«Σπύρου Σαμάρα “Mademoiselle De Belle-Isle” από την ΚΟΑ» της Μαρίας Κοτοπούλη
Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τον θάνατο του Σπύρου Σαμάρα, ενός από τους διαπρεπέστερους Έλληνες συνθέτες, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, τιμώντας τη μνήμη του, παρουσίασε σε συναυλιακή μορφή στο Μέγαρο Μουσικής (12-5-17) το τετράπρακτο λυρικό του δράμα Mademoiselle de Belle -Isle (Δεσποινίς ντε Μπελ-Ιλ), σε μουσικολογική αποκατάσταση του αρχιμουσικού Βύρωνα Φιδετζή. Το λιμπρέτο, σε ποιητικό κείμενο του Paul Milliet (1848-1924) –υπήρξε ένας από τους λιμπρετίστες του Βέρθερου, «Werther», του Jules Massenet– βασίζεται στο ομώνυμο έργο (1839) του Alexandre Dumas, πατρός, που ήταν στο ρεπερτόριο της Comédie Française ως ένα από τα πιο πετυχημένα θεατρικά του έργα. Η όπερα εκτυλίσσεται στους κήπους της μαρκησίας ντε Πρι, στο Σαντιγύ, την εποχή του Λουδοβίκου ΙΕ΄.
Ο Σπύρος Σαμάρας (Σπυρίδων-Φιλίσκος Σαμάρας, 1861-1917) γεννήθηκε στην Κέρκυρα. Δάσκαλο στη μουσική είχε τον μουσουργό Σπυρίδωνα Ξύνδα (1817-1896), έναν από τους πρωτεργάτες της Επτανησιακής Σχολής. Αργότερα, ο νεαρός Σαμάρας εγγράφεται στο Ωδείο Αθηνών και το 1881 πηγαίνει στο Παρίσι για να συνεχίσει τις σπουδές του. Στο Conservatoire του Παρισιού έχει δάσκαλο στη σύνθεση τον Léo Delibes (1836-1891), συνθέτη της ρομαντικής εποχής και δημιουργό του μπαλέτου «Coppélia» και της περίφημης όπερας «Lakmé». Το 1885 εγκαθίσταται στην Ιταλία και ξεκινά μια λαμπερή καριέρα ως συνθέτης Όπερας. Ανάμεσα στα αριστουργήματά του συγκαταλέγονται οι όπερες: Flora Mirabilis, (Ι886, ανέβηκε στo Μιλάνο και στη Ρώμη με θριαμβευτική επιτυχία), Storia d' Amore (1903), Mademoiselle de Belle-Isle, (παρουσιάστηκε στη Γένοβα το 1905) και η Rhea που ανέβηκε στη Φλωρεντία το 1908.
Το 1895 η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή αναθέτει στον Σαμάρα να γράψει τον Ολυμπιακό Ύμνο για τους Πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες που θα διεξάγονταν στην Αθήνα το επόμενο έτος. Ο συνθέτης γράφει, πάνω σε στίχους του Κωστή Παλαμά, τον Ύμνο, «Αρχαίο πνεύμ' αθάνατον», που ενσωματώνει αργότερα στην όπερά του Ρέα. Πέρασαν εξήντα ένα χρόνια από τον θάνατό του, όταν το 1958 η σύνθεσή του καθιερώθηκε στο Τόκιο, ως ο επίσημος Ύμνος των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο Σαμάρας επιστρέφει μόνιμα στην Ελλάδα το 1911 και συνθέτει οπερέτες που παίζονται με μεγάλη επιτυχία.
Να εξάρουμε πάνω, απ' όλα, τις άοκνες προσπάθειες του αρχιμουσικού Βύρωνα Φιδετζή, που έφεραν στο φως και μας γνώρισαν έναν σημαντικότατο συνθέτη, σύγχρονο των Puccini, Mascagni, Leoncavalo, με εξαιρετική μουσική ποιότητα, χωρίς να υπολείπεται, κατά την ταπεινή μας γνώμη, αυτών. Να σημειώσουμε επίσης τη συμβολή στη γνωριμία του συνθέτη του εμπεριστατωμένου έργου του μουσικολόγου Γιώργου Λεωτσάκου, Σπύρος Σαμάρας. Ο μεγάλος αδικημένος της έντεχνης ελληνικής μουσικής στην έκδοση της Βιβλιοθήκης του Μουσείου Μπενάκη, το 2013.
Με κυρίαρχο την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, η επιλεγμένη ομάδα των τραγουδιστών και χορωδών, υπό την μπαγκέτα του αρχιμουσικού Βύρωνα Φιδετζή, έφερε άριστο αποτέλεσμα. Η σοπράνο Άννα Στυλιανάκη, γοητευτική, λυρική και άνετη, έλαμψε ως δεσποινίς ντε Μπελ-Ιλ. Δυναμική και σκοτεινή, η δραματική υψίφωνος Τζούλια Σουγλάκου απέδωσε με εκφραστικότητα και συναίσθημα, τη Μαρκησία Ντε Πρι. Κυριάρχησε στον ρόλο του Ιππότη ντ' Ομπινί ο τενόρος Φίλιππος Μοδινός. Εντυπωσίασε τόσο με το ωραίο ηχόχρωμα και το εύρος της φωνής του, όσο και με τα πλούσια εκφραστικά του προσόντα. Ελπίζουμε γρήγορα να αξιοποιηθεί το ταλέντο του. Αν και ασθενής, ο βαρύτονος Νίκος Κοτενίδης, υπήρξε θαυμάσιος ως δούκας ντε Ρισελιέ. Κανείς δεν θα το είχε αντιληφθεί, αν δεν είχε ανακοινωθεί. Άριστος ο βαθύφωνος Πέτρος Μαγουλάς, ως δούκας ντ' Ομόν, όπως και ο βαρύτονος Γιάννης Σελητσανιώτης, ως Ιππότης ντ' Οβρέ.
Στην επιτυχία της συναυλίας συνέβαλαν δημιουργικά οι χορωδίες: Τμήμα Μουσικών Σπουδών Πανεπιστημίου Αθηνών (Διδασκαλία Νίκος Μαλιάρας), «Opus Femina» του Δήμου Κορινθίων (Διδασκαλία Φάλια Παπαγιαννοπούλου), Εμπορικής Τραπέζης (Διδασκαλία Σταύρος Μπερής) καθώς και η διδασκαλία των σολίστ από τον Δημήτρη Ζιάκα.
Με το θερμό μας χειροκρότημα εκφράσαμε την ελπίδα και την ευχή η Εθνική Λυρική Σκηνή να συμπεριλάβει στο πρόγραμμά της τα έργα του Σπύρου Σαμάρα, ώστε να γίνουν γνωστά τόσο στην πατρίδα μας, όσο και στα ξένα κέντρα των Λυρικών Θεάτρων.
