Γιώργος Σταυριανός: συνέντευξη στη Χαριτίνη Μαλισσόβα
Ο Γιώργος Σταυριανός γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης. Είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες κι επίσης λογοτέχνης και πανεπιστημιακός – διδάσκει ως Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Εικαστικών & Εφαρμοσμένων Τεχνών στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Έως τώρα έχει εκδώσει τρία μυθιστορήματα και μία μονογραφία, ενώ είκοσι περίπου δισκογραφικές εργασίες με μερικά από τα σημαντικότερα ονόματα του τραγουδιού και του θεάτρου φέρουν την υπογραφή του και ισάριθμες είναι οι συμμετοχές του στη διεθνή παραγωγή. Η παρούσα συνέντευξη δόθηκε με αφορμή το CD Η πηγή των θαυμάτων, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Μετρονόμος.
Η Πηγή των θαυμάτων είναι ο τίτλος της νέας σας δισκογραφικής δουλειάς. Θέλετε να μας δώσετε κάποια στοιχεία από την ιδέα μέχρι και την υλοποίησή του;
Κάποια στιγμή υπακούμε σε μια απαίτηση που είναι ισχυρότερη από οποιοδήποτε κύμα ανάσχεσης. Την απαίτηση για δημιουργία. Συνήθως τοποθετείται εκτός χρόνου και τόπου, διαδικασία μυστηριακή και ανερμήνευτη. Δημιουργείται έτσι ένας ζωτικός χώρος καλλιτεχνικής ή άλλης έκφρασης. Η κατασκευή του «οικοδομήματος» ωριμάζει στην πορεία. Αρκεί που υπήρξε ο απαραίτητος εκείνος ζωτικός χώρος έκφρασης.
Την ιστορία γράφουν οι παρέες. Πόσο ισχύει αυτό γενικότερα αλλά και στην περίπτωση της Πηγής των Θαυμάτων;
ΆλλοΙστορία με γιώτα κεφαλαίο, και άλλο ιστορία. Την πρώτη την γράφουν κινήματα στα οποία εντάσσονται και οι παρέες μέσα από επαναστατικές ή άλλες διαδικασίες και ώριμη σκέψη, η δεύτερη γράφεται μέσα από μια λιγότερο συγκροτημένη διάδραση ανάμεσα στους πρωταγωνιστές της καθημερινότητας, και που διαμορφώνεται λιγότερο συνειδητά και περισσότερο ασυνείδητα.
Κάποια στιγμή υπακούμε σε μια απαίτηση που είναι ισχυρότερη από οποιοδήποτε κύμα ανάσχεσης. Την απαίτηση για δημιουργία. Συνήθως τοποθετείται εκτός χρόνου και τόπου, διαδικασία μυστηριακή και ανερμήνευτη.
Θέλετε να μας πείτε για τους υπόλοιπους συντελεστές του ανά χείρας έργου;
Ερμηνευτές πρώτης γραμμής οι περισσότεροι, μια ενορχήστρωση με την οποία ελάχιστα διαφωνώ, και ένας πρωτόπειρος στιχουργός, αν και δόκιμος συγγραφέας, που πραγματικά ανταποκρίθηκε πλήρως στην πρόκληση.
Συνήθως η δημιουργία ενός τραγουδιού ξεκινά από τους στίχους, οι οποίοι μελοποιούνται σε ένα δεύτερο στάδιο. Εσείς νομίζω ότι λειτουργείτε διαφορετικά. Θέλετε να μας μιλήσετε για τον τρόπο δουλειάς σας;
Είναι περισσότερο αφελής και απλός απ’ ό,τιφαντάζεστε. Στην αρχή δεν «ην ο λόγος» αλλά η μελωδία, με σπάνιες εξαιρέσεις.
