Χρήστος Δημόπουλος: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη
Ο Χρήστος Δημόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα. Παρακολούθησε μαθήματα αρχιτεκτονικής και γραφικών τεχνών στην Αγγλία και έχει πάρει δίπλωμα Δραματικής Σχολής. Εργάστηκε ως μεταφραστής, γραφίστας, κειμενογράφος, συντάκτης, σεναριογράφος, εκφωνητής και τηλεπαρουσιαστής. Για πολλά χρόνια υπήρξε διευθυντής επικοινωνίας και δημοσίων σχέσεων σε μεγάλη εταιρεία παροχής υπηρεσιών και διευθύνων σύμβουλος διαφημιστικής εταιρείας.
Μιλώντας σε κάπως μεγαλύτερα παιδιά, έχεις την ευχέρεια να χρησιμοποιήσεις πιο περίπλοκη γλώσσα, να δημιουργήσεις πιο ενδιαφέρουσα πλοκή, να πλάσεις πιο σύνθετους χαρακτήρες και ν’ αναφερθείς σε ένα σωρό γεγονότα και στοιχεία που ένα μικρότερο παιδί θα έβρισκε πιθανόν δύσκολα ή ακατανόητα.
Από το 1986 ως το 1989 και από το 2001 ως το 2013 ήταν ο επιμελητής και ο παρουσιαστής της εκπομπής «Ουράνιο Τόξο», που τιμήθηκε δυο φορές (2005 και 2008) με το Βραβείο Καλύτερης Ελληνικής Παιδικής Εκπομπής.
Μίλησε στο diastixo.gr με αφορμή το βιβλίο του Η μάσκα του βασιλιά που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
Τα τελευταία χρόνια έχετε εκδώσει αρκετά βιβλία για παιδιά. Δεν είναι δύσκολο να γράφετε για μικρές ηλικίες;
Από το 2013, οπότε και σταμάτησα την ενασχόλησή μου με την τηλεόραση, έχω εκδώσει έντεκα βιβλία για παιδιά. Βιβλία με κατασκευές, μια σειρά για παιδιά προσχολικής ηλικίας που, με αστεία ποιήματα, τα εξοικειώνουν με την αλφαβήτα, τους αριθμούς, τα χρώματα, τα σχήματα, τους μήνες και τα επαγγέλματα και δυο παραμύθια που αγαπώ πολύ. Το ένα είναι η Γοργόνα Ελισσώ που μιλά για τη διαφορετικότητα και το άλλο ο Δράκος Ναπολέων, που μιλά για τον σχολικό εκφοβισμό.
Αλλά για ν’ απαντήσω στην ερώτησή σας: ναι, είναι δύσκολο να γράφεις για μικρά παιδιά. Πρέπει να γνωρίζεις τον κώδικα επικοινωνίας. Σ’ αυτό, όμως, εγώ ήμουν τυχερός. Παρουσιάζοντας μια παιδική εκπομπή στην τηλεόραση για μια δεκαπενταετία, έχοντας φιλοξενήσει στο στούντιο πάνω από δυο χιλιάδες παιδιά και συζητώντας μαζί τους, κατάφερα ν’ ανακαλύψω και να εξελίξω αυτόν τον κώδικα. Θέλω να πιστεύω πως ξέρω με ποιον τρόπο θα μιλήσω στα μικρά παιδιά. Γι’ αυτό και το γράψιμο ήρθε για μένα σαν φυσική συνέχεια της επικοινωνίας μου με τα παιδιά. Αυτά που ήθελα να τους πω από την τηλεόραση, τους τα λέω τώρα μέσα από τα βιβλία μου.
