για επείγουσες εργασίες και, φυσικά, δεν διασκέδαζε ποτέ. Μόνον τις πολιτικές ειδήσεις άκουγε, σταθερός στην ώρα του λες και είχε κάνει τάμα. Στα ιστορικά[1] του βιβλία ήταν αυστηρός και αντικειμενικός, εντελώς δωρικός, ενώ στα ποιητικά του λυρικότατος και συναισθηματικός.
Στο σκεπασμένο με την ελληνική σημαία φέρετρό του, το πρόσωπό του ήταν επιτέλους γαλήνιο και με αρχηγική έκφραση. Τότε συνειδητοποίησα αυτό που πολλές φορές είχα σκεφτεί: σε αυτόν δεν ταίριαζε κοστούμι, αλλά στρατιωτική στολή ή ράσο. Ήταν προσκολλημένος στο όραμά του, με άσκηση και στρατιωτική πειθαρχία. Ανάμεσα στα στεφάνια διέκρινα και την κορδέλα ενός που έγραφε πως προσφερόταν από την οικογένεια του σταυραητού Γρηγορίου Αυξεντίου. Όλα ήρθαν στη μνήμη μου: η λαβωμένη και διχοτομημένη νήσος, τα φυλακισμένα μνήματα, τα χαρτάκια με την πρόταση «δεν ξεχνώ», το διαλυμένο όνειρο και όραμα της ένωσης.
Όμως ο Σπύρος Παπαγεωργίου έστησε το τόξο που συνδέει τις δυο του πατρίδες. Γεννήθηκε στην Τριμυθούντα της Λάρνακας το 1940 και θάφτηκε στη Ραφήνα της Αττικής το 2014. Στην κηδεία τον συνόδευσαν φίλοι και παλιοί συναγωνιστές, που έφτασαν από την Κύπρο, για να τον κατευοδώσουν τραγουδώντας τον εθνικό μας ύμνο.
[1] Στη μνήμη του αλλά και στη μνήμη του πατέρα μου, ο οποίος ήταν ο πρώτος εκδότης του στην Αθήνα (Εκδόσεις Γεωργίου Λαδιά), σημειώνω τα βιβλία. Ο αγών της Κύπρου, 1961 (αρχείον των παρανόμων εγγράφων του Κυπριακού αγώνος), Ο Αττίλας πλήττει την Κύπρον, 1976, Μακάριος – πορεία διά πυρός και σιδήρου, 1976, ...Η πατρίς μου, αδελφοί, είναι η Κύπρος (ποιητικό), 1976, Ο Καποδίστριας και οι ρίζες του Κυπριακού (ιστορική μελέτη), 1976, Ζήδρος, η ζωή και ο θάνατος του ήρωα Γρηγόρη Αυξεντίου, 1978, Από την Ζυρίχην εις τον Αττίλαν (3 τόμοι), 1980, Τα κρίσιμα ντοκουμέντα του Κυπριακού (3 τόμοι), 1983, ΑΚΕΛ, το άλλο ΚΚΕ, 1984.
