ΚΡΑΥΓΗ ΑΓΩΝΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΑΤΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΑΘΗΝΩΝ
της Μαρίας Κοτοπούλη
Ιστορική Ορχήστρα, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών (Κ.Ο.Α.) ιδρύθηκε το 1943 με εισήγηση του Φιλοκτήτη Οικονομίδη, αλλά οι ρίζες της είναι βαθιές. Ξεκινούν από τη «Μαθητική Ορχήστρα» του Ωδείου Αθηνών το 1893 και περνούν στο «Σύλλογο Συναυλιών» με μόνιμους αρχιμουσικούς τον μεγάλο Δημήτρη Μητρόπουλο και τον Ιβάν Μπούτσικοφ το 1925. Η πρώτη συναυλία της Κ.Ο.Α. δόθηκε στα Ολύμπια υπό τη διεύθυνση του Μανώλη Καλομοίρη στις 28 Φεβρουαρίου του 1943 και συνδέεται με ένα ιστορικό γεγονός, τη Γερμανική Κατοχή, και τη μεγάλη απώλεια για την Ελλάδα του Κωστή Παλαμά, που τον κηδεύει την ίδια αυτή ημέρα.
Η είδηση του θανάτου του ποιητή συγκλονίζει τον ελληνισμό. Σύσσωμος ο λαός της Αθήνας βγαίνει στους δρόμους για να συνοδεύσει τον ποιητή του στην τελευταία του κατοικία στο Α’ Νεκροταφείο, και αγνοώντας τον κατακτητή μετατρέπει την κηδεία του ποιητή του σε αντικατοχική διαδήλωση. Μόλις δε ο Άγγελος Σικελιανός απαγγέλλει πάνω από τον ανοιχτό τάφο το συνθεμένο πριν από λίγες ώρες ποίημά του «Ηχήστε οι σάλπιγγες… Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα», ολόκληρος ο λαός τραγουδά τον εθνικό ύμνο και αποχαιρετά τον ποιητή του.
Με αυτές τις σκέψεις και με το ερώτημα τι άλλαξε από τότε στην Ελλάδα μας, περιμέναμε υπό τους ήχους της ηχογραφημένης, εξαιρετικής εκτέλεσης, της Ενάτης Συμφωνίας του Μπετόβεν που ερμήνευσε η Ορχήστρα μας στις 30 Δεκεμβρίου του 2012, την έναρξη της συνέντευξης Τύπου, μιας συνέντευξης ξεχωριστής σπουδαιότητας και σημασίας που δόθηκε στο ξενοδοχείο HILTON Αθηνών, χορηγού φιλοξενίας της Κρατικής Ορχήστρας, από τον καλλιτεχνικό διευθυντή της Βασίλη Χριστόπουλο, ο οποίος παρά τις αντίξοες συνθήκες (1.000 ευρώ έχει στο ταμείο της η Κ.Ο.Α.), έκανε το θαύμα του αφού, εκτός από την υψηλή ποιότητα των ερμηνειών της Ορχήστρας, πέτυχε και την αύξηση των εισιτηρίων (45%) χωρίς βέβαια αυτό να βελτιώνει την οικτρή οικονομική της κατάσταση.
Είκοσι κενές θέσεις μουσικών περιμένουν, εις μάτην, έγκριση από τον υπουργό Πολιτισμού και οι τρεις θέσεις που έχουν εγκριθεί βρίσκονται σε αναμονή, επαληθεύοντας την ασύλληπτη γραφειοκρατία του βραδυκίνητου κράτους!
Ο απολογισμός της χρονιάς που φεύγει, πλούσιος σε καλλιτεχνικά επιτεύγματα. Εδώ ο μαέστρος δεν παρέλειψε να τονίσει ότι η καλλιτεχνική επιτυχία οφείλεται πρωτίστως στους μουσικούς και να τους ευχαριστήσει δημόσια για την αφοσίωση, την πειθαρχία, το πάθος και την αγάπη με την οποία επιτελούν το έργο τους μέσα σε τόσο αντίξοες συνθήκες. Επίσης δεν παρέλειψε να εξάρει την αυταπάρνηση, την αφοσίωση και το τιτάνιο έργο του ολιγάριθμου διοικητικού προσωπικού της Ορχήστρας.
Πλούσιο και σημαντικότατο είναι το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Ορχήστρας, που εκτός των δραστηριοτήτων της σε σχολεία, δέχεται και τους μαθητές στις πρόβες της.
Με δύο συναυλίες στο Ηρώδειο θα συμμετάσχει η Κ.Ο.Α. στο Φεστιβάλ Αθηνών. Στις 14 Ιουνίου υπό τη διεύθυνση του Βασίλη Χριστόπουλου θα παρουσιάσει το εμβληματικό Ρέκβιεμ του Βέρντι για τα 200 χρόνια από τη γέννηση του συνθέτη, με διεθνή διανομή και τρεις χορωδίες. Στις 5 Ιουλίου ο διαπρεπής Γάλλος Αρχιμουσικός Πασκάλ Ροφέ θα διευθύνει έργα Κόνταϊ, Μπάρτοκ και Μουσόργκσι με εξαίρετους Έλληνες σολίστ όπως οι Γιώργος-Εμμανουήλ Λαζαρίδης, Στέφανος Θωμόπουλος, Δημήτρης Δεσύλλας και Ανδρέας Φαρμάκης, καθώς και το σύνολο μουσικής δωματίου «Κύκλος». Στις 21 Ιουνίου η Ορχήστρα θα συμμετάσχει στη γιορτινή συναυλία για την «Ευρωπαϊκή Ημέρα Μουσικής» στους κήπους του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, ενώ την επομένη, 22 Ιουνίου, θα λάβει μέρος στο Φεστιβάλ «Sinfonia» της Σαλαμίνας.
Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών η 26η Ιουνίου και η Κ.Ο.Α., σε μια συναυλία υπό τον τίτλο «Από το σκοτάδι στο φως», θα ερμηνεύσει την Εισαγωγή Λεονόρε αρ. 3 του Μπετόβεν, το Κοντσέρτο για Κοντραμπάσο του Μποτεσίνι με τον Άγγελο Ρεπαπή και την αριστουργηματική Συμφωνία του Διός, του Μότσαρτ, για τη μονάδα απεξάρτησης 18 ΑΝΩ, στη Μονή Δαφνίου (αναμένεται η έγκριση από την Αρχαιολογική Υπηρεσία).
Σημαντική η συνεργασία της Κ.Ο.Α. και με το «Διάζωμα», όπου στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, στις 3 Αυγούστου, θα παίξει στα «Θυρανοίξια» του θεάτρου της αρχαίας Μεσσήνης και ύστερα από 2.300 χρόνια, όπως ανέφερε ο πρόεδρος του «Διαζώματος», Σταύρος Μπένος, θα ακουστεί ξανά ο ζωντανός μουσικός λόγος.
Το ίδιο πλούσια και σημαντική θα είναι και η επόμενη καλλιτεχνική περίοδος, σύμφωνα με τα λίγα που μας αποκάλυψε ο διευθυντής της: συναυλία με έργα Βάγκνερ στις 18 Οκτωβρίου του 2013, σε συνεργασία με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Οι τρεις Θεματικοί Κύκλοι θα διατηρηθούν και θα είναι: «Μουσική του Νέου Κόσμου», «Νέοι δημιουργοί και αναδημιουργοί», και ο «Κύκλος Μπραμς» με όλες τις συμφωνίες του Γερμανού συνθέτη και με το συγκλονιστικό του Ρέκβιεμ.
Ο «Κύκλος Μπετόβεν» που γέμισε ασφυκτικά σε όλες τις συναυλίες την αίθουσα του Μεγάρου Μουσικής θα κλείσει γι’ αυτή την περίοδο με την αριστουργηματική Ποιμενική-Έκτη και τη διονυσιακή Εβδόμη, στις 31-5-2013, με τον αρχιμουσικό Βασίλη Χριστόπουλο στο πόντιουμ, ενώ την 1η Ιουνίου η Κ.Ο.Α. θα εμφανιστεί στα Καλάβρυτα με έργα Μπετόβεν, Γιάννη Χρήστου και με σολίστ τον πιανίστα Θανάση Αποστολόπουλο.
Κατά το παρελθόν έχουμε αναφερθεί στις εξαιρετικές δραστηριότητες της Ορχήστρας και διατηρούμε την ελπίδα ότι θα μας δοθεί η ευκαιρία να αναφερθούμε διεξοδικά στα επιτεύγματά της. Σήμερα περιοριζόμαστε να δώσουμε ενδεικτικά ορισμένες από τις εκδηλώσεις με την προσδοκία οι ευφυείς αναγνώστες μας να συμπληρώσουν τα κενά και να γεμίσουν τις αίθουσες, τις κερκίδες, τους αρχαιολογικούς χώρους, όπου θα εμφανίζεται η Ορχήστρα μας.
Τέλος, συγκλονιστική ήταν η ομιλία της εκπροσώπου των μουσικών της Ορχήστρας, Νέλλης Οικονομίδου, η οποία παρουσίασε ανάγλυφη την αβεβαιότητα μέσα στην οποία βρίσκεται η Ορχήστρα, αφού όλα είναι στον αέρα. Κυκλοφορούν σενάρια για συγχώνευση της Κ.Ο.Α. με την Κ.Ο.Θ. και, προσθέτουν πικρά, με κέντρο τη Λάρισα. Άλλο σενάριο θέλει τη συγχώνευση της Κ.Ο.Α. με τη Σχολή Ορχηστικής Τέχνης, αφού προφανώς δε γνωρίζουν τι είναι Ορχήστρα και τι Όρχηση. Φαίνεται να υπάρχει σχέδιο για κατάργηση του Ειδικού Ταμείου Διαχείρισης Ορχηστρών, δηλαδή κατάργηση των διοικητικών υπαλλήλων, και το ευφυέστερο όλων η μετατροπή της Κ.Ο.Α. σε Ν.Π.Ι.Δ. για να έχει και εκείνη την τύχη της «Ορχήστρας των Χρωμάτων». Τι να πει κανείς για το μισθολόγιο των μουσικών που δεν επαρκεί ούτε για τις χορδές.
Τη γεμάτη πόνο, ελπίδα και πείσμα κραυγή της Νέλλης Οικονομίδου, «Δε θα χαθούμε, λέμε εμείς, και σας θέλουμε μαζί μας», τη στέλνουμε στους αναγνώστες μας σαν προτροπή, ζητώντας και τη δική τους στήριξη για να μη «χαθούμε». Και τούτο γιατί πιστεύουμε ότι τέτοιου είδους «αλλαγές» θα μας οδηγήσουν σε ολοκληρωτική και χωρίς ελπίδα ανάκαμψης πτώχευση, αφού προοδευτικά εξαφανίζεται το σημαντικότερο εθνικό μας κεφάλαιο, ο πολιτισμός.
