«ΣΙΡΟΗΣ, Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΗΣ ΠΕΡΣΙΑΣ» ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΜΕΡΑΤΑ της Μαρίας Κοτοπούλη
Ο αρχιμουσικός Γιώργος Πέτρου, τιμημένος με το Διεθνές Βραβείο Όπερας 2013 για τον Alessandro του Handel, παρουσίασε σε παγκόσμια πρώτη την αναβίωση ενός άγνωστου αριστουργήματος του Γερμανού συνθέτη Johann Adolph Hasse (1699-1783), την τρίπρακτη όπερα Σιρόης, ο βασιλιάς της Περσίας, στις 26 και 27 Ιουνίου 2014, στην αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής. Ήταν μια συμπαραγωγή του Φεστιβάλ Αθηνών και της Βασιλικής Όπερας των Βερσαλλιών, με την Καμεράτα – Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής να παίζει σε όργανα εποχής. Να επισημάνουμε ότι η Καμεράτα είναι γνωστή στη διεθνή μουσική σκηνή με την επωνυμία Armonia Atenea και ότι η όπερα Σιρόης θα παρουσιαστεί σε μεγάλες σκηνές της Ευρώπης και θα ηχογραφηθεί από την εταιρεία DECCA.
Ο Hasse, εξαιρετικά δημοφιλής στην εποχή του, εκτός από όπερες συνέθεσε και θρησκευτική μουσική. Παντρεύτηκε το 1730 την Ιταλίδα σοπράνο Faustina Bordoni, γνωστή με το προσωνύμιο New Siren, και ήταν ένα «εξαιρετικό ζευγάρι», όπως τους χαρακτήριζε ο ισόβιος φίλος του και μεγάλος λιμπρετίστας Pietro Metastasio (1698-1782). Ξεκίνησε την καριέρα του ως τραγουδιστής. Εγκατέλειψε τη Γερμανία και πήγε στη Νάπολι. Η επιτυχία του εκεί τον έφερε σε επαφή με τον Alessandro Scarlatti, ο οποίος έγινε δάσκαλος και φίλος του. Επέστρεψε στη Δρέσδη ως Kapellmeister της Αυλής. Λέγεται ότι στην παράσταση Cleofide παρευρέθη ο J.S. Bach και, όπως αναφέρει ο γιος του, C.F.E. Bach, οι δύο άνδρες έγιναν καλοί φίλοι. Γνωστός για τον λυρισμό και την αίσθηση της μελωδίας, ο Hasse, θεωρείτο στην εποχή του ανώτερος όλων των λυρικών συνθετών, όπως ο Metastasio θεωρείτο ανώτερος όλων των λυρικών ποιητών. Παρά τη μεγάλη δημοτικότητά του, μετά τον θάνατό του λησμονήθηκε και μόνο μερικά κομμάτια της θρησκευτικής μουσικής του επέζησαν.
Το λιμπρέτο του Pietro Metastasio τοποθετεί τη δράση στη μυθική Αυλή του μεγάλου βασιλιά της Περσίας, Χοσρόη Β', του τελευταίου της δυναστείας των Σασσανιδών, με το προσωνύμιο «Μικρός». Και εδώ αντιλαμβάνεται κανείς πόσο η εξωτική Ανατολή είχε εντυπωσιάσει τη Δύση. Ο Χοσρόης βασίλευσε μεταξύ των ετών 590-628 μ.Χ. και ήταν πασίγνωστος για τους θρησκευτικούς πολέμους με τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Ηράκλειο. Παντρεύτηκε τη Μαρία, κόρη του μεγάλου συμμάχου του, Βυζαντινού αυτοκράτορα Μαυρίκιου, και απέκτησε μαζί της τον Σιρόη (Καβάδης Β'). Ο λιμπρετίστας, μέσα από έρωτες, πάθη και ίντριγκες, εστιάζει τη δράση στην προσωπικότητα του Σιρόη, ο οποίος ήταν πολύ σκληρός βασιλιάς. Δολοφόνησε τους δεκαοκτώ αδελφούς του μπροστά στον πατέρα του και μετά εκτέλεσε και εκείνον, προκειμένου να είναι ο μοναδικός διάδοχος του θρόνου. Ο ίδιος πέθανε λίγους μήνες αργότερα από επιδημία πανώλης.
