Μόλις εκυκλοφόρησε η αγγλική έκδοσις του βιβλίου Η Ιστορία έχει πρόσωπο. Μορφές του 1821 στην Ελλάδα του Όθωνα από τον Βέλγο διπλωμάτη Benjamin Mary, που είχε βγει στα αθηναϊκά βιβλιοπωλεία τον Νοέμβριο του 2020. Είναι μία έκδοσις που άργησε να παρουσιασθεί δημοσίως, καθώς παρενέβη το δεύτερο lockdown για τον κοροναϊό. Η επίσημη παρουσίασις του ελληνικού βιβλίου έγινε μόλις την 19η Νοεμβρίου του λήγοντος έτους, λίγο πριν κυκλοφορήσει και η αγγλική μετάφρασίς του. Η αγγλική έκδοσις φέρει τον τίτλο History has a face. Figures of 1821 in Othonian Greece by the Belgian diplomat Benjamin Mary. Πρόκειται για συνέκδοση του Ιδρύματος Σύλβιας Ιωάννου και της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος. Για τον πρώτο φορέα είναι η συμβολή ενός Κυπρολογικού ιδρύματος στον εορτασμό των 200 ετών της εθνικής Παλιγγενεσίας. Για την δεύτερη (και το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο) είναι μία από τις πολλές δράσεις που ανέλαβε, πρωτοπορώντας στον χώρο όπου αποτελεί τον παλαιότερο ιδιωτικό φορέα που διακονεί επιστημονικώς την Νεότερη Ιστορία του τόπου μας. Και πρόκειται για πολύ σημαντική έκδοση.

Γιατί είναι σημαντικό αυτό το βιβλίο και πώς έγινε; Είναι πολύ σημαντικό, γιατί προσφέρει την εικόνα προσώπων που δεν εγνωρίζαμε εικονογραφικά από αλλού και επίσης διότι μας τα παρουσιάζει σε μία ιστορική συγκυρία. Τα πρόσωπα που εικονίζονται είναι μία πολύ αληθινή εικόνα της Ελλάδος μόλις μία 20ετία μετά την κήρυξη της Ελληνικής Επαναστάσεως. Είναι η εικόνα της αναπαύσεως των πολεμιστών κατά κάποιον τρόπο. Κάποιοι από αυτούς εγνώρισαν επιτυχημένη πορεία και κάποιοι έμειναν άγνωστοι. Αλλά η συγκέντρωσίς τους στην αίθουσα της Εθνικής Συνελεύσεως του 1843 ήταν για όλους ένα πανηγύρι και μία δικαίωσις, καθώς ολοκληρώθησαν τότε τα όνειρα και οι στόχοι του Αγώνος. Κάποιοι παρίστανται ως πληρεξούσιοι, άλλοι ως απλοί ακροαταί των συνεδριάσεων. Οι τελευταίοι παρέχουν μία ακόμη ιστορική πληροφορία που αγνοούσαμε. Και το σημαντικό είναι ότι μεταξύ τους υπάρχουν Έλληνες από κάθε γωνιά του ελληνικού χώρου και όχι μόνον από αυτό που ονομάζετο «Παλαιά Ελλάδα», δηλαδή από τα αλύτρωτα εδάφη της Θεσσαλίας, της Ηπείρου (και της Βορείου, βεβαίως), της Θράκης, της Ιωνίας, των Ανατολικών Σποράδων, της Επτανήσου, της Κρήτης, της Δωδεκανήσου και της Κύπρου.

Η συναρίθμησις τεσσάρων μορφών Κυπρίων αγωνιστών του 1821 ήταν και η αιτία για να αγορασθεί από το Ίδρυμα Σύλβιας Ιωάννου το λεύκωμα των σκίτσων του Βέλγου διπλωμάτη και ερασιτέχνη ζωγράφου Benjamin Mary, γεννημένου το 1792 στην Mons της Βαλλωνίας και θανόντος στην Bagnères de Luchon των Πυρηναίων την 21 Ιουλίου/2 Αυγούστου 1846, νοσταλγώντας την Αθήνα.

Η δημοσίευσις αποτελεί για την Ιστορία ένα σημαντικό τεκμήριο, άγνωστο μέχρι χθες, και για μένα προσωπικώς ολοκλήρωσις ενός ταξιδιού που είχε αρχίσει το 1991, όταν δούλεψα για την δημοσίευση του εξηντλημένου σήμερα αντιστοίχου λευκώματος με τις γυναικείες μορφές που φιλοτέχνησε ο Βέλγος διπλωμάτης και ερασιτέχνης ζωγράφος. Τώρα όμως δεν ήμουν μόνη. Συνεργασθήκαμε μία μικρή αλλά αποτελεσματική ομάδα, που σύγκειται από την αναπληρώτρια διευθύντρια του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου κ. Δήμητρα Κουκίου και την επιμελήτρια των Μονίμων Εκθέσεων του αυτού μουσείου κ. Ιφιγένεια Βογιατζή, τον Δρα Γιώργο Τζεδόπουλο, ερευνητή του Κέντρου Ερεύνης Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών, την Δρα Μαρία Γιουρούκου του Ιδρύματος Σύλβιας Ιωάννου, καθώς και την κ. Δώρα Μητσόνια, τον κ. Δημήτρη Στεφάνου και τον κ. Λευτέρη Κελαϊδίτη της Adventure SA, που ανέλαβε το γραφιστικό μέρος του τυπώματος και την παραγωγή του βιβλίου, με τα θαυμάσια αισθητικά αποτελέσματα που μπορείτε να ιδείτε, αλλά και την Δρα Δήμητρα Πικραμένου, που είχε την γλωσσική επιμέλεια και την ευθύνη της συντάξεως του αναλυτικού ευρετηρίου που ανευρίσκεται ηλεκτρονικά στις ιστοσελίδες των δύο ιδρυμάτων. Εγώ, στην προσπάθεια αυτήν, είχα την διπλή χαρά να μετέχω τόσο στην στενά συνεργασθείσα ερευνητική ομάδα όσο και στην γενική εποπτεία και επιμέλεια του τόμου. Για την αγγλική μετάφραση του έργου, όπου επίσης είχα την γενική επιμέλεια και εποπτεία, πρέπει να ευχαριστήσω για την λαμπρή συνεργασία τον μεταφραστή κ. Geoffrey Cox και την επιμελήτρια της αγγλικής εκδόσεως κ. Στέλλα Βόγια, καθώς και την κ. Rosie Randolph-Δήμιτσα για την συνδρομή της.

