fbpx

O κατά Βέρντι «Μάκμπεθ»

O KATA ΒΕΡΝΤΙ ΜΑΚΜΠΕΘτης Έλενας Χουζούρη

Τον κατά Βέρντι σαιξπηρικό Μάκμπεθ ανεβάζει η Εθνική Λυρική Σκηνή στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στις 17 Ιανουαρίου και για άλλες οκτώ παραστάσεις. Ο Σαίξπηρ ήταν κατά ομολογία του κορυφαίου Ιταλού δραματουργού από τους αγαπημένους του ποιητές, του οποίου τα έργα διάβαζε από τα πρώιμα νεανικά του χρόνια. Όσο για τον Μάκμπεθ, σε γράμμα του προς τον λιμπρετίστα και ποιητή Φραντσέσκο Πιάβε, ο Βέρντι θα χαρακτηρίσει τη σαιξπηρική αυτή τραγωδία ως ένα από τα υψηλότερα δημιουργήματα του ανθρώπου προσθέτοντας ότι: «Αν δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι μεγαλειώδες γι' αυτήν, ας προσπαθήσουμε τουλάχιστον να κάνουμε κάτι έξω από τα συνηθισμένα».

Το τι εννοούσε θα το δούμε παρακάτω. Διότι η ιστορία της σύνθεσης της όπερας ξεκινά λίγο πριν από την απόφαση του Βέρντι να κάνει κάτι «έξω από τα συνηθισμένα». Επηρεασμένος από τη φιλία του με τον ποιητή και λόγιο Αντρέα Μαφέι, ο οποίος θεωρούσε τους Ληστές του Σίλλερ και τον Μάκμπεθ του Σαίξπηρ κατάλληλα για όπερα έργα, δέχθηκε την πρόταση-ανάθεση του Teatro della Pergola της Φλωρεντίας να προχωρήσει στη σύνθεση της όπερας. Ο Μάκμπεθ ήταν το πρώτο σαιξπηρικό έργο για το οποίο ο Βέρντι έγραψε μουσική για όπερα και το δέκατο της μέχρι τότε καριέρας του. Το λιμπρέτο του Πιάβε είχε βασιστεί στη μετάφραση του σαιξπηρικού έργου από τον Κάρλο Ρουσκόνι που είχε εκδοθεί στο Τορίνο το 1838. Η πρεμιέρα του Μάκμπεθ δόθηκε στο Teatro della Pergola της Φλωρεντίας στις 14 Μαρτίου 1847 και είχε μεγάλη επιτυχία. Ενθουσιασμένος ο Βέρντι από την υποδοχή της όπερας, θα γράψει στον θετό πατέρα και υποστηρικτή του Antonio Barreri: «Είχα καιρό την πρόθεση να αφιερώσω μία όπερα σε σας που ανέκαθεν υπήρξατε πατέρας μου, ευεργέτης και φίλος μου. Ήταν ένα καθήκον που θα έπρεπε να είχα εκπληρώσει νωρίτερα αν ειδικές συνθήκες δε με είχαν εμποδίσει. Τώρα σας στέλνω τον Μάκμπεθ που τον τοποθετώ πάνω απ' όλες τις άλλες μου όπερες και επομένως μπορώ να σας την παρουσιάσω». Ο Βέρντι συνεπής στην άποψή του ότι ο Μάκμπεθ του πρέπει να είναι μια όπερα έξω από τα συνηθισμένα, υπονοώντας προφανώς τις μέχρι τότε γνωστές ιταλικές όπερες, προχώρησε σε μια σειρά αλλαγών. Λόγου χάριν στην 3η Πράξη, στη σκηνή του ονείρου του Μάκμπεθ, αντί για τις τρεις μάγισσες που του λένε το μέλλον του, ο Βέρντι χρησιμοποιεί χορό μαγισσών ή στην τελευταία Πράξη βάζει μια ομάδα Σκοτσέζων προσφύγων να έρχεται από τα αγγλικά σύνορα. Επίσης, αντίθετα με τα μέχρι τότε ισχύοντα στην ιταλική όπερα, ο Βέρντι προσέδωσε ιδιαίτερη θεατρικότητα στον Μάκμπεθ του διότι έτσι πίστευε ότι θα αναδεικνύονταν οι σκοτεινές και διαβολικές παράμετροι των χαρακτήρων των πρωταγωνιστών του. Ως εκ τούτου, από τους καλλιτέχνες απαιτούσε να διαθέτουν και υποκριτικά προσόντα και όχι μόνον φωνητικά. Εξαιτίας αυτών των αλλαγών η όπερα θεωρήθηκε σχεδόν αιρετική. Ωστόσο αυτή ήταν η πρώτη εκδοχή διότι εκείνη που καθιερώθηκε και που έχει ακολουθήσει και η δική μας Λυρική Σκηνή είναι η δεύτερη εκδοχή. Συγκεκριμένα το 1864 ζητήθηκε από τον Βέρντι, για μια παραγωγή του Theatre Lyrique του Παρισιού, να προσθέσει στην όπερα ένα μπαλέτο κι ένα θριαμβικό χορωδιακό κομμάτι για το τέλος. Με τη νέα εκδοχή του ο Μάκμπεθ έκανε πρεμιέρα στις 21 Απριλίου 1865 χωρίς όμως την επιτυχία που είχε γνωρίσει με την πρώτη εκδοχή. Η όπερα για πολλά χρόνια είχε πέσει στην αφάνεια όταν ανέβηκε και πάλι μόλις το 1941 στη Νέα Υόρκη και από κει και πέρα ξεκίνησε μια δεύτερη θριαμβευτική καριέρα που συνεχίζεται έως σήμερα. Οι στατιστικές της όπερας δείχνουν ότι ο Μάκμπεθ βρίσκεται στην 27η θέση του ΤΟΠ 50 έργων όπερας και ότι στο διάστημα 2009-2013 έκανε 140 παραστάσεις!