Και για πρώτη φορά εκδίδετε μια περιπέτεια, τη Μάσκα του Βασιλιά, που απευθύνεται σε κάπως μεγαλύτερα παιδιά. Πώς κι έτσι;
Πάντα ήθελα να κάνω κάτι για ένα κοινό που δεν ήταν το κλασικό κοινό μου, παιδιά δηλαδή από το νηπιαγωγείο ως την τρίτη δημοτικού. Μιλώντας σε κάπως μεγαλύτερα παιδιά, έχεις την ευχέρεια να χρησιμοποιήσεις πιο περίπλοκη γλώσσα, να δημιουργήσεις πιο ενδιαφέρουσα πλοκή, να πλάσεις πιο σύνθετους χαρακτήρες και ν’ αναφερθείς σε ένα σωρό γεγονότα και στοιχεία που ένα μικρότερο παιδί θα έβρισκε πιθανόν δύσκολα ή ακατανόητα. Τα παιδιά λατρεύουν την περιπέτεια, όλοι το ξέρουν αυτό. Βλέπουμε με τι παιχνίδια παίζουν στο ίντερνετ, τι βιβλία διαβάζουν, τι ταινίες βλέπουν στον κινηματογράφο. Αποφάσισα, λοιπόν, να κάνω κάτι πιο πολύπλοκο, να δημιουργήσω ήρωες και ιστορίες που θα συγκινούσαν τα μεγαλύτερα παιδιά.
Και πώς προέκυψε η ιδέα για τη Μάσκα του Βασιλιά; Πείτε μας λίγα λόγια για τους ήρωες του βιβλίου, τον Ήπιο Θερμοκήπιο και τα εγγονάκια του.
Πρώτα έπλασα στο μυαλό μου τους ήρωές μου. Ξεκίνησα με τον καθηγητή Ήπιο Θερμοκήπιο, ο οποίος ήταν... υπαρκτό πρόσωπο. Εμφανιζόταν στην εκπομπή «Ουράνιο Τόξο» που παρουσίαζα στην ΕΡΤ και μιλούσε για θέματα οικολογικού περιεχομένου. Από τότε που τελείωσε η εκπομπή, ο Θερμοκήπιος πήρε σύνταξη και μαζί με δυο αγαπημένους του φίλους –καθηγητές κι αυτούς– ίδρυσαν τη Λέσχη Συνταξιούχων Εξερευνητών. Μετά αποφάσισα πως ο Θερμοκήπιος θα είχε πάντα μαζί του και τα δυο του αγαπημένα δίδυμα εγγονάκια, την Αθηνά και τον Ορέστη, δίδυμα και τελείως διαφορετικά το ένα από τ’ άλλο. Ύστερα σκαρφίστηκα την ύπαρξη ενός Μουσείου Μυθικών Αρχαιοτήτων στην Αθήνα το οποίο διευθύνει η Αντιγόνη Δεληνοτιά. Μετά πρόσθεσα έναν κακό στην ιστορία, έναν αντίζηλο της Δεληνοτιά, τον μοχθηρό Σκοτσέζο Ντάνκαν ΜακΝτούγκαλ.
Έχοντας βρει τους ήρωες, έμενε να βρεθεί το θέμα και, φυσικά, η πλοκή. Πέρασα ένα μεγάλο χρονικό διάστημα προσπαθώντας να βρω κατι που θα κέντριζε το ενδιαφέρον μου. Διαβάζοντας ιστορικά βιβλία και ψάχνοντας στο διαδίκτυο, είδα τις ομοιότητες που είχαν τα τείχη των Μυκηνών με τα τείχη του Μάτσου Πίτσου κι είδα ακόμα πως η μάσκα του Αγαμέμνονα θύμιζε πάρα πολύ τις χρυσές μάσκες που έφτιαχναν οι Ίνκας για να τιμήσουν τους νεκρούς τους. Αμέσως σκέφτηκα πως μια τέτοια ομοιότητα, μια τέτοια σύμπτωση, θα αποτελούσε ένα καλό ξεκίνημα για μια ιστορία περιπέτειας και μυστηρίου. Έτσι ξεκίνησε το γράψιμο της Μάσκας του Βασιλιά!