Από τις ωραιότερες όπερες μπαρόκ που παρακολουθήσαμε, o Σιρόης παίχτηκε στην αναθεωρημένη εκδοχή της Δρέσδης του 1763. Ερμηνευτές και μουσικοί, ίσοι μεταξύ ίσων, δημιούργησαν μια παράσταση σπάνιας σκηνικής ομορφιάς. Τα εύσημα ανήκουν σε όλους, πρωτίστως όμως στη σκηνοθεσία του Κροάτη κόντρα τενόρου Max Emanuel Cencic, που καθόρισε και την επιτυχία του συνόλου. Ο σκηνοθέτης, βαθύς γνώστης της όπερας μπαρόκ, στην πρώτη του αυτή σκηνοθεσία έπαιξε με τις συμβάσεις και αξιοποίησε θεατρικά όλα τα δραματικά και λυρικά στοιχεία της. Κάθε φορά δε που το κλίμα βάρυνε ιδιαίτερα, είχε τη διορατικότητα να διανθίσει με ανάλαφρα στοιχεία την παράσταση κρατώντας τις λεπτές ισορροπίες. Στο ίδιο υψηλό επίπεδο αισθητικής, με εικαστικές προεκτάσεις, κινήθηκε η σκηνογραφία και η σχεδίαση των πολύχρωμων κοστουμιών από τον Bruno de Lavenère. Με το εκπληκτικό σκηνικό του δημιούργησε ατμόσφαιρα άχρονη, με μνήμες από τον μεγάλο πολιτισμό των Περσών. Ένας λαβύρινθος περίκλειστος, σε αντιστοιχία με τον χαρακτήρα του ήρωα, ελευθερώνεται, άλλοτε με κινούμενα τελάρα ή με σήτες μυστηρίου, άλλοτε με παιχνιδίσματα φωτός και μαύρων, διάφανων κουρτινών, ενώ τα εντυπωσιακά βίντεο του Etienne Guiol και οι καθοριστικοί φωτισμοί του David Dabriney συμπλήρωσαν τη σύλληψη σκηνοθέτη και σκηνογράφου.
Μέσα σ' αυτή την ιδανική, θα λέγαμε, σκηνή ο αρχιμουσικός Γιώργος Πέτρου, ασφαλής όσο ποτέ, απέσπασε εξαιρετικές ερμηνείες από τους μονωδούς, όπως από τον Ιταλό κόντρα τενόρο Antonio Giovannini, που στήριξε δυναμικά τον απαιτητικό ρόλο του Σιρόη. Τη Μαίρη Έλεν Νέζη να μη δυσκολεύεται, μέσα από την πολύτιμη εμπειρία της στην Μπαρόκ Όπερα, να ενσαρκώσει σκηνικά τον Μεδάρση και να αποδώσει με λεπτότητα τα λυρικά μέρη του ρόλου. Τη Μυρσίνη Μαργαρίτη να πλάθει με ανάλαφρη σπιρτάδα τον άστατο και ιδιοτελή χαρακτήρα της Λαοδίκης. Την εξαιρετική Μίνα Πολυχρόνου ως Εμίρα. Τη Βασιλική Καραγιάννη να λάμπει με τις υποκριτικές και μουσικές της ικανότητες στον ρόλο του Αράσση και τον μεταμορφωμένο νεαρό τενόρο Βασίλη Καβάγια να αποδίδει με συγκλονιστική μουσικότητα και θεατρικότητα τον δύσκολο ρόλο του γηραιού Πέρση, αλαζόνα βασιλιά, Χοσρόη. Ο αρχιμουσικός Γιώργος Πέτρου, με την άνεση που τον χαρακτηρίζει, τη ρυθμική ζωντάνια και την εκπληκτική διαύγεια ήχου που απέσπασε από τα παλαιά όργανα, σηματοδοτώντας την απαρχή τους, αποκάλυψε τους δραματικούς και μουσικούς θησαυρούς της όπερας και ανέδειξε την Καμεράτα σε μεγάλο πρωταγωνιστή της παράστασης.
