fbpx
Φωτεινή Τσαλίκογλου: συνέντευξη στην Τίνα Πανώριου

Φωτεινή Τσαλίκογλου: συνέντευξη στην Τίνα Πανώριου

H Φωτεινή Τσαλίκογλου είναι ψυχολόγος, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης με καθηγητή τον Ζαν Πιαζέ και ειδικεύτηκε στην Κλινική Ψυχολογία. Σχολιάζει κατά καιρούς την επικαιρότητα στα ΜΜΕ (παλαιότερα στα Νέα και σήμερα στο Βήμα της Κυριακής) και έχει επιμεληθεί σειρές εκπομπών στη δημόσια τηλεόραση γύρω από θέματα ψυχικής οδύνης, δημιουργικότητας και κοινωνικού αποκλεισμού. Έχει δημοσιεύσει ένα πλούσιο επιστημονικό και λογοτεχνικό έργο, το οποίο μεταφράζεται σε διάφορες γλώσσες. Έχει γράψει μυθιστορήματα και νουβέλες, όπως Η κόρη της Ανθής Αλκαίου, Εγώ, η Μάρθα Φρόυντ, Έρως φαρμακοποιός, Το χάρισμα της Βέρθας (υποψήφιο για το Βραβείο Αναγνωστών 2010 του ΕΚΕΒΙ), Όλα τα ναι του κόσμου, Το ευτυχισμένο νη­σί, καθώς και το διαλογικό έργο Μήπως; (με τη Μαργαρίτα Καραπάνου). Το τελευταίο της μυθιστόρημα 8 ώρες και 35 λεπτά (The Secret Sister), που κυκλοφορεί στην Ευρώπη και την Αμερική, διακρίθηκε από το World Literature Today ως ένα από τα πιο αξιοπρόσεκτα μεταφρασμένα βιβλία του 2015.

Κυρία Τσαλίκογλου, ήταν τυχαία η επιλογή του ονόματος της ηρωίδας ή έχει να κάνει με εκείνη την παλιά Ευρυδίκη, την ανάμεσα στους δύο κόσμους;

Όταν ξεκίνησα να γράφω, το όνομα Ευρυδίκη μού ήλθε αβίαστα. Δεν σκεφτόμουνα τον μύθο. Δεν είχα κατά νου τον Ορφέα, δεν άκουγα τον θρήνο του, ούτε τις εξαίσια λυπητερές μελωδίες του για να φέρει πίσω στη γη τη χαμένη του αγάπη. Αλλά η γραφή σε φέρνει συνεχώς σε επαφή με όσα δεν έχεις, σε πρώτη τουλάχιστον όψη, κατά νου. Είναι μια ακόμα από τις μαγικές της λειτουργίες για την οποία την ευγνωμονώ.

Όλο σας το βιβλίο εκτυλίσσεται το τελευταίο βράδυ της Ευρυδίκης Ματθαίου στο πατρικό της σπίτι λίγο πριν αναχωρήσει για πάντα για ένα σικ γηροκομείο. Και μέσα στις ώρες που της μένουν προσπαθεί να αναπλάσει η ίδια, όσο μπορεί, τη ζωή της. Εσείς, αναρωτιέμαι, πώς πλάσατε στο μυαλό σας τη συγκινητική αυτή ιστορία; Περνώντας, π.χ., από έναν αντίστοιχο οίκο ευγηρίας, βλέποντας μια ηλικιωμένη να χαζεύει έξω από το παράθυρο;

