Ζάουμε Kαμπρέ: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη
Ο Ζάουμε Καμπρέ (Jaume Cabre) γεννήθηκε στη Βαρκελώνη. Σπούδασε καταλανική φιλολογία. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Λέριδα. Είναι επίσης μέλος του Ινστιτούτου Καταλανικών Σπουδών. Εδώ και χρόνια συνδυάζει επαγγελματικά την εκπαίδευση και τη συγγραφή. Έχει γράψει μυθιστορήματα, διηγήματα, θεατρικά έργα, δοκίμια, τηλεοπτικά και κινηματογραφικά σενάρια.
Μετά την πρώτη του συλλογή διηγημάτων το 1974 και το πρώτο του μυθιστόρημα το 1978, ακολούθησαν πολλά μυθιστορήματα, σενάρια ταινιών και τηλεοπτικών σειρών, νουβέλες, παιδικά βιβλία, θεατρικά έργα και δοκίμια. Ιδιαίτερα αγαπητός στη χώρα του, ο Καμπρέ έχει τιμηθεί επανειλημμένα στην Ισπανία και το εξωτερικό με σημαντικά λογοτεχνικά βραβεία, όπως το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας, το Βραβείο Κριτικών και το Prix Mediterranee. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες. Για το Οι φωνές του ποταμού Παμάνο τιμήθηκε το 2005 με το Βραβείο Καταλανών Κριτικών. Για το Confiteor έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία, μεταξύ των οποίων το Βραβείο Κριτικών Serra d’Or 2012, το βραβείο «M. Angels Anglada» 2012, το βραβείο «La tormenta en un Vaso» 2012, το βραβείο Crexells 2012 και το βραβείο Courrier International για το καλύτερο ξένο μυθιστόρημα του 2013.
Συνήθως ξεχνάμε το παρελθόν. Κάθε γενιά ξεχνάει εύκολα την ιστορία εκείνων που έζησαν πριν από αυτήν. Ο κίνδυνος για την ανθρωπότητα είναι η λήθη. Ο κίνδυνος για την ανθρωπότητα είναι να μη δίνει σημασία στα μαθήματα της ιστορίας.
Διαβάζοντας το μυθιστόρημα Confiteor ταξίδεψα μέσα από το χρόνο μερικές δεκαετίες πίσω. Συνάντησα τον πατέρα του Αντριά και μου έκανε εντύπωση η επιμονή του να δώσει υψηλή μόρφωση στον γιο του. Γιατί εκείνη η γενιά έδινε μεγάλη σπουδαιότητα στη μόρφωση;
Πιθανότατα επειδή έζησαν έναν πόλεμο (τον ισπανικό εμφύλιο) και ήθελαν το καλύτερο δυνατό μέλλον για τα παιδιά τους.
Μέσα στο σπίτι του Αντριά έχουμε δυο διαφορετικές απόψεις. Ο πατέρας θέλει ο γιος να γίνει πολύγλωσσος και η μητέρα τον προορίζει να εξελιχθεί ως βιολονίστας. Άκουσαν, όμως, τη γνώμη του Αντριά;
Σε αυτή τη «λεπτομέρεια» κρύβεται το δράμα. Μιλάω για τον κίνδυνο ακύρωσης ενός ιδιαίτερα προικισμένου παιδιού. Πρόκειται για μια κατάσταση που βρίσκει εφαρμογή σε όλους τους γονείς που βλέπουν το παιδί τους σαν μια ευκαιρία για τους ίδιους. Η γνώμη του παιδιού δεν έχει γι’ αυτούς καμιά σημασία.
Ο πατέρας του ήταν συλλέκτης. Κατάφερνε με οποιοδήποτε τρόπο να μεγαλώνει τη συλλογή του. Τι ήταν αυτό που τον έκανε τόσο αδίστακτο;
Ακριβώς αυτό είναι το πάθος, η εμμονή του συλλέκτη. Στην περίπτωση αυτή ο Φελίξ Αρντέβολ, ο πατέρας, εντόπισε τα πρώτα θύματά του μεταξύ των ηττημένων του Παγκόσμιου Πολέμου.
