Στο Θέατρο Θησείον συνεχίζονται οι επιπλέον παραστάσεις documentary theatre με τον αμφίσημο τίτλο «Από πρώτο χέρι – μια παράσταση για τα καπνά». «Από πρώτο χέρι», γιατί ο θεατής θα πληροφορηθεί την ιστορία της παραγωγής του καπνού μέσω των αφηγήσεων των ανθρώπων που εμπλέκονται στην καλλιέργεια και την επεξεργασία του. Το «πρώτο χέρι», όμως, παραπέμπει ταυτόχρονα και στο πρώτο στάδιο συγκομιδής του καπνού από τα χωράφια, καθώς η συλλογή δεν γίνεται μεμιάς, αλλά σταδιακά – σε «χέρια». Η παράσταση ξεκινά με τον χρόνο παγωμένο μέσω των σκηνικών αντικειμένων της ιστορίας (δεμάτια καπνού, χώμα, τσουβάλια, λεκάνες). Αίφνης στη σκηνή εισβάλλει η αφήγηση μέσω της διαδικασίας της μνήμης, όχι μονάχα της ατομικής, αλλά και της συλλογικής.

Πώς θα μπορούσε άλλωστε η πρώτη να λειτουργήσει αυτόνομα και ξεχωριστά, μη εγγεγραμμένη στη δεύτερη; Αρχικά μέσω εικόνων (φωτογραφιών και διαφημίσεων) και στη συνέχεια μέσω των ηχογραφημένων προσωπικών αφηγήσεων, ξεδιπλώνεται μέρος της τοπικής ιστορίας του Αγρινίου, αφού τα καπνά υπήρξαν η κινητήριος δύναμη της ανάπτυξης ολόκληρης της περιοχής για σχεδόν εκατό χρόνια, από τα τέλη του 19ου αιώνα κ. εξ. Οι τρεις ερμηνεύτριες (Κατερίνα Καραδήμα, Δανάη Σπηλιώτη και Μαντώ Κεραμυδά) βυθίζονται σε αυτό το παρελθόν της ιστορικής μνήμης, άλλοτε ως αγρότισσες και άλλοτε ως καπνεργάτριες, ζωντανεύοντας με αμεσότητα και χιούμορ ή αναπολώντας με αγάπη την αγροτική ζωή του μόχθου. Το «δεμάτιασμα», δηλαδή το τελευταίο στάδιο πριν μεταφερθούν τα καπνά στα εργοστάσια, αποτελεί το εφαλτήριο για να ξεδιπλωθούν αφηγήσεις που αντηχούν χαρές και πίκρες, κούραση, ερωτισμό και ικανοποίηση.

Αντλώντας υλικό από συνεντεύξεις απλών εργατών στα καπνεργοστάσια και αγροτών στα χωράφια, από στοιχεία που εμπεριέχονται στο βιβλίο του Ευάγγελου Παπαστράτου Η δουλειά κι ο κόπος της, αλλά και από  πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο ιστορικό δοκίμιο Καπνεργάτες – Οι κυνηγοί του ονείρου του Αριστείδη Μπαρχαμπά, η Μαυραγάνη στήνει το δραματουργικό της σύμπαν γύρω από το περιβάλλον στο οποίο η ίδια μεγάλωσε. Εμβόλιμα, χρησιμοποιεί έμμεσες αναφορές στα δικά της υλικά δημιουργίας για να σχολιάσει τα γεγονότα. Για το σχολιασμό του Εμφυλίου καταφεύγει στο τραγούδι «Γύρνα ξανά» από τον Θίασο του Θεόδωρου Αγγελόπουλου, ενώ η περιγραφή μιας πάνδημης κηδείας ενός καπνεργάτη μπλέκεται με το ποίημα «Εις την οδόν των Φιλελλήνων» του Εμπειρίκου. Ταυτόχρονα, η Μαυραγάνη δίνει γενικότερη αφορμή για σκέψη πάνω στην πολιτική διάσταση της διαχείρισης του πρωτογενούς τομέα. Μέσω των ιστορικών ντοκουμέντων που παρουσιάζονται διατρέχεται η ιστορία του εργατικού κινήματος και οι συνδικαλιστικές διεκδικήσεις των καπνεργατών, φτάνοντας μέχρι τις κρατικές επιδοτήσεις που αλλοίωσαν την ίδια τη φύση της δουλειάς και δημιούργησαν μια επίπλαστη ευμάρεια. Το πιο σημαντικό πάντως επίτευγμα της παράστασης είναι ότι ανάγει την τοπική ιστορία μιας ελληνικής περιοχής σε γενικότερη ενδιαφέρουσα θεματική πέρα από χρονικούς, τοπικούς ή ταξικούς διαχωρισμούς. Έχοντας επιτύχει κάτι αντίστοιχο με την περσινή της documentary παράσταση Το γήρας – ένα χορικό στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, καθώς και μια πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση σε ένα εντελώς διαφορετικό είδος με τις Αναστατώσεις του οικότροφου Τέρλες του Θεάτρου Πόρτα, η Γεωργία Μαυραγάνη φαίνεται πλέον πως αρχίζει να θεμελιώνει γερά τη θέση της στο θεατρικό τοπίο, καθώς για μία ακόμη φορά καταθέτει μια δυνατή θεατρική πρόταση.

Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Γεωργία Μαυραγάνη
Βοηθός σκηνοθέτη/σκηνικά/κοστούμια: Λίλη Κυριλή
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
Καλλιτεχνικός συνεργάτης: Αντώνης Μίκροβας
Φωτογράφιση: Βαγγέλης Πατσιαλός
Βίντεο παράστασης: myagrinio

Παραγωγή: Μικρό Θέατρο Αγρινίου

Παίζουν: Κατερίνα Καραδήμα, Μαντώ Κεραμυδά, Δανάη Σπηλιώτη

Παραστάσεις
Έως 11 Φεβρουαρίου
Κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 19.00

Τιμές εισιτηρίων
Γενική είσοδος: €10

Θέατρο Θησείον, Ένα θέατρο για τις τέχνες
Τουρναβίτου 7, Ψυρρή
Τηλ.: 2103255444

Twitter