Ξεκίνησε σαν παιχνίδι, σαν ένα πείραμα ή κι ένα στοίχημα ίσως. Σε μια κουβέντα περί αστυνομικού μυθιστορήματος με έναν φίλο στην καθιερωμένη σαββατιάτικη βόλτα στα βιβλιοπωλεία.

«Γιατί όχι ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που να αναφέρεται σε μια άλλη ιστορική στιγμή στην Ελλάδα και όχι στο σήμερα; Ξέρεις, υπάρχει κι ένας που γράφει αστυνομικά στην εποχή του Βυζαντίου».

«Ξέρω, ο Αγαπητός και μ’ αρέσει πολύ».

«Τι θα έλεγες για την Ελληνική Επανάσταση; Τώρα με τον εορτασμό των 200 χρόνων θα άρεσε και στους εκδότες».

Η Ελληνική Επανάσταση και τα 200 χρόνια ήταν πράγματι δέλεαρ, που δεν είχε να κάνει φυσικά με τους εκδότες –μια τόσο μακρινή σκέψη προϋπέθετε την ύπαρξη του κειμένου–, αλλά αφορούσε στις ενοχές για το τι γνωρίζουμε για την Ελληνική Επανάσταση. Είναι επαρκείς οι γνώσεις μας; Το ψάχνουμε όσο πρέπει; Αρκούν όσα μας έμαθαν στο σχολείο και με τον τρόπο που μας τα έμαθαν; Τι είμαστε «υποχρεωμένοι» να ξέρουμε ως αποδέκτες αυτής της ιστορικής κληρονομιάς; Πώς μπορούν να αποκτήσουν νόημα τα 200 χρόνια; Μήπως είναι ντροπή να αδιαφορούμε ή να τα παίρνουμε όλα ως δεδομένα;

Στον αρχαίο κόσμο τα 200 χρόνια ίσως ήταν πολλά, σήμερα δεν είναι τίποτα. Το πρώτο που ανακαλύπτεις είναι ότι οι πηγές από την Ελληνική Επανάσταση διασώζονται σχεδόν όλες. Εφημερίδες, διακηρύξεις, αρχεία, έγγραφα, κείμενα εθνοσυνελεύσεων, επιστολές, απομνημονεύματα. Μπορείς να ανατρέξεις απευθείας, χωρίς να χρειαστεί να εμπλακείς σε ερμηνείες περί «εθνικολαϊκισμού» και εθνικών μύθων ή περί «εθνομηδενισμού» για όσους τους αμφισβητούν.

Εκείνο που επιδίωξα ήταν το νερό από αυτές τις πηγές να τρέξει και στις σελίδες αυτού του βιβλίου, κάνοντας το κείμενο να ρέει.

Το δεύτερο που ανακαλύπτεις είναι η απόλαυση της ανάγνωσης αυτών των πηγών. Η γλώσσα, η ζωντάνια, η συνείδηση της ιστορικότητας των στιγμών, το πάθος των αγωνιστών, το εθνικό χρέος, η διπλωματία, οι ίντριγκες, οι διαμάχες είναι στοιχεία ικανά να κάνουν τα κείμενα αυτά δημοφιλή αναγνώσματα και σήμερα χωρίς να χρειάζονται διαμεσολαβητές.

Με αυτές τις σκέψεις, είχα ήδη παγιδευτεί στην προοπτική ενός αστυνομικού μυθιστορήματος στα χρόνια της Επανάστασης. Έμενε να βρεθεί ο τόπος και ο χρόνος. Κάποια στιγμή, επιστρέφοντας από το Αγρίνιο, όπου είχα κληθεί να μιλήσω στην παρουσίαση ενός βιβλίου, βρέθηκα στο Μεσολόγγι. Πάντα με γοήτευε αυτή η πόλη. Ίσως αυτό οφειλόταν στις γαστρονομικές μου αναζητήσεις και στις συζητήσεις που έκανα με τους ψαράδες, κάθε φορά που βρισκόμουν εκεί, για το σωστό αλάτισμα και το πάστωμα των ψαριών.

Όσο κοιτούσα γύρω μου, σκεφτόμουν ότι αυτή η πόλη διατηρείται… στο αλάτι, σχεδόν όπως τότε. Το τείχος, ο Κήπος των Ηρώων, η συγκίνηση που προκαλεί το πρόθεμα ιερά μπροστά από την πόλη, η λιμνοθάλασσα, οι αλυκές, τα διβάρια, οι καλύβες.

Ο τόπος είχε βρεθεί. Αλλά και ο χρόνος. Το ελεύθερο Μεσολόγγι, ανάμεσα στην πρώτη και στη δεύτερη πολιορκία, που προσπαθούσε να βρει τους ρυθμούς του και η καθημερινή ζωή στην πόλη, όταν εκεί βρίσκονταν ο Λόρδος Βύρων, ο Μαυροκορδάτος και παραδίπλα στο Αιτωλικό ο Καραϊσκάκης, φαινόταν ένα ελκυστικό περιβάλλον για να αποτελέσει το φόντο της πλοκής. Ερωτήματα για το αν υπήρχε αστυνομία τότε ή πώς αντιμετωπιζόταν το έγκλημα τότε, αντιμετωπίστηκαν με πολλή μελέτη. Έμαθα πάρα πολλά για την εποχή, μέχρι που άρχισα να σκέφτομαι πως συμπυκνώνοντας τόσες πηγές σε ένα βιβλίο, αυτό θα μπορούσε να αποτελεί και μια εκπαιδευτική προσέγγιση ή κίνητρο για περαιτέρω αναζήτηση από τον αναγνώστη.

Οι πηγές αυτές, με κύρια την εφημερίδα που εκδιδόταν τότε στο Μεσολόγγι, Ελληνικά Χρονικά, αλλά και πολλά ακόμα κείμενα ήταν πολλές, για να με βοηθήσουν να μείνω κοντά τόσο στο κλίμα όσο και στην ιστορική αλήθεια. Εκείνο που επιδίωξα ήταν το νερό από αυτές τις πηγές να τρέξει και στις σελίδες αυτού του βιβλίου, κάνοντας το κείμενο να ρέει. Γιατί ποτέ δεν διέφυγε από τη σκέψη μου ότι αστυνομικό μυθιστόρημα έγραφα και όχι ιστορική πραγματεία.

Άμα θέλω γίνομαι Διάβολος
Αστυνομικό μυθιστόρημα στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης
Αντώνης Παπαϊωάννου
Δίαυλος
σελ. 208
ISBN: 978-960-531-454-5
Τιμή: 11,00€

Twitter