NEEΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΑΠΟ 12 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ
του Νίκου Νικολαΐδη
Με μία τρίωρη ενθουσιώδη τελετή λήξης αλλά και αρκετή αβεβαιότητα για τη μελλοντική βιωσιμότητα της διοργάνωσης, ολοκληρώθηκε, το προηγούμενο Σάββατο στον Πύργο της Ηλείας, το 16ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Ολυμπίας για παιδιά και νέους. Για μία εβδομάδα η πόλη γέμισε από επίδοξους νέους κινηματογραφιστές ενώ ο κινηματογράφος Απόλλων, που φιλοξένησε το κύριο όγκο του προγράμματος, ήταν καθημερινά ασφυκτικά γεμάτος από τις απογευματινές προβολές. Παράλληλα πραγματοποιήθηκε η 13η ευρωπαϊκή συνάντηση νεανικής οπτικοακουστικής δημιουργίας Camera Zizanio στα πλαίσια της οποίας προβλήθηκαν 375 ταινίες, οι 180 προερχόμενες από 147 ελληνικά σχολεία. Ένας μεγάλος αριθμός των ξένων συμμετοχών ήταν από χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης που έχουν μεγάλη παράδοση στο σινεμά αυτής της κατεύθυνσης. Στα διαγωνιστικά τμήματα ξεχώρισαν δύο animation μικρού μήκους το τετράλεπτο DJI θΑΝΑΤΟΣ ΜΕΤ' ΕΜΠΟΔΙΩΝ του Μολδαβού Ντιμίτρι Βολόσιν και το ΠΕΣ ΜΟΥ ΜΠΑΜΠΑ του Βούλγαρου Ιβάν Μπογκντάνοφ, εμπλουτισμένο από έναν απροσδόκητο φιλοσοφικό προβληματισμό. Στις ταινίες μυθοπλασίας το γερμανικό ΤΑ ΠΑΝΩ ΚΑΤΩ του Μπερντ Σάλινγκ και το Η ΚΛΑΡΑ ΚΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΩΝ ΑΡΚΟΥΔΩΝ του Ελβετού Τομπίας Ινίχεν ικανοποίησαν και τους πιο απαιτητικούς και απέσπασαν αρκετές διακρίσεις. Ο εκπαιδευτικός ρόλος του Φεστιβάλ δεν περιορίζεται μόνο στο να μυήσει στα μυστικά της κινηματογραφικής δημιουργίας αλλά και να δημιουργήσει σκεπτόμενους και ώριμους θεατές αφού παιδιά και έφηβοι συμμετείχαν στις κριτικές επιτροπές με καθήκον όχι απλά να δουν τις ταινίες αλλά και να συντάξουν το σκεπτικό για όσες βραβεύτηκαν.
12 XΡΟΝΙΑ ΣΚΛΑΒΟΣ (12 YEARS A SLAVE)
HΠΑ-ΑΓΓΛΙΑ/134'/ODEON
Σκηνοθεσία: Στιβ Μακ Κουίν
Ηθοποιοί: Τσιγουέτελ Ετζιοφόρ, Μάικλ Φασμπέντερ, Μπραντ Πιτ, Πολ Τζιαμάτι, Πολ Ντέινο
Ο μύθος: Το 1841 ένας ελεύθερος μαύρος πολίτης απαγάγεται και μεταφέρεται στη Νέα Ορλεάνη ως σκλάβος με άλλη ταυτότητα. Αφού περάσει απέραντες κακουχίες θα απελευθερωθεί, έπειτα από δώδεκα χρόνια, χάρη στην αρωγή ενός Καναδού ξυλουργού.