Μέσα από την αναζήτηση που κάνουν ο Ήπιος Θερμοκήπιος και τα εγγόνια του από τις Μυκήνες στο Μάτσου Πίτσου, μπορούν οι αναγνώστες να αναρωτηθούν πώς δυο διαφορετικοί πολιτισμοί που τους χώριζαν όχι μόνο χιλιάδες χρόνια αλλά και χιλιάδες χιλιόμετρα είχαν τέτοιες ομοιότητες. Είναι μια καλή ευκαιρία για όλους όσους ενδιαφέρονται να ψάξουν και να μελετήσουν λίγο πιο βαθιά!
Δηλαδή, πραγματικότητα και μυθοπλασία συνυπάρχουν στη Μάσκα του Βασιλιά;
Και στα επόμενα βιβλία της σειράς. Νομίζω ότι είναι μια ευτυχής συνύπαρξη. Πρώτον γιατί μου δίνει την ευκαιρία να μιλήσω στα παιδιά για τη γεωγραφία, την ιστορία, τους μύθους, τις νέες τεχνολογίες, παραθέτοντας πραγματικά στοιχεία. Σε κάθε βιβλίο έχει γίνει πολύ μεγάλη έρευνα. Οι τοποθεσίες, τα κτίρια, οι χρόνοι, τα ιστορικά πρόσωπα, οι διαδρομές, οι πτήσεις, οι τύποι των αεροσκαφών, όλα, μα όλα είναι πραγματικά, ψαγμένα ως και την τελευταία τους λεπτομέρεια, και πάνω τους υφαίνεται η πλοκή, που φυσικά είναι φανταστική. Αλλά προσπαθώ πάντα να είμαι ιδιαίτερα ακριβής στις περιγραφές μου, γι’ αυτό και μιλάω περισσότερο για τόπους που έχω ο ίδιος επισκεφθεί και γνωρίζω αρκετά καλά.
Έχετε πάει, δηλαδή, στο Μάτσου-Πίτσου;
Όχι μέχρι εκεί, αλλά είναι το όνειρό μου! Όπως όμως σας είπα, η έρευνα που έκανα πριν γράψω το βιβλίο ήταν ιδιαίτερα αναλυτική. Τώρα υπάρχει πια και το διαδίκτυο που είναι πολύτιμος βοηθός για έναν συγγραφέα. Εκεί μπόρεσα όχι μόνο να βρω ιστορικά και γεωγραφικά στοιχεία για τους Ίνκας, το Κούσκο, το Μάτσου Πίτσου, αλλά ακόμα να μελετήσω εκατοντάδες φωτογραφίες και χάρτες, να δω ατέλειωτα βίντεο και ντοκιμαντέρ, να περιηγηθώ στους δρόμους, να δω από κοντά και με λεπτομέρειες τα μέρη που περιγράφω... Αυτό το έκανα για περίπου δυο μήνες καθημερινά. Μπορώ να πω, λοιπόν, πως αν πήγαινα στο Μάτσου Πίτσου σήμερα, δεν θα χρειαζόμουν ξεναγό! Παρ’ όλα αυτά, τίποτα δεν είναι ικανό να αντικαταστήσει ένα πραγματικό ταξίδι. Βλέπετε, με τα βιβλία και το διαδίκτυο, έχεις εικόνες και ίσως και ήχο αλλά δεν έχεις οσμές, την αίσθηση της υγρασίας, του κρύου ή της ζέστης, δεν μπορείς να αισθανθείς την πραγματική ατμόσφαιρα ενός ξένου τόπου...
Γιατί όμως στηρίζεστε σε πραγματικά στοιχεία για να στήσετε την πλοκή σας;
Μα, ακριβώς για να δώσω πληροφορίες στα παιδιά με όσο το δυνατόν μεγαλύτερες λεπτομέρειες. Βέβαια, σκοπός των βιβλίων της σειράς «Οι περιπέτειες του Ήπιου Θερμοκήπιου» δεν είναι να μάθω στα παιδιά ιστορία ή γεωγραφία, αλλά να τα εξοικειώσω με αυτά, να κεντρίσω το ενδιαφέρον τους και, αν τα καταφέρω, να τα σπρώξω να ψάξουν τα ίδια παραπέρα για όποιο κομμάτι από αυτά τα ενδιαφέρει περισσότερο. Στο τέλος κάθε βιβλίου υπάρχει πάντα κι ένα παράρτημα με περισσότερες πληροφορίες για πρόσωπα, τόπους, ιστορίες που αναφέρονται στο βιβλίο.