Στα καθ' ημάς, ο κατά Βέρντι Μάκμπεθ και προφανώς στην πρώτη του εκδοχή, παρουσιάζεται στην Αθήνα, το 1856 από ιταλικό θίασο και στα, υπό αγγλική κατοχή, Επτάνησα, στην Κέρκυρα συγκεκριμένα, δύο χρόνια αργότερα. Θα περάσει ένας αιώνας για να διαβεί και πάλι τα ελληνικά σύνορα, στη δεύτερη πια εκδοχή του. Μόλις το καλοκαίρι του 1969, η Εθνική Λυρική Σκηνή θα τον ανεβάσει, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, με τον Κώστα Πασχάλη και την Ίνγκε Μποργκ στους ρόλους του Μάκμπεθ και της Λαίδης Μάκμπεθ αντίστοιχα. Στη φετινή παράσταση της ΕΛΣ τον ρόλο του Μάκμπεθ μοιράζονται σε τρεις διανομές οι Δημήτρης Τηλιακός (πρόσφατες σχετικές ερμηνείες στην Όπερα του Παρισιού και στο Τεάτρ Ρεάλ της Μαδρίτης), ο Δημήτρης Πλατανιάς και ο Τάσος Χριστογιαννόπουλος. Τον ρόλο της Λαίδης Μάκμπεθ μοιράζονται οι Δήμητρα Θεοδοσίου και Τατιάνα Μελυτσένκο. Του στρατηγού Μπάνκο οι Τάσος Αποστόλου και Πέτρος Μαργουλάς. Του στρατηγού Μακνταφ οι Δημήτρης Πακσόγλου και Βαγγέλης Χατζησίμος και του Μάλκολμ οι Χαράλαμπος Αλεξανδρόπουλος και Γιώργος Ζωγράφος. Η μουσική διεύθυνση είναι του Μύρωνα Μιχαηλίδη, η σκηνοθεσία του Λορέντζο Μαριάνι. Το μπαλέτο της ΕΛΣ χορογραφεί ο Ρενάτο Τζανέλα. Την χορωδία της ΕΛΣ διευθύνει ο Αγαθάγγελος Γεωργακάτος. Παραστάσεις στις 17, 18, 19, 21, 22, 23, 24, 25 και 26 Ιανουαρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη»).

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΘΕΑΤΡΟ
«Anna & Margot» της Κωνσταντίνας Ράικου σε σκηνοθεσία Γιώργου Δρίβα στο Θέατρο Βαφείο – Λάκης Καραλής

Άννα και Μάργκοτ Φρανκ: Δύο αδελφές που πέθαναν μέσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί λίγο πριν από την απελευθέρωση. Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο ξεκινάει το νέο θεατρικό έργο της Κωνσταντίνας...

ΘΕΑΤΡΟ
«Το Φαγητό» της Μαρίας Λαϊνά σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιόλιου στο θέατρο ΠΛΥΦΑ

Το φαγητό στο θέατρο συνήθως δεν επιτρέπεται. Πέρα από την καθαρά βιολογική, η ανθρώπινη ανάγκη για τροφή αποκαλύπτει και παραπέμπει σε περισσότερες από μία μορφές πείνας. Ένα δυνατό και ιδιότυπο...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.