Η ανάγνωσή μας: Με κύρια πηγή το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του Σόλομον Νόρθαπ, που εκδόθηκε το 1853, ο μαύρος σκηνοθέτης Στιβ ΜακΚουίν και ο Αφρο-Αμερικανός σεναριογράφος Τζον Ρίντλεϊ (ΚΛΕΙΣΤΗ ΣΤΡΟΦΗ) αναβιώνουν την περιπέτεια του. Ο Νόρθαπ δε γεννήθηκε σκλάβος, υποχρεώθηκε να απαρνηθεί την πνευματική καλλιέργεια και τη μόρφωση του για να μην κινδυνέψει από τους διαδοχικούς ιδιοκτήτες του. Κάθε σκέψη για απόδραση ή για τη δημοσιοποίηση, μέσω αλληλογραφίας, της κατάστασης του δεν μπόρεσε να ευοδωθεί. Ο αμερικανικός κινηματογράφος έχει ασχοληθεί επανειλημμένα με αυτή την επώδυνη εποχή του παρελθόντος και ο κατάλογος των ταινιών που άγγιξαν το θέμα είναι μακρύς από το ΜΑΝDINGO του Ρίτσαρντ Φλάισερ ή το GLORY O ΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΞΑ του Έντουαρντ Ζούικ μέχρι το ΑΜΙSTAD του Στίβεν Σπίλμπεργκ και την ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ του Τζόναθαν Ντέμι. Ο ΜακΚουίν αν και αποφεύγει μελοδραματισμούς ή τον επικό τόνο δεν μπορεί να αναδείξει τα παράπλευρα μηνύματα της ιστορίας του περιοριζόμενος σε ένα ρεαλιστικό αλλά περιγραφικό χρονικό. Θέματα όπως oι διαφοροποιήσεις του προηγμένου Βορρά και του υπανάπτυκτου Νότου στην Αμερική πριν τον εμφύλιο πόλεμο στο τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του ρόλου της δουλείας στην αμερικανική οικονομία του 19ου αιώνα απαλείφονται και ο Άγγλος δημιουργός απορροφάται υπερβολικά από την καθημερινότητα στις βαμβακοφυτείες. Ελάχιστες στιγμές αναγνωρίζουμε το οπτικό και αφηγηματικό στυλ των δύο προηγούμενων ταινιών, όπως στο μεγάλης διάρκειας πλάνο με τον ήρωα να αιωρείται κρεμασμένος με μία θηλιά στο λαιμό και με το ένα πόδι να αγγίζει το έδαφος. Οι ικανοί ηθοποιοί έχουν είτε ελάχιστο φιλμικό χρόνο (Πολ Τζιαμάτι, Μπενεντίκτ Κάμπερμπατς, Άλφρε Γούνταρντ) ή ακατάλληλο ρόλο (Μάικλ Φασμπέντερ, Μπραντ Πιτ που είναι και παραγωγός). Ο Τσιγουέτελ Ετζιοφόρ είναι υποτονικός και εμφανισιακά υπέρβαρος για τις ανάγκες του κεντρικού χαρακτήρα, πιστοποιώντας για πολλοστή φορά ότι η σπουδαία ερμηνεία στο ΒΡΩΜΙΚΑ ΟΜΟΡΦΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ του Στίβεν Φρίαρς υπήρξε απλά μία εξαίρεση.
Αξιολόγηση: 5/10
ΧΟΜΠΙΤ: Η ΕΡΗΜΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΙΣΤΗ (ΤΗΕ HOBBIT: ΤΗΕ DESOLATION OF SMAUG)
ΗΠΑ-ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ/161'/VILLAGE
Σκηνοθεσία: Πίτερ Τζάκσον
Ηθοποιοί: Μάρτιν Φρίμαν, Ίαν ΜακΚέλεν, Κέιτ Μπλάνσετ, Ορλάντο Μπλουμ
Ο μύθος: Το ταξίδι του χόμπιτ Μπίλμπο Μπάγκινς, του μάγου Γκάνταλφ και των δεκατριών νάνων για να ανακτήσουν το χαμένο βασίλειο του Έρεμπορ συνεχίζεται.
Η ανάγνωσή μας: Δεύτερο μέρος της κινηματογραφικής τριλογίας που βασίζεται στο μυθιστόρημα του Τόλκιν και θέλει να αποτελέσει το πρίκουελ όσων είδαμε στη τριλογία του ΑΡΧΟΝΤΑ ΤΩΝ ΔΑΚΤΥΛΙΔΙΩΝ. Ο Πίτερ Τζάκσον ευελπιστεί να δείξει ότι είναι ο άρχοντας της κινηματογραφικής φαντασίας αποκλειστικά με όπλο την τεχνολογική τελειότητα. Τα οπτικά εφέ είναι πράγματι το σημαντικότερο προτέρημα του φιλμ όμως το οδοιπορικό της παρέας είναι, στο μεγαλύτερο μέρος του, ανιαρό και οι χαρακτήρες απελπιστικά ρηχοί. Ο Νεοζηλανδός σκηνοθέτης επιστρατεύει τον Ορλάντο Μπλουμ και ένα νέο γυναικείο χαρακτήρα που θα απαρτίσουν τις δύο πλευρές ενός υπαινικτικού ερωτικού τριγώνου αλλά αυτές οι προσθήκες δε γλιτώνουν την πλοκή που πλατειάζει επικίνδυνα στο μέσον της ταινίας. Στην ουσία αυτή η συνέχεια αποζημιώνει μόνο σε δύο πετυχημένες σκηνές: την επίθεση από γιγάντιες αράχνες στην αρχή και την τελική σεκάνς στη σπηλιά όπου οι νάνοι με επικεφαλής τον Θόριν Δρύασπι θα διεκδικήσουν το θησαυρό του δράκου Σμάουγκ, τον οποίο ζωντανεύει επιβλητικά ο Μπένεντικτ Κάμπερμπατς. Πάντως παρά την εισπρακτική δικαίωση του Τζάκσον από την πρώτη ταινία που ξεπέρασε το ένα δισεκατομμύριο δολάρια η επιλογή να γυρίσει τρία τρίωρα φιλμ από ένα βιβλίο που ενδεικτικά στην ελληνική έκδοση είναι τετρακόσιες σελίδες δείχνουν όχι μόνο το πάθος του για τον Τόλκιν αλλά και την άκρατη μεγαλομανία του.
