παρουσίαση: Belica-Antonia Kubareli

Ο Τζον Τζούλιους Νόργουιτς είναι διάσημος στην Αγγλία τόσο για τα βιβλία του όσο και για την προσωπικότητά του. Ένας άνθρωπος που συστηματικά χλευάζει τον εαυτό του, την οικογένειά του, την τάξη του, τις γνώσεις του και δηλώνει ότι κι αν δεν έγραφε, δεν θα πάθαινε κανείς τίποτα.

Το πραγματικό του όνομα είναι Τζον Τζούλιους Κούπερ, είναι δεύτερος υποκόμης του Νόργουιτς, υπήρξε διπλωμάτης και μέλος της Βουλής των Λόρδων, συγγραφέας ιστορικών, και ταξιδιωτικών αλλά και λάτρης της αρχιτεκτονικής, διάσημη τηλεοπτική και ραδιοφωνική προσωπικότητα της Αγγλίας.

Έχει μια παράνομη κόρη, την Αλέγκρα Χιούστον που προήλθε απ’ τον δεσμό του με τη Ρίκι Χιούστον. Όταν η Ρίκι σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό, ο Χιούστον τη μεγάλωσε μαζί με την ετεροθαλή αδελφή της Αντζέλικα Χιούστον. Πριν χρόνια που η Αλέγκρα ανακοίνωσε ποιος ήταν ο πραγματικός της πατέρας και η συντηρητική Αγγλία σοκαρίστηκε, ο Νόργουιτς είπε: «Τι να κάνω; Όφειλα να συνεχίσω τη μπασταρδοποίηση του σογιού μου. Εξάλλου, συγκριτικά με τον πατέρα μου, εγώ είμαι ανέραστος». Η γυναίκα του κατέρρευσε με το σκάνδαλο και νοσηλεύτηκε σε ψυχιατρική κλινική, ενώ ο Νόργουιτς έλεγε σε συγγενείς και φίλους: «Αν το ήξερα θα της το είχα πει νωρίτερα, να μείνω για λίγο μόνος μου». Και συμπληρώνει: «Τώρα έχουμε την καλύτερη σχέση. Είμαστε αδέλφια και η Αλέγκρα αποτελεί μέλος της οικογένειάς μας τα τελευταία 25 χρόνια». Τελευταία δήλωσε ότι, «χωρίς τη γυναίκα μου θα ήμουνα ένας γελοίος που μιμείται τους μορφωμένους ιστορικούς που διάβασα και θα ξεγελιόμουνα ότι η τάξη μου έχει αξία».

Οχτώ ετών, ρώτησε τον Ντε Γκολ αν μπορούσε να φάει τη μηλόπιτα που ο στρατηγός είχε αφήσει στο πιάτο του κι ας είχε πάνω της στάχτη απ’ το πούρο του. Για το γεγονός αυτό λέει: «Μάλλον απ’ τη στάχτη πήρα το πάθος για τα καμένα ιστορικά στοιχεία». (Εννοεί στοιχεία που έχουν ανακαλύψει άλλοι). Περιγράφει τον εαυτό σαν ένα βαρύ παιδί χωρίς φαντασία και ίσως «γι’ αυτό δεν έβλεπα ότι οι κυρίες που έφερνε ο πατέρας μου σπίτι για τσάι, ήταν στην πραγματικότητα ερωμένες του. Κι αυτή η μαμά… πάντα τις σερβίριε με χαμόγελο. Αν ήξερε; Φυσικά ήξερε. Όμως αδιαφορούσε. Είχαν έναν απίστευτα ευτυχισμένο γάμο, γιατί να χολοσκάσει που ο μπαμπάς είχε ερωμένες». Ο Νταφ Κούπερ κρατούσε ημερολόγιο με τις ατασθαλίες του και είχε γράψει, «εύχομαι να μην το διαβάσει ποτέ ο γιος μου» όμως ο Νόργουιτς το δημοσίευσε το 2005, γιατί κατά τη γνώμη του έτσι απομυθοποιούσε την κοινωνική του τάξη. Τα ημερολόγια περιλαμβάνουν σημαντικά πολιτικά ντοκουμέντα, εκτός απ’ τους έρωτες, και ο Νόργουιτς ελπίζει ότι μέσα απ’ τον πατέρα του «οι άνθρωποι που δεν έχουν τίτλους, θα καταλάβουν ότι όλοι είμαστε ίσοι».

