Βικτόρια Χίσλοπ: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Η Βικτόρια Χίσλοπ είναι από τους συγγραφείς που όχι μόνο εμπνέονται από την Ελλάδα αλλά και με τα βιβλία τους κάνουν γνωστή τη χώρα μας σε όλη την υφήλιο. Ξεκίνησε με το ιδιαίτερα επιτυχημένο μυθιστόρημα Το νησί, συνέχισε με το Γυρισμός, έπειτα Το νήμα και πρόσφατα με τη συλλογή διηγημάτων Ο τελευταίος χορός. Όπως μας αποκαλύπτει, ήθελε να γράψει για «μια πιο σύγχρονη Ελλάδα από αυτή για την οποία είχα γράψει στο παρελθόν. Υπήρχαν πολλά πράγματα στην καθημερινότητα της ελληνικής ζωής που με ενδιέφεραν πραγματικά… Έτσι, κατά κάποιο τρόπο περιγράφω αυτά τα ελληνικά χαρακτηριστικά σε ένα … κοινό» που τα βρίσκει «πολύ ενδιαφέροντα».

Ποια ήταν η αφορμή για να γράψετε τις ιστορίες που έχουν τον τίτλο Ο τελευταίος χορός;

Ήθελα να γράψω για μια πιο «σύγχρονη» Ελλάδα από αυτή για την οποία είχα γράψει στο παρελθόν. Υπήρχαν πολλά πράγματα στην καθημερινότητα της ελληνικής ζωής που με ενδιέφεραν πραγματικά.
Όταν οι ιστορίες μου πρωτοβγαίνουν είναι στα αγγλικά – έτσι, κατά κάποιο τρόπο περιγράφω αυτά τα ελληνικά χαρακτηριστικά σε ένα βρετανικό κοινό, που τα βρίσκει πολύ ενδιαφέροντα. Για πάρα πολλούς Βρετανούς, η περιγραφή ενός «ζαχαροπλαστείου», για παράδειγμα, είναι κάτι το εντελώς άγνωστο – και το «περίπτερο» είναι μια κατεξοχήν ελληνική έννοια! Ελπίζω να έχω δώσει σ’ αυτά τα πράγματα μια νέα προοπτική για τον Έλληνα αναγνώστη.

Γράφετε ότι θέλετε να αξιοποιήσετε τις καθημερινές εντυπώσεις σας από την Ελλάδα. Ποια στοιχεία θα συνέλεγε ένας συγγραφέας από τη σύγχρονη Ελλάδα που θα τον βοηθούσαν να γράψει ένα μυθιστόρημα;

Υπάρχει πάντα άφθονο δράμα στην ελληνική ζωή. Μου φαίνεται ότι δεν υπάρχει ούτε μία βαρετή στιγμή στη ζωή των περισσότερων ανθρώπων. Ας πάρουμε ένα παράδειγμα: το καφενείο. Σε κάθε αγγλικό χωριό υπάρχει μόνο μία «παμπ» (το πλησιέστερο ισοδύναμο με το καφενείο). Στα περισσότερα ελληνικά χωριά υπάρχουν αρκετά καφενεία – έτσι, υπάρχει ανταγωνισμός, αντιπαλότητα, αλληλεπίδραση ανάμεσα σ’ αυτά τα διαφορετικά μέρη κι επομένως για μένα θα υπήρχαν πάντα χίλιες ιστορίες πίσω από αυτή την κατάσταση.

Στην πρώτη σας ιστορία, «Ο παπάς και ο παπαγάλος», έχετε κεντρική μορφή τον ιερέα, που είναι καλός, νέος και όμορφος. Όλες οι γυναίκες του χωριού τον αγαπούν. Δε χρειάζεται να έχει όμως μεγάλη δύναμη για να αντέξει στους πειρασμούς που παρουσιάζονται;

Ο ιερέας, ναι, είμαι σίγουρη ότι πρέπει να έχει τη δύναμη της θέλησης για να αντισταθεί στο ενδιαφέρον των γυναικών που αποτελούν το «ποίμνιό» του.