Μιλάτε για μια σειρά βιβλίων. Υπάρχει, λοιπόν, και συνέχεια;
Φυσικά. Στις 20 Οκτωβρίου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός η δεύτερη περιπέτεια του Ήπιου Θερμοκήπιου, με τίτλο Το Χαμένο Χειρόγραφο. Ο Ήπιος Θερμοκήπιος και τα αγαπημένα του εγγόνια ψάχνουν ένα χαμένο χειρόγραφο. Ενώ το πρωτότυπο (που έχει βρεθεί αλλά κανείς δεν το έχει ακόμα αποκρυπτογραφήσει) φυλάσσεται στη Βιβλιοθήκη Σπανίων Χειρογράφων στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ, υπάρχουν φήμες για ένα αντίγραφο που μπορεί να είναι το κλειδί στην αποκρυπτογράφηση! Μια απρόσμενη πρόσκληση στη Ρώμη, από τον Μέγα Καγκελάριο του Τάγματος των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη της Μάλτας, είναι η αρχή ενός νέου ταξιδιού για τον Θερμοκήπιο και τα εγγονάκια του. Αυτήν τη φορά θα ακολουθήσουν τα χνάρια των Ιωαννιτών Ιπποτών και θα περιπλανηθούν από τη Ρώμη στη Μάλτα, την Κύπρο και τη Ρόδο, ακολουθούμενοι, βέβαια, χωρίς να το ξέρουν, από τον πανούργο Ντάνκαν ΜακΝτούγκαλ που αυτή τη φορά συνοδεύεται από τον νέο του σύμμαχο, Ούλριχ Φάμπερ Φον Μπιερλάγκερ!
Στη Μάσκα του Βασιλιά, το ταξίδι στο Περού και η ανακάλυψη ενός άγνωστου πολιτισμού είναι μια εμπειρία για τα παιδιά. Πρέπει να διαβάζουν τα παιδιά ιστορικά βιβλία που περιέχουν και μυστήριο;
Τα παιδιά πρέπει να διαβάζουν όσο το δυνατόν περισσότερα εξωσχολικά βιβλία. Παραμύθια, περιπέτειες, μυθιστορήματα. Δεν αρκούν τα σχολικά βιβλία, που είναι συνήθως από βαρετά έως και απωθητικά. Μαζί με τη διασκέδαση που προσφέρει η ανάγνωση, όμως, προσπαθώ να δώσω και κάτι παραπάνω στο παιδί, να ξυπνήσω μέσα του τη δίψα για μάθηση, για ανακάλυψη! Μόνο τούτο προσδοκώ. Διαβάζοντας τη Μάσκα του Βασιλιά, ένα παιδί μπορεί να μαγευτεί από τον πολιτισμό των Ίνκας και να θελήσει να διαβάσει κάτι περισσότερο. Ένα άλλο παιδί μπορεί να σταθεί στις Μυκήνες, ένα τρίτο στις επιδόσεις του Μπόινγκ 767, ένα άλλο πάλι στα λάμα ή τους κονκισταδόρες.