Όταν γνώρισε τον Χέρμπερτ Τζορτζ Γουέλς (Η Μηχανή του Χρόνου) που «ήταν εξαιρετικά μικροσκοπικός κι είχε μια τσιριχτή φωνούλα σαν ποντίκι» και είδε τη ρωσίδα ερωμένη του να τον κοιτάζει μαγεμένη, αναρωτήθηκε «τι στο καλό τού βρίσκουν οι γυναίκες του νάνου». Και η απάντηση που δίνει ο ίδιος; «Η ανάσα του μύριζε μέλι».

Πιστεύει ότι μια πρόγονος της Μάργκαρετ Θάτσερ, πρώην πρωθυπουργού της Αγγλίας κοιμήθηκε με κάποιον προ-προπάππο του κι έτσι μάλλον είναι μακρινά ξαδέλφια. Μια φορά πρότεινε τεστ DNA σε μια ξαδέλφη της Θάτσερ που του χαμογέλασε παγωμένα και «δεν την ξανασυνάντησα στη ζωή μου γιατί τρόμαξε μη βγούμε συγγενείς».

Η αυτοβιογραφία του Νόργουιτς με τίτλο Προσπαθώντας να Ευχαριστήσω (Trying to Please), απορρίφθηκε από αμέτρητους εκδότες γιατί όπως λέει, «δεν είχε αρκετά ναρκωτικά, σεξ, βία κι απάτες, ώσπου αποφάσισα να τα κάνω όλα για να με εκδώσουν». Και συμπληρώνει, σαν γνήσιος εγγλέζος αριστοκράτης όπως τους βλέπουμε στις παλιές ταινίες: «Μισώ τον καθωσπρεπισμό. Έχω πεθυμήσει τις εποχές που οδηγούσα μεθυσμένος για το σπίτι μου μετά από ένα πάρτι και δεν υπήρχε μπάτσος να σκεφτεί ότι πρέπει να μου κάνει αλκοτέστ. Εξάλλου δεν προξένησα ποτέ ατύχημα». Τώρα πια οδηγεί σπανίως γιατί προτιμάει το μετρό όπου βλέπει και ακούει τους ανθρώπους γύρω του γιατί έτσι νιώθει ζωντανός.

Όσο για τα ιστορικά του βιβλία, ενώ έχει σπουδάσει ιστορία στην Οξφόρδη και ξένες γλώσσες, λέει: «Δεν έχω ανακαλύψει ούτε έστω ένα ιστορικό στοιχείο στη ζωή μου. Μ’ αρέσει να μολύνω τους άλλους με τον δικό μου ενθουσιασμό για την ιστορία, αλλά δεν ενδιαφέρομαι να φτάσω στα απώτατα όρια της γνώσης. Κατά βάθος είμαι απίστευτα ρηχός. Στο λόγο μου».

Ακόμα και τώρα που θεωρεί εαυτόν υπερήλικο (γεννήθηκε το 1929), συνεχίζει να γράφει, να δίνει συνεντεύξεις, να κάνει τουλάχιστον 20 διαλέξεις το χρόνο σε διάφορα μέρη της γης.

Το μόνο που φοβάται είναι η Αλτσχάιμερ γι’ αυτό έχει κάνει διαθήκη όπου «απαιτώ απ’ τους δικούς μου να μου κάνουν ευθανασία αν ξεχάσω να την κάνω μόνος μου».

Στη χώρα μας κυκλοφορούν αρκετά βιβλία του. Το πιο πρόσφατο είναι το Mare Nostrum που αναφέρεται στον πανάρχαιο γεωπολιτικό, κοινωνιολογικό και ιστορικό χώρο, τη Μεσόγειο. Τον πραγματικό ομφαλό της γης, όπου φυσικά περιλαμβάνεται και η Αφρική. Ο συγγραφέας μέσα απ’ τη θαυμάσια μετάφραση της Κατερίνας Χαλμούκου, πηγαίνει τους αναγνώστες του σε ένα τεράστιο μαγικό διαπολιτισμικό ταξίδι για να μας θυμίσει ή να μας μάθει ότι αυτή η περιοχή δημιούργησε τους αρχαιότερους πολιτισμούς, τις φιλοσοφίες και βέβαια τρεις μεγάλες θρησκείες.