Στην ιστορία με το καφενείο η αντιζηλία των δυο αδελφών οδηγεί στο κυνήγι του κέρδους. Και ενώ προμηνύεται έκρηξη από τον άκρατο συναγωνισμό, με ένα σχέδιο καταφέρνετε να ηρεμήσετε τα δυο αδέλφια και να τα ξαναβρούν με ένα κοινό σημείο, τη μουσική. Αυτά τα απλά πράγματα, όπως η μουσική, τα παραβλέπουμε μήπως γιατί η καθημερινή ρουτίνα και οι δυσκολίες μάς έχουν πάρει από κάτω;

Η δύναμη της μουσικής είναι τεράστια! Είναι ένα από τα πιο ισχυρά ναρκωτικά που μπορώ να σκεφτώ, τα οποία αλλάζουν το μυαλό και τη διάθεση – και είναι ασφαλή και ελεύθερα. Εγώ προσωπικά βασίζομαι στη μουσική σε πολύ μεγάλο βαθμό, αφού μου χαρίζει πραγματική ευεξία. Ακούω μουσική σχεδόν όλη τη μέρα· είναι πιο σημαντική για μένα από την τροφή. Οπότε ναι, η μουσική είναι θεραπεία. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό, και μπορεί σίγουρα να ανακουφίσει τους ανθρώπους από όλες τις τωρινές ανησυχίες τους.

Στο διήγημα «Φλόγες στην Αθήνα» μια φοιτήτρια γνωρίζει έναν άγνωστο και τον ερωτεύεται. Αργότερα ανακαλύπτει ποιος πραγματικά είναι. Μήπως ο έρωτας είναι τυφλός και μας κάνει να μη βλέπουμε τι συμβαίνει δίπλα μας;

Μερικές φορές ο έρωτας είναι τυφλός. Όχι πάντα, αλλά μερικές φορές. Αλλά συνήθως, αν είμαστε τυφλοί στα ελαττώματα κάποιου στην αρχή, έχουμε την ευκαιρία να τα δούμε αργότερα· και τότε μαθαίνουμε αν είναι πραγματικός έρωτας. Αν αγαπάμε και συγχωρούμε τα σφάλματα κάποιου, τότε αγαπάμε πραγματικά.

Στην τελευταία ιστορία, «Ο τελευταίος χορός», ο Θοδωρής βρίσκεται σε δίλημμα. Ανάμεσα στο να διαλέξει την πρώτη του αγάπη ή τη δεύτερη, την οποία είναι έτοιμος να παντρευτεί. Είναι αυτό που λέει ο λαός μας, πως «άλλη ερωτευόμαστε και άλλη παντρευόμαστε»;

Νομίζω ότι αυτό μπορεί να ισχύει για πολλούς ανθρώπους. Έχω γνωρίσει πολλούς ανθρώπους οι οποίοι έχουν ομολογήσει ότι αυτή είναι η ιστορία τους. Είναι λυπηρό. Αλλά είναι μια πραγματικότητα. Οι άνθρωποι συχνά δεν αναγνωρίζουν τη δύναμη της αγάπης, έως ότου την έχουν χάσει – ή ίσως νομίζουν ότι κάποιος άλλος θα έρθει ο οποίος θα είναι καλύτερος, κι έπειτα περνούν την υπόλοιπη ζωή τους απογοητευμένοι…

Γράψατε δέκα ιστορίες που μοιάζουν με ένα μωσαϊκό της πατρίδας μου. Μέσα από αυτές τις ιστορίες μπορεί και να συναντήσουμε κάποιους συνανθρώπους μας ή και τους ίδιους τους εαυτούς μας;

Το ελπίζω! Θα πρέπει να μου το πείτε αν σας συμβεί!

