συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Η Ναταλία Δαδίδου ανήκει στους συγγραφείς που με το πρώτο τους κιόλας βιβλίο κατάφεραν να κερδίσουν την προσοχή αλλά και τον έπαινο τόσο των ομοτέχνων τους, όσο και των κριτικών.

Ποια ήταν η αφορμή για να γραφεί το μυθιστόρημα Abacus, ένα παιχνίδι απληστίας;

Σήμερα συνειδητοποιώ ότι το Abacus γραφόταν μέσα μου δέκα χρόνια. Η έλευση της κρίσης ωστόσο έδωσε το έναυσμα να γίνει βιβλίο. Ξαφνικά βρέθηκα στο μέσο της «τέλειας καταιγίδας». Η κατάσταση όπως διαμορφώθηκε, σε συνδυασμό με τις προσωπικές μου εμπειρίες, σκέψεις και ανησυχίες, έδωσαν στο «μύθο» το πάτημα που χρειαζόταν. Και μετά ήρθε η μαγεία, τη στιγμή που ένιωσα ότι η ηρωίδα μου, η Μαρκέλλα, αυτονομήθηκε απαιτώντας να οδηγήσει εκείνη την ιστορία. Τότε ήταν που ο μύθος κι οι ήρωες έγιναν κάτι μεγαλύτερο από μένα. Ήταν εκπληκτική εμπειρία.

Η Μαρκέλλα είναι μια νέα κοπέλα που οι σπουδές της αλλά και η ενασχόλησή της με την οικονομία προμηνύουν λαμπρό μέλλον. Τι συμβαίνει όμως και στην ανοδική πορεία της συναντά τόσο μεγάλα εμπόδια;

Στην πορεία της Μαρκέλλας κάποιοι θα αναγνωρίσουν τη δική τους ιστορία. Οι σπουδές και η δουλειά της οδηγούν σε ένα μέλλον που όλοι θα ζήλευαν. Μόνο που κάποια στιγμή εκείνη αντιλαμβάνεται ότι δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης. Συνειδητοποιεί ότι ο δρόμος που οδηγεί στα όνειρά της παρεκκλίνει εξαιτίας της οδού της διαφθοράς και της ευνοιοκρατίας που επιλέγει το σύστημα στην Ελλάδα. Στο δίλημμα «συμβιβασμός ή σύγκρουση» επιλέγει με γνώμονα την αξιοπρέπειά της να συγκρουστεί. Τότε είναι που οι φίλοι γίνονται εχθροί, και οι ανοιχτοί δρόμοι πόρτες κλειστές.

Παιχνίδια πολιτικής σε μια χώρα που οδηγείται σε παρακμή. Πώς άραγε τα βλέπει όλα αυτά ένα στέλεχος όπως η Μαρκέλλα και ποιες είναι οι σκέψεις της για να συνεισφέρει να αλλάξει αυτή η κατάσταση;

Η Μαρκέλλα χτυπάει τη γροθιά στο μαχαίρι όταν μια κατηγορία εναντίον της ανατρέπει την πραγματικότητά της. Αποκτά έτσι τη δυνατότητα να γίνει ηρωίδα υπερασπιζόμενη αυτό που θεωρεί αυτονόητο: το ηθικό απέναντι στο νόμιμο. Όσο το χρήμα έρχεται χωρίς κόπο, η εξουσία δε συνοδεύεται από ήθος και η έλλειψη παιδείας ισοπεδώνει τα πάντα, τόσο κάποιοι θα είναι λιγότερο ίσοι από τους άλλους.

Από την άλλη ο έρωτας, η αγάπη για τη φύση, οι καθημερινές χαρές ξεχνιούνται γιατί όλα τα οικονομικά προβλήματα μας πιέζουν. Μέσα σε όλη αυτή τη δίνη, πείτε μου, όρθιο τι θα μείνει;

Δε νομίζω ότι όλα αυτά που λέτε τα εκτιμούσαμε πριν από την κρίση. Θεωρώ ότι ο έρωτας, η αγάπη για τη φύση, οι καθημερινές χαρές ήταν υποτιμημένες αξίες τον καιρό της φούσκας και της σαθρής ευμάρειας. Τα οικονομικά προβλήματα μας πιέζουν, όμως αυτή η κρίση είναι η ευκαιρία να προσγειωθούμε στην πραγματικότητα εκτιμώντας ανθρώπους και καταστάσεις με διαφορετικό τρόπο. Αυτό που ελπίζω να μη μείνει όρθιο πάντως είναι η νοοτροπία που μας έφτασε εδώ.

Σε μια συζήτηση ένας ταξιτζής λέει ότι ο γιος του έφυγε για την Ολλανδία και η κόρη του ετοιμάζεται κι αυτή να φύγει. Αλλά και η Μαρκέλλα κατά βάθος έχει μετανιώσει που γύρισε μετά το πέρας των σπουδών της στην Ελλάδα. Εσάς ποια είναι η γνώμη σας επ’ αυτού;

Κάποια στιγμή η Μαρκέλλα περπατάει στην Ομόνοια και δακρύζει καθώς ακούει το Αχ, Ελλάδα, σ' αγαπώ του Ρασούλη. Πιστεύω ότι ένας τόπος είναι οι άνθρωποί του. Όταν πάψουν οι μετριότητες να ορίζουν τους κανόνες του παιχνιδιού, κανείς δε θα θέλει να φύγει από την Ελλάδα.