Όταν γράφεις συμβαίνει αυτό που γίνεται σε μια ψυχοθεραπεία: αφυπνίζονται αναμνήσεις, συνειρμοί. Ενεργοποιούνται μνήμες. Είναι σαν μια γιορτή, μια έκρηξη αισθήσεων και σκέψεων. Ένα ακόμη δώρο της γραφής. Από μικρό παιδί η εικόνα του γήρατος, της φθοράς, της παρακμής με συγκλόνιζε. Πολύ πριν έλθω σε επαφή με τους αναπόφευκτους θανάτους. Ένα σπίτι που γκρεμίζεται… ένα ράγισμα σε έναν παλιό τοίχο… ένα παλιό εγκαταλελειμμένο σπίτι… Θυμάμαι σαν θραύσματα μνήμης τέτοιες εικόνες να με καθηλώνουν. Ακόμα κι ένα ρυτιδιασμένο μπαλόνι σε ένα παιδικό πάρτι που ξεφουσκώνει και κείτεται κατά γης. Αντίστοιχα, μέσα στις στιγμές χαράς έβλεπα να παραμονεύουν τέτοιες εικόνες. Ίσως από αυτές τις εικόνες να ανάβλυσε η Ευρυδίκη μου σαν μια τεράστια διορθωτική των πάντων εμπειρία. Ένα πρόσωπο που μαγικά εμπεριέχει, σαν μια μαγική μητέρα, τη φθορά και τη μεταβολίζει σε ζωή.


Η μικρή ογδοντάχρονη Ευρυδίκη μου είναι μια συγγραφέας, έστω κι αν δεν έχει εκδώσει ποτέ της ούτε έναν στίχο. Είναι συγγραφέας ως προς τη στάση που έχει απέναντι στη ζωή και την ιστορία της. Και η στάση αυτή την προστατεύει από τον θάνατο.

Ανεξαρτήτως του τέλους του δικού σας αυτού βιβλίου, τι νομίζετε; Μια γυναίκα άνω των 80, σαν την πρωταγωνίστριά σας, με ατελείωτες απώλειες, με μια γάτα μόνο για συντροφιά, έτοιμη να αφήσει και την όποια θαλπωρή του δικού της όμως σπιτιού, αξίζει τελικά να θέλει να ζει; Ή μήπως για κείνη ένα τέλος θα ήταν πιο «μεγαλόψυχο»;

Δεν χρειάζεται να βρίσκεσαι στο έσχατο ορόσημο της ζωής σου για να τίθεται το ερώτημα «αξίζει τελικά να θέλεις να ζεις;». Το πανούργο ερώτημα θα μπορούσε να αφορά, όπως η ψυχολογία αλλά και η παγκόσμια λογοτεχνία μάς φανερώνει, ένα οποιοδήποτε πλάσμα στη γη, οποιασδήποτε ηλικίας, οποιασδήποτε συνθήκης. Ευτυχώς οι ενορμήσεις του έρωτα μας ωθούν προς τη μεριά της ζωής κάμπτοντας τις ενορμήσεις θανάτου. Οι συγγραφείς έχουν ένα επιπλέον προνόμιο. Να μεταμορφώνουν κατά βούληση την οδύνη γύρω και μέσα τους. Η ίδια η γραφή μεταμορφώνει, μετουσιώνει την οδύνη ακόμα και αν αναφέρεται σε αυτήν. Η μικρή ογδοντάχρονη Ευρυδίκη μου είναι μια συγγραφέας, έστω κι αν δεν έχει εκδώσει ποτέ της ούτε έναν στίχο. Είναι συγγραφέας ως προς τη στάση που έχει απέναντι στη ζωή και την ιστορία της. Και η στάση αυτή την προστατεύει από τον θάνατο.

Φωτεινή Τσαλίκογλου: συνέντευξη στην Τίνα Πανώριου

Δημιουργώντας τη δυνατή αυτή κυρία της Μετακόμισης είχατε, ίσως, κάποιο δικό σας πρόσωπο στο μυαλό; Θαρρεί κανείς πως αφηγείστε μια εντελώς αληθινή ιστορία.

Είχα, ίσως, στο μυαλό μου κάτι που θα ήθελα να είμαι, όταν έλθει η ώρα, ή κάτι που θα ήθελα να ήταν η μητέρα μου όταν ήλθε η ώρα, ή κάτι που θα ήθελα, σαν δυνατότητα, να έχει το κάθε ανθρώπινο πλάσμα στη γη.