Ερμηνεύετε και παίζετε στο πιάνο το ποίημα «Η Πόλις» του Κ. Καβάφη. Γιατί επιλέξατε να μελοποιήσετε το συγκεκριμένο ποίημα του κορυφαίου ποιητή;
Γιατί κατ’ αρχήν δεν είναι μόνο το «συγκεκριμένο ποίημα», όπως αναφέρετε, αλλά το κορυφαίο ποίημα, και ένα από τα σημαντικότερα της παγκόσμιας ποιητικής ανθολογίας. Γιατί οι τόποι, οι κάθε λογής τόποι, είναι οι άνθρωποι που τους συγκροτούν, είναι όλες αυτές οι αδέσποτες και σκοτεινές μοίρες που κινούνται για κάποιο διάστημα στονχώρο και στονχρόνο, εναποθέτοντας το έργα μιας ζωής στον βωμό της ματαιότητας αναζητώντας –χωρίς όμως απατηλέςψευδαισθήσεις οι περισσότεροι–την αθανασία…
Από το 1982 που εμφανιστήκατε στα μουσικά πράγματα (με την Έρημη πόλη και την εκπληκτική ερμηνεία της Μ. Δημητριάδη ) συνεργάζεστε με εξαιρετικούς καλλιτέχνες. Ήταν δύσκολο να είστε επιλεκτικός;
Θα ήταν δύσκολο να μην είμαι επιλεκτικός…
Είστε διδάκτορας φιλοσοφίας, διδάσκετε και στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Πώς συνδέεται η φιλοσοφία με την τέχνη σας;
Η Τέχνη είναι η επιτομή της αισθητικής. Και η Αισθητική την οποία δίδαξα αποτελεί κλάδο της φιλοσοφίας. Μάλιστα οι τελευταίοι «αισθητιστές» δεν κάνουν κανένα διαχωρισμό.
Παράλληλα, είστε και λογοτέχνης, έχετε εκδώσει ως τώρα τρία μυθιστορήματα. Νιώθετε να συνδέονται μέσα σας αυτές οι δύο ιδιότητες, του συγγραφέα και του συνθέτη;
Στη βάση που υπήρξα και ο κατ’ εξοχήν στιχουργός στα περισσότερα τραγούδια μου, ναι. Και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για «άσκηση» στον λόγο. Το τέταρτο μυθιστόρημα, ίσως και το πιο ώριμο, είναι υπό έκδοση.
Πώς κρίνετε την κατάσταση στο ελληνικό τραγούδι σήμερα;
Την προτιμώ από τη λεγόμενη «χρυσή εποχή» της δεκαετίας του ’60. Είναι λιγότερο σοβαροφανής και πιο ουσιώδης.
Έχω μια προτίμηση στους σχετικά «ανεπαρκείς» ακροατές. Τους ολίγον ερασιτέχνες.
Ποια χαρακτηριστικά έχουν κατά τη γνώμη σας οι «επαρκείς ακροατές μουσικής»;
Αγνοούσα τον συγκεκριμένο χαρακτηρισμό. Συμμορφώνομαι,όμως, απαντώντας ότι έχω μια προτίμηση στους σχετικά «ανεπαρκείς» ακροατές. Τους ολίγον ερασιτέχνες.
Πέρα από το είδος που υπηρετείτε, αναγνωρίζετε μουσικούς και μουσικά είδη άλλων κατευθύνσεων;
Βρίσκω ενδιαφέρον στη ραπ μουσική και στο αφρικανικό παραδοσιακό τραγούδι. Νομίζω πως αποτελεί μια παγκόσμια δεξαμενή έμπνευσης. Επίσης θαυμάζω σύγχρονους «συμφωνιστές». όπως ο CarlJenkins, ο JohnAdams κ.ά.
Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον;
Να προβληματιστώ πάνω στον παραλογισμό αλλά και το μεγαλείο της εποχής που διανύουμε, και να ακολουθήσω το πνεύμα του καιρού μου, οπουδήποτε κι αν με βγάλει.
Τι θεωρείτε «πηγή θαυμάτων» στη σημερινή εποχή;
Την κάθε δημιουργική Έκρηξη.