Ο Αντριά καταφέρνει να μάθει πολλές γλώσσες και να σπουδάσει. Αποτυγχάνει όμως να κάνει καριέρα βιολονίστα. Μπορεί ένας άνθρωπος να είναι ευφυής και πολυμαθής σε όλους τους κλάδους και τις επιστήμες;
Όχι, βέβαια. Αλλά μπορεί να ενδιαφέρεται για διάφορα πνευματικά και καλλιτεχνικά πεδία. Ο Αντριά είναι εκπληκτικός στοχαστής με βαθιά παιδεία. Αλλά –ας μην ξεχνάμε ότι είναι ευφυής– ξέρει πως ποτέ δεν θα φτάσει στο βιολί το επίπεδο του φίλου του Μπερνάτ. Ζηλεύει τον φίλο του.
Ο καλύτερος φίλος του είναι ο Μπερνάτ. Διάσημος βιολονίστας, αλλά έχει μια ματαιοδοξία. Να γίνει γνωστός συγγραφέας. Δεν μπορεί να καταλάβει ο ίδιος πού είναι καλύτερος;
Όχι. Δημιούργησα έναν Μπερνάτ που να μη συμβιβάζεται με την πραγματικότητα. Ζηλεύει την ευφυΐα του φίλου του και ο Αντριά με τη σειρά του θα ζηλέψει την ικανότητα του βιολονίστα φίλου του. Οι δύο φίλοι είναι οι αιώνιοι δυσαρεστημένοι.
Ο Αντριά έχει περίεργο συναισθηματικό κόσμο. Γνωρίζει γυναίκες και κάπου χάνεται... Η επιμονή του είναι να γυρίζει σε σχέσεις και καταστάσεις του παρελθόντος. Γιατί γυρίζει πίσω το χρόνο;
Ο μεγάλος του έρωτας είναι η Σάρα. Παρά τις περιστάσεις, αγαπάει τη Σάρα. Βεβαίως όμως δεν ξέρει να ελίσσεται με τις γυναίκες.
Το παρελθόν του πατέρα του Αντριά είναι σκοτεινό. Όσο το διαβάζουμε τόσο μας εξιτάρει για να μάθουμε την άγνωστη πλευρά της ιστορίας της Ισπανίας. Αυτή την πλευρά τη γνωρίζουν σήμερα οι νέοι;
Συνήθως ξεχνάμε το παρελθόν. Κάθε γενιά ξεχνάει εύκολα την ιστορία εκείνων που έζησαν πριν από αυτήν. Ο κίνδυνος για την ανθρωπότητα είναι η λήθη. Ο κίνδυνος για την ανθρωπότητα είναι να μη δίνει σημασία στα μαθήματα της ιστορίας.
Αν και το βιβλίο σας είναι μεγάλο σε όγκο, αληθινά το διάβασα με μεγάλη ευχαρίστηση. Η πλοκή συνεισφέρει στο να κερδίσει ο συγγραφέας τον αναγνώστη;
Ίσως είναι η πλοκή, αλλά νομίζω επίσης ότι είναι θέμα ύφους και τρόπου γραφής αυτής της πλοκής. Και ξέρω ότι η μετάφραση του Ευρυβιάδη Σοφού είναι πολύ καλογραμμένη. Αυτό βοηθάει πολύ!
Το μυθιστόρημά σας μεταφράστηκε σε δεκαπέντε γλώσσες και τώρα στα ελληνικά. Πώς νιώθετε που το έργο σας είναι γνωστό σε πολλές χώρες;
Χαίρομαι, βεβαίως, που με διαβάζουν σε πολλές γλώσσες! Η λογοτεχνία είναι μια τέχνη που χρειάζεται τη μετάφραση (ενώ κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει με τη μουσική και τις καλές τέχνες). Χαίρομαι ιδιαίτερα με κάθε νέα μετάφραση ενός βιβλίου μου. Το Confiteor είναι το δεύτερο βιβλίο μου που μεταφράστηκε στα ελληνικά.
Ποια συμβουλή σας έχουν δώσει οι γονείς σας και εξακολουθείτε να την τηρείτε;
Τιμιότητα και εργατικότητα.
Ευχαριστίες για τη μετάφραση στον κ. Θεόδωρο Βυζά, μεταφρασεολόγο, παν. υπότροφο του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Ηπείρου.
Confiteor
Ζάουμε Καμπρέ
Mετάφραση: Ευρυβιάδης Σοφός
Πόλις
736 σελ.
ISBN 978-960-435-507-5
Τιμή: €22,00