«Ιστορία ζωής δεν είναι αυτή που ζήσαμε, αλλά εκείνη που θυμόμαστε, κι όπως τη θυμόμαστε για να την διηγηθούμε» είχε πει ο Μαρκές και πόσο δίκιο είχε. Οπότε, τι είναι αληθινό; («αληθινό» σκέπτομαι εγώ απλοϊκά). Μήπως τίποτα και ίσως καλύτερα έτσι;

Αληθινό είναι αυτό που επιθυμήσαμε ή φοβηθήκαμε πάρα πολύ. Αυτό που λαχταρήσαμε. Το ρήμα «λαχταρώ» είναι πολύ περιεκτικό, έχει μέσα και την επιθυμία και τον φόβο. Δεν λέμε «λαχτάρησα» με την έννοια «πήγε να μου φύγει η αναπνοή»; Αλλά δεν μου έφυγε… Επανήλθε… Θα έλεγα αληθινό είναι και αυτό που θα μπορούσε να γίνει… Που κόντεψε να γίνει αλλά τελικά δεν έγινε. «Η αλήθεια» μας θυμίζει ο Paul Veyne «δεν είναι η ύψιστη των γνωστικών αξιών».

Το προηγούμενο βιβλίο σας 8 ώρες και 35 λεπτά βραβεύτηκε στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ από το World Literature Today ως ένα από τα καλύτερα μεταφρασμένα βιβλία του 2015. Δεν είναι ωραία η αίσθηση για έναν συγγραφέα να φαντάζεται το έργο του στα χέρια ενός Τεξανού, μιας Σουηδέζας, να τους «βλέπει» να συγκινούνται, στις ίδιες σελίδες με τους εδώ αναγνώστες του;

Μα ναι! Ιδίως μια τέτοια εποχή όπου τα ανάξια αρνητικά στερεότυπα για τη χώρα μας παραμονεύουν, αλλοιώνουν και αδικούν.

Κλείνοντας, μετά τη συγκινητικότατη Μετακόμιση ετοιμάζετε κάτι καινούριο;

Παλεύω με έναν μικρό, αυτή τη φορά, ήρωα που βρίσκεται στην αρχή αρχή της ζωής του, θα δούμε αν θα τα καταφέρει να γεννηθεί.

Και κάτι ακόμα, «Η Ευρυδίκη Ματθαίου είναι αυτό που λέμε συγγραφέας. Με άλλα λόγια, είναι κάποιος που φτιάχνει ιστορίες για να ξεγελάει τον θάνατο» γράφετε κάπου στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου. Να ρωτήσω τότε κι εγώ, εσείς, κ. Τσαλίκογλου, γιατί γράφετε;

Η απάντηση είναι μέσα στο ερώτημα σας και σας ευχαριστώ γι’ αυτό. Γράφω για να ξεγελάσω τον θάνατο.

 

Η μετακόμιση
Μυθιστόρημα

Φωτεινή Τσαλίκογλου

Καστανιώτης
224 σελ.
ISBN 978-960-03-6137-7

Τιμή: €12,72

001 patakis eshop


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ > ΕΛΛΗΝΕΣ
Τίνα Κουτσουμπού: συνέντευξη στην Κωνσταντίνα Δρακουλάκου

Η Τίνα Κουτσουμπού γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Εργάστηκε στην ΕΡΤ και στην Εμπορική Τράπεζα. Ζει στην Καλαμάτα από το 1996. Είναι μέλος της Π.Ε.Λ., της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών και...

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ > ΕΛΛΗΝΕΣ
Ισίδωρος Ζουργός: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Ο Ισίδωρος Ζουργός γεννήθηκε και ζει στη Θεσσαλονίκη. Έχει υπηρετήσει στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση ως δάσκαλος κι έχει εκδώσει τα εξής μυθιστορήματα: Φάουστ, Αποσπάσματα από το βιβλίο του ωκεανού, Η ψίχα...

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ > ΕΛΛΗΝΕΣ
Soloúp: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Ο Soloúp (Αντώνης Νικολόπουλος) είναι πολιτικός γελοιογράφος και δημιουργός κόμικς. Είναι διδάκτωρ Πολιτισμικής Τεχνολογίας κι Επικοινωνίας (Πανεπιστήμιο Αιγαίου) κι έχει σπουδάσει πολιτικές...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.