ΟΙ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟΙ ΙΠΤΑΜΕΝΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ

της Πέρσας Σούκα

«Γύρνα σπίτι, Ντόροθι!» «Μην πεθάνεις, Κονγκ», ούρλιαζε το μικρό παιδί σκουπίζοντας τα δάκρυά του μπροστά στην οθόνη του κινηματογράφου που βρισκόταν στο κέντρο της μικρής του πόλης.

Από τα πέντε του χρόνια ο William Joyce είχε τόπο λατρείας το σινεμά. Η δύναμη που ασκούσαν πάνω του ταινίες όπως Ο μάγος του Οζ, Ο Ρομπέν των δασών και ο Κινγκ Κονγκ ήταν καταλυτική. Δε θα μπορούσε να γίνει κάτι άλλο από αυτό που έγινε: συγγραφέας παιδικών βιβλίων, εικονογράφος και σκηνοθέτης.

Ένας άνθρωπος παθιασμένος με τη δουλειά του. Μάλιστα, το περιοδικό Newsweek τον αποκάλεσε έναν από τους εκατό κορυφαίους ανθρώπους που θα πρέπει να παρακολουθήσουμε στο μέλλον.

Κάποια χρόνια μετά, ένα άλλο πεντάχρονο παιδί βλέπει την πρώτη του ταινία, Ο Ιντιάνα Τζόουνς και οι κυνηγοί της χαμένης κιβωτού. Βγαίνοντας από την αίθουσα ξέρει τι θέλει να γίνει όταν μεγαλώσει και αυτό δεν είναι αρχαιολόγος!

Την παιδική του ηλικία και την εφηβεία του ο Brandon Oldenburg τις περνά με μια κάμερα στο χέρι. Κάποια στιγμή τα βήματα αυτών των δύο καταλήγουν στον ίδιο προορισμό, που δεν είναι άλλος από τα κινούμενα σχέδια. Ιδρύουν τα Moonbot Studios και φτάνουν στην κορυφή κερδίζοντας το φετινό Όσκαρ καλύτερης ταινίας στην κατηγορία κινουμένων σχεδίων μικρού μήκους. Η ταινία τους, Τhe fantastic flying books of Mr. Morris Lessmore, είναι αναμφισβήτητα μαγική. Πρωτοποριακή και υβριδική ως προς τις τεχνοτροπίες της, με αισθητική παλιών μιούζικαλ της ΜGM. Λυρική και γλυκόπικρη, έχοντας ως θέμα τη θεραπευτική δύναμη που ασκούν τα βιβλία στην ανθρώπινη φύση, είναι εμπνευσμένη από ένα υπαρκτό πρόσωπο και φίλο του William Joyce, τον Βill Morris, που εργαζόταν στις εκδόσεις και λάτρευε τα βιβλία. Αφιερωμένη στην πρόωρα χαμένη κόρη του σκηνοθέτη η οποία έφυγε από τη ζωή κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, είναι συνάμα και λυτρωτική, αφού του έδωσε τη δύναμη να συνεχίσει και να δημιουργήσει μαζί με τον Oldenburg μία αριστουργηματική ταινία δεκαπέντε λεπτών χωρίς λέξεις που βασίζεται αποκλειστικά στην εικόνα μα και στη δύναμη της μουσικής για να μεταφέρει το συναίσθημα στο θεατή.

Και τη «δύναμη» αυτή την αναθέτουν σε ένα παλιό τους γνώριμο, τον συνθέτη John Hunter.

Εκείνος στην αρχή φοβήθηκε. Ήταν η πρώτη φορά που του ζητήθηκε να βάλει μουσική σε μια ταινία χωρίς διαλόγους. Μετά το ξανασκέφτηκε κι άλλαξε γνώμη. Και πολύ καλά έκανε, γιατί οι νότες κύλησαν σαν το νερό και τον έβγαλαν από τη λίστα της β' κατηγορίας όπου τον είχαν κατατάξει κάποιοι. Με βασικό θέμα το ιρλανδέζικο φολκ τραγούδι «Pop goes the weasel» –κατόπιν υπόδειξης των σκηνοθετών–, χτίζει τις μελωδίες του και επεκτείνεται.

Ακολουθώντας πιστά τις κινούμενες εικόνες, η μουσική στροβιλίζεται στην αρχή μέσα σε μετατροπίες και ιλιγγιώδη arpeggios όπως και ο Morris Lessmore. Η μελωδική γραμμή γίνεται στη συνέχεια απλή και κατανοητή. Η τρυφερή παιδικότητα, η γλυκιά μελαγχολία και τα κωμικά στοιχεία εναλλάσσονται, βοηθώντας έτσι το συναίσθημα της εικόνας να φτάσει βαθιά. Η μουσική δε συμπληρώνει αλλά συμπρωταγωνιστεί. Οι λέξεις δε λείπουν καθόλου.

Ο συνθέτης βοηθά τους ήρωες της ταινίας να εκφραστούν επιλέγοντας το πιάνο σαν φωνή του κυρίου Lessmore και το όμποε, το κόρνο και το βιολοντσέλο σαν φωνές των φίλων/βιβλίων του ήρωα. Από τους υποτονικούς ήχους των συγκεκριμένων οργάνων η αρμονία κορυφώνεται σε χειμαρρώδεις ρυθμούς με δυναμικά tutti και εκπληκτικά crescendos, ιδιαίτερα στη στιγμή του βαλς που μας παραπέμπει στο αξεπέραστο «La Foule» της Edith Piaf.

Ο John Hunter γράφει ονειρική, συγκινητική και αθώα μουσική όπως το βλέμμα του κυρίου Lessmore, που έρχεται σαν άλλος Buster Keaton να μας ταξιδέψει στον κόσμο των βιβλίων. Οι παρτιτούρες του συνθέτη μαγεύουν και οδηγούν σ’ έναν παραμυθένιο κόσμο για να αφεθούν στο τέλος του ταξιδιού στην αιωνιότητα που κρύβει μέσα του ένα βιβλίο, ένα παιδικό τραγούδι…

Half a pound of tuppenny rice
Half a pound of treacle
That’s the way the money goes
Pop! goes the weasel…

Η διαδραστική έκδοση της ταινίας κυκλοφορεί ήδη για iTunes μέσω App.store. Πρόσφατα κυκλοφόρησε και το e-book.

Για την ταινία