Χρόνια παρουσιάζατε στην ΕΡΤ την εκπομπή «Ουράνιο Τόξο». Γιατί δεν συνεχίστηκε η προβολή αυτής της πετυχημένης εκπομπής;
Αυτό δεν μπορώ να σας το απαντήσω εγώ. Είναι θέμα και απόφαση της ΕΡΤ. Υπήρχε μια εποχή όταν το Τμήμα Παιδικών Εκπομπών της ΕΡΤ νοιαζόταν και φρόντιζε πολύ το κοινό του, παράγοντας και προβάλλοντας σειρές μυθοπλασίας όπως «Τα Ξύλινα Σπαθιά» του Παντελή Καλιότσου, «Ο Θησαυρός της Βαγίας» της Ζωρζ Σαρρή, «Ο Κηπος με τ’ Αγάλματα» της Ελένης Σαραντίτη, «Το Καπλάνι Της Βιτρίνας» της Άλκης Ζέη. Τα τελευταία χρόνια, το «Ουράνιο Τόξο» ήταν η μοναδική ελληνική εκπομπή για παιδιά που είχε απομείνει. Σήμερα δεν υπάρχει τίποτα. Μη ρωτάτε εμένα. Ρωτήστε την ΕΡΤ.
Σκοπός των βιβλίων της σειράς «Οι περιπέτειες του Ήπιου Θερμοκήπιου» δεν είναι να μάθω στα παιδιά ιστορία ή γεωγραφία, αλλά να τα εξοικειώσω με αυτά, να κεντρίσω το ενδιαφέρον τους και, αν τα καταφέρω, να τα σπρώξω να ψάξουν τα ίδια παραπέρα για όποιο κομμάτι από αυτά τα ενδιαφέρει περισσότερο.
Επισκέπτεστε σχολεία και παρουσιάζετε τη δουλειά σας. Ποια είναι η εικόνα που έχετε από τον μαθητικό κόσμο;
Αυτό το κάνω με μεγάλη μου χαρά. Τα τελευταία τρία χρόνια έχω επισκεφθεί πάνω από 100 σχολεία σ’ όλη την Ελλάδα. Για μένα είναι πολύ σημαντικό να διατηρώ την επαφή μου με τα παιδιά. Τώρα, μάλιστα, έχω την ευκαιρία να αντικρίζω στα μάτια τους παλιούς μου τηλεθεατές που τότε μόνον εκείνοι είχαν τη δυνατότητα να με δουν. Πρέπει να πω πως εντυπωσιάζομαι από τη δουλειά που γίνεται σε τοπικό επίπεδο, κυρίως στην επαρχία. Εκεί υπάρχει μεγάλη δίψα αλλά και μεγάλη δημιουργικότητα. Στις μεγάλες πόλεις τα πράγματα είναι πιο απρόσωπα, πιο ισοπεδωμένα. Πάντως, τα παιδιά παραμένουν παιδιά. Πάντα μας εκπλήσσουν και δεν παύω να τα θαυμάζω και να τα σέβομαι απεριόριστα.
Ποια παιδικά βιβλία σας επηρέασαν και σας έστρεψαν στη συγγραφή;
Όταν ήμουν μικρός, δεν είχαμε και πολλές επιλογές. Δεν ήταν όπως σήμερα που μπαίνεις σ’ ένα βιβλιοπωλείο και βρίσκεσαι αντιμέτωπος με χιλιάδες τίτλους βιβλίων και τα χάνεις. Τότε αρχίζαμε από τα κλασικά παραμύθια και συνεχίζαμε με Πηνελόπη Δέλτα, Ιούλιο Βερν και φυσικά «Κλασικά Εικονογραφημένα» και Μίκυ Μάους. Ο Βερν ήταν ο αγαπημένος μου!
Τι θα προτείνατε στους μικρούς αναγνώστες των βιβλίων σας;
Να μη σταματήσουν ποτέ το διάβασμα. Α, και να αναζητήσουν το Χαμένο Χειρόγραφο που κυκλοφορεί στο τέλος Οκτωβρίου. Είμαι βέβαιος πως θα ευχαριστηθούν το διάβασμά του όσο ευχαριστήθηκα εγώ το γράψιμό του!
Η μάσκα του βασιλιά
Χρήστος Δημόπουλος
Εικονογράφηση: Σάντρα Ελευθερίου
Ψυχογιός
104 σελ.
ISBN 978-618-01-1380-8
Τιμή: €9,90