Η αναφορά σας στα στημένα παιχνίδια και ομόλογα γίνεται με εξαιρετική ευχέρεια. Αλήθεια, έχετε κάποια εμπειρία από τις οικονομικές επιχειρήσεις και τον εργασιακό τους χώρο;

Το Abacus, ένα παιχνίδι απληστίας είναι μυθιστόρημα. Στον βασικό του άξονα υπάρχει ο μύθος. Προσπάθησα να δημιουργήσω την ατμόσφαιρα που θα εξυπηρετούσε καλύτερα το συγκεκριμένο θέμα του μυθιστορήματος. Στόχος μου ήταν να νιώσει ο αναγνώστης ότι όλα αυτά που περιγράφονται τον αφορούν. Θεώρησα ότι ένας ιστός πραγματικών γεγονότων –ημερομηνίες, γεγονότα, σκάνδαλα– αποτελεί το ιδανικό σκηνικό για να πατήσει γερά ο μύθος. Χαίρομαι πολύ που όπως λέτε κατάφερα να δημιουργήσω την ατμόσφαιρα που επεδίωκα. Σε αυτό σίγουρα βοήθησε ότι έχω σπουδάσει οικονομικά κι έχω εργαστεί σε χρηματιστηριακές εταιρείες.

Η έλλειψη σεβασμού προς τον άνθρωπο και η απληστία, γράφετε, τροφοδότησαν τη σημερινή κρίση. Μπορεί άραγε να υπάρξει στο μέλλον κοινωνική δικαιοσύνη;

Δε νομίζω να υπήρξε ποτέ στην Ιστορία κοινωνική δικαιοσύνη και θεωρώ ότι δεν είναι εφικτό να υπάρξει στο μέλλον, καθώς σκοντάφτει στην ανθρώπινη φύση. Αυτό που μπορεί να υπάρξει είναι η διαρκής και συνειδητή επιδίωξή της. Θεωρώ ότι η αποδοχή του διαφορετικού, η προστασία του αδύναμου και η ανταμοιβή της αξίας και του ταλέντου είναι αυτονόητες συνθήκες για μια ανθρώπινη κοινωνία.

Το Abacus είναι το πρώτο σας έργο. Είσαστε ευχαριστημένη από τη μέχρι τώρα εκδοτική πορεία του;

Όταν ξεκίνησα να το γράφω, δε σκεφτόμουν ούτε επεδίωκα κάτι. Ένιωθα ότι ήθελα να το γράψω. Μέχρι εκεί. Ήταν μια πορεία συστηματικής δουλειάς, με εκπλήξεις, ανατροπές, δυσκολίες, στιγμές απογοήτευσης κι ενθουσιασμού. Αυτό που μετράει για μένα σήμερα ως πρωτοεμφανιζόμενη είναι η ανταπόκριση από αναγνώστες και κριτικούς, η οποία μέχρι τώρα είναι πολύ ενθαρρυντική.

Ποια μυθιστορήματα έχετε διαβάσει τον τελευταίο καιρό;

Το κορίτσι που εξαφανίστηκε της Τζίλιαν Φλιν, Ένα κάποιο τέλος του Τζούλιαν Μπαρνς και Η κλεμμένη περγαμηνή του Φερνάρντο Πεσόα. Τώρα διαβάζω το Ο θάνατος των ανθρώπων του Δημήτρη Σωτάκη.

Γράφετε στο βιογραφικό σας ότι παρακολουθήσατε μαθήματα δημιουργικής γραφής στο ΕΚΕΒΙ. Ποια είναι η γνώμη σας για αυτά τα μαθήματα;

Δεν είμαι ο πιο κατάλληλος άνθρωπος να ρωτήσετε. Δεν πιστεύω ότι η γραφή είναι κάτι που διδάσκεται. Είναι κάτι που ίσως κατακτιέται. Δεν είμαι σίγουρη ούτε γι’ αυτό. Η γνωριμία μου με τον Στρατή Χαβιαρά, το δάσκαλό μου στα μαθήματα δημιουργικής γραφής του ΕΚΕΒΙ, ήταν καταλυτική. Θεωρώ ότι στόχος του ήταν να βγάλει ο καθένας μας το καλύτερο που έχει μέσα του. Μας ενθάρρυνε χωρίς να πάψει στιγμή να είναι φειδωλός και ακριβής στις εκτιμήσεις του. Αυτό για μένα ήταν το σημαντικότερο. Κατάλαβα ότι είναι δική μου υπόθεση η «γραφή» και ότι θα πρέπει να δουλέψω σοβαρά. Η συμμετοχή σε αυτά τα μαθήματα σε βοηθά να διαχωρίσεις την τέχνη από την τεχνική της γραφής, όμως έχω καταλήξει ότι το πιο σημαντικό είναι να παρατηρείς τα πάντα γύρω σου με όλες σου τις αισθήσεις και, φυσικά, να διαβάζεις.

Είσαστε επαγγελματίας στην επιστήμη της πληροφορικής. Ποια είναι η γνώμη σας για τον ηλεκτρονικό Τύπο αλλά και τα ηλεκτρονικά περιοδικά;

Η εξέλιξη της τεχνολογίας οδηγεί αναπόδραστα προς τον ηλεκτρονικό Τύπο και τα ηλεκτρονικά περιοδικά. Ωστόσο δεν είναι ικανή να θέσει τους όρους με τους οποίους θα γίνει αυτό. Το περιεχόμενο θα είναι πάντα το κλειδί. Το δίλημμα για τους αποδέκτες είναι ελεύθερη πρόσβαση σε σκουπίδια ή ποιοτικό περιεχόμενο που αξιώνει τιμή. Αυτή η συνθήκη αποτελεί κατά τη γνώμη μου ευκαιρία για εκδότες και δημιουργούς.

Abacus
Ένα παιχνίδι απληστίας
Ναταλία Δαδίδου
Κέδρος
335 σελ.
Τιμή € 14,50

Twitter