«Εμμανουήλ Ροΐδης: “Το παράπονο του νεκροθάπτου”» της Ελένης Λιντζαροπούλου
Περισσότερα από 120 χρόνια μας χωρίζουν από τις επίκαιρες και οδυνηρές αλήθειες που η πένα του Εμμανουήλ Ροΐδη αποτυπώνει στο διήγημα «Το παράπονο του νεκροθάπτου».
Η ελληνική κοινωνία του 19ου αιώνα, η διαφθορά της εξουσίας, η αδίστακτη συμπεριφορά των βολεμένων και όλων όσων έχουν την κάλυψη και τις πλάτες των ισχυρών, ο καημένος ο φτωχόκοσμος, ο εύπιστος λαουτζίκος παρελαύνουν στη λιτή σκηνή του Πολυχώρου Πολιτισμού Αθηναΐς – Μουσική Θεατρική Σκηνή σε σκηνοθεσία Μπάμπη Κλαλιώτη, ζωντανεμένοι εξαιρετικά από τους: Γιώργο Κρομύδα, Δώρα Χουρσανίδου, Βασίλη Τριανταφύλλου.
Ο συγγραφέας του έργου (πολύ καλός στον ρόλο ο Βασίλης Τριανταφύλλου), επισκεπτόμενος ένα συνοικιακό κοιμητήριο του καιρού του, περιδιαβαίνει τους τάφους των νεκρών υπογραμμίζοντας με την δική του σατιρική ματιά τις… ταφικές συνήθειες των Νεοελλήνων και αναζητά το μνήμα του φίλου του στο οποίο έχει να πάει εδώ και πολλά χρόνια.
Ξαφνικά εμφανίζεται εμπρός του ένας άνδρας, ο νεκροθάπτης (εκφραστικότατος και συγκινητικός στον ρόλο ο Γιώργος Κρομύδας), ο οποίος με το που τον αντικρίζει αρχίζει να τον παρατηρεί «μετ’ επιμονής, από κορυφής μέχρι ποδών και ονύχων».
Μα τι σύμπτωση, δεν είναι άγνωστοι μεταξύ τους, είχαν ανταμώσει προ χρόνων στη Σύρο. Ο ένας ήταν ψαράς και ο άλλος πελάτης του ο οποίος τον επισκεπτόταν συχνά, όπως και πολλοί άλλοι, όχι τόσο για τα ωραία του ψάρια, όσο για τα ωραία μάτια της νεαρής γυναίκας του.
Κι εκεί που νομίζει ο θεατής πως θα παρακολουθήσει άλλη μια συνηθισμένη και κάπως παρωχημένη κωμωδία συμπτώσεων, ανακαλύπτει τρεις τουλάχιστον πολύ καλούς λόγους που δικαιώνουν την επιλογή του να δει αυτήν την παράσταση.
Ο πρώτος, βεβαίως, είναι το αιχμηρό κείμενο του σημαντικότατου αυτού λογοτέχνη. Με ευρήματα που διαρκώς εκπλήσσουν καταφέρνει να αποδομήσει μια κοινωνία που στηρίζεται στο «πάρε-δώσε» και τις πελατειακές σχέσεις πολιτών και πολιτικών. Ευφυής και απρόβλεπτος, δεν ξέρουμε ποτέ πού θα μας οδηγήσει με την πένα του και ποια από τα κακώς κείμενα του καιρού του θα αναδείξει ως διαχρονικές πληγές της ελληνικής πραγματικότητας. «Αν έχεις μέσα στο στήθος σου καρδιά και όχι πέτρα, μη λες πως φταίει ο λαός, αλλά φώναξε μαζί μου: “Ανάθεμα εις τους λαοπλάνους!”»
Ο δεύτερος λόγος είναι η συνάντηση της τραγικής αλήθειας με την έξυπνη φάρσα που μόνο ο Ροΐδης θα μπορούσε να προστατεύσει από το να γίνει μελό.
Και ο τρίτος είναι η σκηνοθετική ματιά του Μπάμπη Κλαλιώτη, ο οποίος αναδεικνύει τη θεατρικότητα του κειμένου του Ροΐδη οικοδομώντας ένα πλήθος ρόλων ερμηνευμένων από μία και μόνη ηθοποιό (θαυμάσια σε αυτό και με εξαιρετικές φωνητικές δυνατότητες η Δώρα Χουρσανίδου).
Ο Κλαλιώτης, με την εμπειρία και το μέτρο που τον διακρίνει, οδηγεί τους ηθοποιούς του στη ρεαλιστική απόδοση των χαρακτήρων και της κατάστασης, δημιουργώντας διαρκείς συναισθηματικές μεταβάσεις και αξιοποιώντας τόσο τα τραγικά όσο και τα κωμικά στοιχεία του κειμένου.
Οξυδερκής και αληθινός ο Ροΐδης, και σε αυτό το όχι και τόσο γνωστό έργο του, στηλιτεύει τη νοοτροπία του ρουσφετιού, της εξαπάτησης και του βολέματος, επιφυλάσσοντας για τον ήρωά του, τον δυστυχή ψαρά Αργύρη, τη χειρότερη μοίρα, αφού πίστεψε στους λόγους του υποκριτή και αδίστακτου πολιτευτή και από νοικοκύρης κατήντησε νεκροθάπτης, χάνοντας ό,τι είχε και δεν είχε, από το βιος μέχρι τα επτά παιδιά του.
Το αστείο, η φάρσα και η σάτιρα ανατρέπονται μέσα από τον εύστοχο και δηκτικό λόγο του Εμμανουήλ Ροΐδη επισείοντας το ανάθεμα για τους λαοπλάνους, για όλους εκείνους που χωρίς δισταγμό στερούν από τον λαό την ελπίδα.
Συντελεστές
Διασκευή-σκηνοθεσία-φωτισμοί: Μπάμπης Κλαλιώτης
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριλού Ιστορίου
Σκηνικά: Δανάη Σταματίου
Κοστούμια: Σοφία Κόκκουρα
Φωτογραφίες-βίντεο: Γιάννης Μπλέτας
Παίζουν: Γιώργος Κρομύδας, Δώρα Χουρσανίδου, Βασίλης Τριανταφύλλου
Παραστάσεις
Έως 31/12/2017, κάθε Πέμπτη στις 21.15
Διάρκεια: 75΄
Τιμές εισιτηρίων
Γενική είσοδος: 12
Μειωμένο: 10
Αθηναΐς – Μουσική Θεατρική Σκηνή
Ιερά Οδός και Καστοριάς 34 -36
Αθήνα/Βοτανικός
Τηλ.: 210.3480080