Είναι πολύ σημαντικό, γιατί προσφέρει την εικόνα προσώπων που δεν εγνωρίζαμε εικονογραφικά από αλλού και επίσης διότι μας τα παρουσιάζει σε μία ιστορική συγκυρία.

Στην αγωνία μας για την παρουσίαση αυτού του υλικού, όπως μπορείτε να διαβάσετε στα εισαγωγικά κείμενα του τόμου, επιδιώξαμε να προσφέρουμε την κατά το δυνατόν λεπτομερή βιογραφία του διπλωμάτου-ζωγράφου μας Benjamin Mary, καθώς και το ιστορικό πλαίσιο της εποχής και της Εθνικής Συνελεύσεως. Όμως το μεγάλο βάρος και η δυσκολία μας δεν ήταν σε αυτό το μέρος. Ήταν στην βιογράφηση των εικονιζομένων που αποτελεί, νομίζω, τον λόγο για τον οποίο το βιβλίο θα μείνει στην βιβλιογραφία. Για τους σπουδαίους δεν ήταν τόσο δύσκολο, αν και μπορώ να βεβαιώσω ότι ακόμη και για τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη δεν υπάρχει μέχρι στιγμής μία πραγματικά ολοκληρωμένη επιστημονική αποτίμηση του έργου και της ζωής του. Οι πολλοί εικονιζόμενοι όμως είναι μάλλον άγνωστοι, με αποτέλεσμα να απαιτηθεί χρονοβόρος έρευνα σε αρχεία, κυρίως τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και το Αρχείο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας, αλλά και σε επιστημονικά περιοδικά, τοπικά περιοδικά και εφημερίδες, ενώ δεν διστάσαμε να οχλήσουμε και οικογένειες. Έτσι, δημιουργήσαμε ένα μικρό λεξικό προσώπων με πλήρη τεκμηρίωση των πληροφοριών.

Το ταξίδι έγινε ακόμη συναρπαστικότερο όταν τυχαίως διαπιστώσαμε ότι μπορούσαμε να ταυτίσωμε από παράλληλα, και με σχεδόν εγκληματολογική παρατήρηση, πρόσωπα για τα οποία δεν διαθέταμε στοιχεία από το πρωτότυπο. Έτσι, ταυτίσαμε περί τα 30 πρόσωπα, με πολλές εκπλήξεις. Μία από αυτές ήταν η διαπίστωσις ότι όντως παρηκολούθησαν την Εθνική Συνέλευση και κάποιες γυναίκες. Ταυτίσαμε την Δούκισσα της Πλακεντίας και την Ανθούσα de Roujoux, την επί Τρικούπη θορυβώδη Μαντάμ Ροζού, που κατήντησε γραφική οπαδός του Θεοδώρου Δηλιγιάννη. Ταυτίσαμε και σημαίνοντες δημοσιογράφους της εποχής σαν τον Ιωάννη Φιλήμονα και τον Εμμανουήλ Αντωνιάδη, που παρακολουθούσαν τις συνεδριάσεις και κατέγραψαν παραλλήλως τα όσα άκουγαν και έβλεπαν στις εφημερίδες τους, τον Αιώνα και την Αθηνά αντιστοίχως, καθώς και άλλα πρόσωπα των οποίων την ύπαρξη η Μεγάλη Ιστορία είχε ουσιαστικώς λησμονήσει.

Το βιβλίο εικονογραφεί την καθολικότητα του Αγώνος και την έντονη πολιτικοποίηση των Ελλήνων μόλις 20 έτη μετά το 1821, πολιτικοποίηση που έφθανε και στο πάθος, και που δεν κατόρθωσε να κάμψει η αναστολή εργασιών του κοινοβουλευτισμού, επί Καποδίστρια και επί της πρώτης δεκαετίας της βασιλείας του Όθωνος, αυτής την οποία αποκαλούν περίοδο της απόλυτης μοναρχίας. Για εμένα αυτό το βιβλίο είναι πραγμάτωση ονείρου, που ταυτοχρόνως μου προσέφερε νέους φίλους και έντονες συγκινήσεις. Εύχομαι να το απολαύσετε και σεις.

Η Ιστορία έχει πρόσωπο
Μορφές του 1821 στην Ελλάδα του Όθωνα από τον Βέλγο διπλωμάτη Benjamin Mary
Συλλογικό έργο
Επιμέλεια: Χαρίκλεια Γ. Δημακοπούλου
Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος & Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
σ. 384
ISBN: 978-960-6812-97-2
Τιμή: 80,00€

Twitter