Ποια είναι η εικόνα της σημερινής Ελλάδας στην Αγγλία;

Έχουμε μια έντονη εικόνα για την Ελλάδα που μας δημιουργείται μέσω της τουριστικής προβολής – με τις όμορφες φωτογραφίες από τις παραλίες, τη θάλασσα, τα ασβεστωμένα χωριά, την Ακρόπολη, τα νησιά, το υπέροχο φαγητό. Αυτός είναι ο ελληνικός «παράδεισος». Βέβαια, από την άλλη πλευρά, υπάρχουν μερικές εικόνες της Αθήνας με τα γκράφιτι και τις διαδηλώσεις, και μερικές φορές τα επεισόδια ή, πιο σπάνια, κάτι να καίγεται. Και δεν υπάρχουν πολλά πράγματα ανάμεσα σ’ αυτές τις δύο διαφορετικές όψεις. Νομίζω όμως ότι οι εικόνες που οι περισσότεροι άνθρωποι κρατούν στο μυαλό τους σχετίζονται με τον «παράδεισο». Έτσι, για τους περισσότερους ανθρώπους στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Ελλάδα είναι ένας τόπος με το γαλάζιο του ουρανού και το μπλε της θάλασσας – με οικονομικά προβλήματα που δε θα τους αγγίξουν πραγματικά ως τουρίστες.

Εσείς γράφετε για την Ελλάδα και τη στηρίζετε με κάθε τρόπο. Τι θα συνέβαινε όμως αν είχατε ως σύμμαχο και τα ΜΜΕ; Θα άλλαζε κάτι προς το καλύτερο;

Σε γενικές γραμμές, νομίζω ότι τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης είναι «σύμμαχος» της Ελλάδας. Το BBC και ο Guardian παρουσιάζουν τις ειδήσεις για την Ελλάδα με αληθινό τρόπο και κρατούν τους θεατές και τους αναγνώστες σε επαφή με την πραγματικότητα. Επίσης, είχαμε κάποια σπουδαία ντοκιμαντέρ στην τηλεόραση που προωθούν την Ελλάδα τουριστικά με καθοριστικό τρόπο.

Ποια βιβλία προτείνετε στους αναγνώστες μας;

Προτείνω πάντα ένα βιβλίο του Ίαν Μακ Γιούαν, ενός από τους σπουδαιότερους εν ζωή συγγραφείς μας. Έχει τίτλο On Chesil Beach (Στην Παραλία Τσέσιλ) και κατά κάποιο τρόπο μεταφέρει την αγγλική ευαισθησία τόσο καλά, που νομίζω ότι βοηθάει να εξηγήσουμε στους ξένους τι ακριβώς είναι η Αγγλία.
Διαβάζω Χαβιέρ Μαρίας αυτή τη στιγμή, ένα μεγάλο Ισπανό συγγραφέα, ο οποίος έχει τον ίδιο μεταφραστή για περισσότερα από είκοσι χρόνια. Τα βιβλία του αποτελούν μεγαλοφυή έργα.
Και μου αρέσουν τα διηγήματα – ειδικά της Ντόροθι Πάρκερ. Είχε την ικανότητα να λέει τόσο πολλά σε τόσο λίγες λέξεις· αυτό είναι ένα πραγματικό ταλέντο. Είναι πολύ πιο δύσκολο να γράψει κανείς λίγα από το να γράψει πολλά!

Τι θα απευθύνατε στους αναγνώστες που θα διαβάσουν τη συνέντευξή σας;

Υποθέτω ότι όσοι θα διαβάσουν τη συνέντευξη θα είναι στην Ελλάδα, οπότε θα ήθελα να πω: Απολαύστε τον ήλιο σας, απολαύστε την όμορφη χώρα στην οποία ζείτε, και να θυμάστε ότι αυτά τα τωρινά προβλήματα θα περάσουν.

Ευχαριστίες για τη μετάφραση στον κ. Περικλή Τάγκα, Αναπληρωτή Καθηγητή του Τμήματος Εφαρμογών Ξένων Γλωσσών στη Διοίκηση και το Εμπόριο, Τ.Ε.Ι. Ηπείρου.

Ο τελευταίος χορός
Ιστορίες εμπνευσμένες από την Ελλάδα
Victoria Hislop
μετάφραση: Φωτεινή Πίπη
Διόπτρα
206 σελ.
Τιμή € 11,90