Ο Τζον Τζούλιους Νόργουιτς «μελέτησε τη Μεσόγειο ως λίκνο και ως τάφο, ως δεσμό και ως εμπόδιο, ως ευλογία και ως πεδίο μάχης». Ο τίτλος Mare Nostrum αντιστοιχεί στην ονομασία των Ρωμαίων για τη Μεσόγειο. Και ο συγγραφικός άθλος με την ερευνητική δουλειά καλύπτει ιστορία έξι χιλιάδων χρόνων. Ξεκινά απ’ την αρχαία Αίγυπτο και φτάνει ως το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Φυσικά ο συγγραφέας αναλύει εκτενώς τους θαλάσσιους πολιτισμούς που γεννήθηκαν στη Μεσόγειο σε συνδυασμό με τις πολιτικές, οικονομικές και ιστορικές συνιστώσες.

Και εδώ μπαίνει στη μέση το άμεσο ενδιαφέρον του Έλληνα αναγνώστη. Ο Νόργουιτς ανασκαλεύει την ιστορία της αρχαίας, ρωμαϊκής, βυζαντινής και πρωτοπολεμικής Ελλάδας. Ο Έλληνας αναγνώστης διαβάζοντας τα σχετικά με τον ελληνικό κόσμο, τον μινωικό πολιτισμό, τα ομηρικά έπη, την Επανάσταση του 1821 και τους Βαλκανικούς Πολέμους, διαβάζει την ιστορία από μια οπτική που σπανίως διδάσκεται στην Ελλάδα.

Προφανώς ο Νόργουιτς μπορούσε να γράψει κι άλλα κι εύχομαι να δούμε δεύτερο βιβλίο επί του θέματος, κάτι ας πούμε για το πώς η Μεσόγειος επηρέασε την εξέλιξη της νεώτερης Ευρώπης, της Αμερικής και του κόσμου μετά τον Α' Πόλεμο αφού όπως δηλώνει ήδη στο παρόν βιβλίο του, ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος αποτελεί συνέχεια του Α'.

Παράλληλα το βιβλίο αυτό είναι ένας συγκλονιστικός ταξιδιωτικός οδηγός, νοερός αλλά και πρακτικός για όποιον αποπειραθεί να κάνει στην εποχή μας και το γεωγραφικό ταξίδι που μας προτείνεται απ’ τον συγγραφέα.

Απ’ τις αραβικές κατακτήσεις της Συρίας και της Βόρειας Αφρικής, πάμε στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και τις Σταυροφορίες, στον Φερδινάνδο, την Ισαβέλλα και την Ιερά Εξέταση. Και ακόμη, στις πολιορκίες της Ρόδου και της Μάλτας από τον Σουλτάνο Σουλεϊμάν το Μεγαλοπρεπή, στους πειρατές της Ακτής της Βαρβαρίας και στη Μάχη του Λεπάντο, στον Νέλσονα, τον Ναπολέοντα και τον Λώρενς της Αραβίας, στον ελληνικό πόλεμο κατά της τουρκοκρατίας και στο ιταλικό Risorgimento, δηλαδή την ένωση των κρατιδίων σε ενιαίο κράτος τον 19^ο αιώνα.

Γραφή σαφέστατη, στιβαρή, τίμια, με μια ειρωνεία που σπάει κόκαλα, ο συγγραφέας κατέχει το θέμα του και το έχει αποδείξει στα πολλά ιστορικά βιβλία που έχει ήδη εκδώσει. Και κυριολεκτικά διδάσκει τους Έλληνες για τη χώρα μας.

Αν τέτοια βιβλία έμπαιναν στα σχολεία και στα πανεπιστήμια, θα ξεφεύγαμε απ’ τους μικροπατριωτισμούς, τις μεγαλομανίες, τις ιδεοληψίες.

Mare Nostrum
Μια ιστορία της Μεσογείου
John Julius Norwich
μετάφραση: Κατερίνα Χαλμούκου
Γκοβόστης
783 σελ.
Τιμή € 49,00

Twitter