Αξιολόγηση: 3/10
LITTLE LAND
EΛΛΑΔΑ-ΓΑΛΛΙΑ/52'/NEW STAR-CINE DOC
Σκηνοθεσία: Νίκος Νταγιαντάς
Ντοκιμαντέρ σε ενιαίο πρόγραμμα με το THE CLEANERS
O μύθος: Ένας 35χρονος προγραμματιστής υπολογιστών αποφασίζει να εγκαταλείψει τη ζωή του στην Αθήνα και να εγκατασταθεί στην Ικαρία, τόπο ξεχωριστό για τους ιδιαίτερους ρυθμούς και τη μακροβιότητα των κατοίκων της.
Η ανάγνωσή μας: Ένα χρόνο μετά το παράξενο SAYOME, το πορτραίτο μίας Ιαπωνίδας στη Κρήτη, ο Νίκος Νταγιαντάς επιστρέφει με ένα ντοκιμαντέρ για την Ικαρία, που συγκέντρωσε το διεθνές ενδιαφέρον από την έρευνα του καθηγητή καρδιολογίας Χριστόδουλο Στεφανάδη για τον υψηλό αριθμό αιωνόβιων στον πληθυσμό της. Ο Έλληνας σκηνοθέτης προσπαθεί να συνδυάσει τη συγκεκριμένη επιστημονική έρευνα με την οικονομική κρίση που οδηγεί σε μία αντίστροφη αστυφιλία. Ο πρωταγωνιστής μετακομίζει στο αιγαιοπελαγίτικο νησί και ο φακός τον παρακολουθεί στο διάστημα ενός χρόνου από την εποχή του αρχικού ενθουσιασμού μέχρι τη προσγείωση του στη σκληρή πραγματικότητα. Η δραματοποίηση της ιστορίας του και ο παραμυθένιος τόνος του αφηγητή μειώνουν την αξία του εγχειρήματος και μόνο αμυδρά αναδεικνύεται η συνήθεια της ανταλλακτικής εργασίας και οι χαλαροί βιορυθμοί των Ικαριωτών. Ο Νταγιαντάς μας συστήνει έναν Αθηναίο που γνωρίζει έμπρακτα την αλληλεγγύη και τα μυστικά της γης όμως πουθενά δεν αιτιολογεί πως καλύπτει το βιοπορισμό του. Αυτόματα η μετακόμιση παύει να φαίνεται ως αναγκαίος προσανατολισμός αλλά σαν μία πολυτέλεια πειραματισμού για όσους έχουν την ανάλογη ευμάρεια.
Αξιολόγηση: 3/10
ΤΗΕ CLEANERS
EΛΛΑΔΑ- ΑΓΓΛΙΑ/36'/ΝΕW STAR-CINE DOC
Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Γεωργούσης
Ντοκιμαντέρ σε ενιαίο πρόγραμμα με το LITTLE LAND
Ο μύθος: Συνεντεύξεις και στιγμές από τη καθημερινότητα υποστηρικτών και υποψήφιων βουλευτών του κόμματος της Χρυσής Αυγής κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου το Μάϊο του 2012.
Η ανάγνωσή μας: Η ταινία τεκμηρίωσης που προκάλεσε θόρυβο όταν προβλήθηκε από το βρετανικό Channel 4 και κάποια στιγμιότυπα της με εμπρηστικές απόψεις για τις ατομικές ελευθερίες ενός ομιλητή αναπαράχθηκαν από τα κεντρικά δελτία ειδήσεων της Ελλάδας. Η κάμερα του Κωνσταντίνου Γεωργούση παρακολουθεί ως σιωπηλός παρατηρητής κατοίκους της περιοχής του Αγίου Παντελεήμονα που πρόσκεινται στη Χρυσή Αυγή. Από τα πλάνα απουσιάζει κάθε είδους σχόλιο και είναι σαφής η σκηνοθετική πρόθεση να μην ασχοληθεί με την ηγετική ομάδα του κόμματος. Το ντοκιμαντέρ δεν προσθέτει τίποτα περισσότερο σε όσα ήδη γνωρίζουμε για τη συγκεκριμένη παράταξη και δεν μπορεί ούτε κατά διάνοια να εξηγήσει εμπεριστατωμένα τη ραγδαία δημοσκοπική άνοδο της στο πολιτικό σκηνικό της χώρας. Πώς άλλωστε να αναλύσεις ένα σύνθετο κοινωνιολογικό ζήτημα μέσα σε μισή ώρα; Ο Γεωργούσης με προσόν την οικειότητα αξιοποίησε επικοινωνιακά την τάση αυτοπροβολής των συμμετεχόντων αλλά από την προσπάθεια του λείπει ένας συγκεκριμένος σχεδιασμός. Η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης εδώ είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την καιροσκοπία του δημιουργού.
Αξιολόγηση: 3/10
