Με τον ήρωα του βιβλίου μου Πού πήγαν τα βιβλία; –που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Καλέντη, σε εικονογράφηση της Λίλας Καλογερή–, συναντηθήκαμε πριν από πολλά χρόνια, όταν η συγγραφή παιδικών βιβλίων ήταν για μένα μια σκέψη μακρινή.

Ήταν περίπου τέτοια εποχή, όταν περνώντας από μία αθηναϊκή γειτονιά τον είδα σε έναν κάδο σκουπιδιών. Ήταν ένας γάτος σαν όλους τους άλλους, με τη διαφορά ότι στον κάδο όπου έψαχνε υπήρχαν πεταμένα βιβλία. Αναζητούσε τροφή ανάμεσα σε σελίδες ψυχολογίας, λογοτεχνίας, σε βιβλία ιατρικής και νομικούς οδηγούς, τυπωμένα αρχές του εικοστού αιώνα, μία ολόκληρη βιβλιοθήκη πεταμένη στα σκουπίδια... Όταν πλησίασα, ο γάτος πατούσε πάνω σε μια ομηρική σελίδα που προετοίμαζε μαθητές δημοτικού για την εισαγωγή τους στο γυμνάσιο. Εκείνος εξαφανίστηκε στο λεπτό και τα βιβλία κατέληξαν στη βιβλιοθήκη του σπιτιού μου. Η εικόνα αυτή πήρε τη θέση της μέσα μου. Στο πέρασμα των χρόνων και με την ενασχόλησή μου με τα παιδιά, έγινε στέρεη.

Δικαίως έχουν γίνει άπειρες συζητήσεις, εκτεταμένες αναλύσεις και έχουν εκφραστεί πάμπολλοι προβληματισμοί όσον αφορά το ίδιο το βιβλίο, την αξία του, τον τρόπο ή το μέσο με το οποίο θα δημιουργήσουμε αναγνώστες ή πώς θα στρέψουμε τα παιδιά στον δρόμο της φιλαναγνωσίας. Από τη δική μου πλευρά, ως συγγραφέας παιδικών ιστοριών, υπήρχε πάντα η επιθυμία να διατυπώσω ένα ερώτημα απλό και να το θέσω με την ίδια απλότητα και αμεσότητα στους αποδέκτες του, δηλαδή στα παιδιά: Πώς θα ήταν, αλήθεια, ο κόσμος χωρίς βιβλία; Πώς θα ήμασταν εμείς, αν πετούσαμε όλο τον πλούτο τους σε κάδους ανακύκλωσης, αν οι σελίδες γίνονταν προσάναμμα στη φωτιά, αν κατέληγαν στην οθόνη ενός υπολογιστή ή στη μνήμη ενός εξελιγμένου ρομπότ;

Πού πήγαν τα βιβλία; Εύχομαι στις καρδιές των παιδιών, των νέων αναγνωστών, των μικρών ανθρώπων που τώρα γνωρίζουν τον κόσμο.

Το βιβλίο στηρίχθηκε στην ιδέα της «εξαφάνισης» των βιβλίων. Στην πλοκή της ιστορίας επέλεξα σταθερά μοτίβα της παιδικής λογοτεχνίας και οχήματα, όπως η προσωποποίηση των ζώων, το μυστήριο, η αγωνία, η ανατροπή, το χιούμορ, ομοιοκατάληκτους διαλόγους, για να πλησιάσω όσο το δυνατόν περισσότερο τα παιδιά. Ο κεντρικός ήρωας, ο γάτος Ψιτ, είναι ο ρομαντικός συλλέκτης που φροντίζει και δωρίζει βιβλία. Στην ιστορία της εξαφάνισης των βιβλίων αναλαμβάνει δράση με σκοπό να σώσει τα βιβλία, με τον προσωπικό του αγώνα. Ο ντετέκτιβ Πλήθωνας υποχρεούται να λύσει το μυστήριο, να βρει τα βιβλία και να τα φέρει πίσω στον Ψιτ και σε όλους όσοι τα αγαπούν πραγματικά. Καθώς η ιστορία ξετυλίγεται, με το παιχνίδι της διακειμενικότητας να περνάει και στην εικονογράφηση, ο μικρός αναγνώστης καλείται να αναρωτηθεί τι είναι το βιβλίο: λέξεις, ιδέες, αντικείμενο, συντροφιά, ψυχαγωγία; Η επίλυση του «μυστηρίου» και η εξεύρεση του «ενόχου» υπό την οπτική της ανατροπής εντυπωσιάζει τα παιδιά, τα οποία έχουν ήδη ταυτιστεί με τους χαρακτήρες, για να οδηγηθούν τελικά στη σκέψη αν τα βιβλία αξίζουν τη φροντίδα και την αγάπη μας.

Το βιβλίο μπορεί να αναγνωστεί στα παιδιά της προσχολικής ηλικίας και από τα παιδιά της πρωτοσχολικής. Είναι μια καλή αφορμή όμως να αναρωτηθεί ο καθένας μας πού πήγαν τα βιβλία, αναλογιζόμενοι την προσωπική αλλά και τη συλλογική ευθύνη που φέρουμε για το πνευματικό αυτό αγαθό, την ύπαρξή του και την πορεία του. Στο ερώτημα «Πού πήγαν τα βιβλία;» εμείς οι ενήλικες μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά μια απάντηση από καρδιάς: «Εκεί που τα αγαπούν πραγματικά», ανατρέχοντας παράλληλα και εμφατικά στην Ιστορία, στην Κίνα της δυναστείας των Χαν και τη διάσωση των κειμένων του Κουμφούκου, στη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, στα χέρια της Υπατίας, του ποιητή Λόρκα... Πού πήγαν τα βιβλία; Εύχομαι στις καρδιές των παιδιών, των νέων αναγνωστών, των μικρών ανθρώπων που τώρα γνωρίζουν τον κόσμο.

Πού πήγαν τα βιβλία;
Δήμητρα Φώτου
εικονογράφηση: Λίλα Καλογερή
Καλέντης
32 σελ.
ISBN 978-960-594-059-1
Τιμή €13,50

Twitter