JO NESBO
Προδημοσίευση από το μυθιστόρημα του Jo Nesbo ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ (μετάφραση: Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη), που θα κυκλοφορήσει στις 5 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
11
Η κηδεία του ασθενούς ήταν μια σύντομη, τυπική διαδικασία με ελάχιστους παρισταμένους. Ο πάστορας δεν προσπάθησε καν να υπονοήσει ότι ο άνδρας μες στο φέρετρο υπήρξε αγαπητός σε πολλούς ή ότι είχε ζήσει μια υποδειγματική ζωή ή ότι θα πήγαινε στον παράδεισο. Αναφέρθηκε κατευθείαν στον Ιησού, ο οποίος, όπως ισχυρίστηκε, είχε γλιτώσει το τομάρι των πανταχόθεν αμαρτωλών.
Δεν υπήρχαν αρκετοί εθελοντές για να μεταφέρουν το φέρετρο, το οποίο έμεινε μπροστά στην Αγία Τράπεζα, καθώς ο κόσμος βγήκε έξω, στο χιόνι, μπροστά από την εκκλησία του Βέστρε Άκερ. Οι περισσότεροι εκ των παρευρισκομένων ήταν αστυνομικοί – τέσσερις για την ακρίβεια. Φεύγοντας, μπήκαν στο ίδιο αυτοκίνητο και πήγαν μέχρι το καφέ Γιουστίσεν, που μόλις είχε ανοίξει και όπου τους περίμενε ένας ψυχολόγος. Χτύπησαν τις μπότες τους στο πάτωμα για να φύγει το χιόνι, παρήγγειλαν μια μπίρα και τέσσερα μπουκαλάκια νερό, που δεν ήταν ούτε καθαρότερο ούτε πιο εύγευστο απ' το νερό της βρύσης, τσούγκρισαν τα ποτήρια τους, καταράστηκαν τον νεκρό κατά το έθιμο και ήπιαν.
«Πολύ νωρίς έφυγε» είπε ο αρχηγός του Ανθρωποκτονιών Γκούναρ Χάγκεν.
«Ε, όχι και τόσο» διαφώνησε η αρχηγός της Σήμανσης Μπέτε Λεν.
«Είθε να καψαλιστεί για τα καλά» ευχήθηκε ο κοκκινοτρίχης αξιωματικός της Σήμανσης με το σουέντ σακάκι με το βολάν, ονόματι Μπγιορν Χολμ.
«Ως ψυχολόγος διαγιγνώσκω πως έχετε χάσει όλοι πάσα επαφή με τα συναισθήματά σας» παρατήρησε ο Στούλε Άουνε, σηκώνοντας το ποτήρι του με την μπίρα.
«Σας ευχαριστούμε, γιατρέ, αλλά η σωστή διάγνωση είναι ότι πάσχουμε από αστυνομία» είπε ο Χάγκεν.
«Τη νεκροψία» επισήμανε η Κατρίνε «δεν είμαι και πολύ σίγουρη ότι την κατάλαβα».
«Πέθανε από ισχαιμικό επεισόδιο» διευκρίνισε η Μπέτε. «Από εγκεφαλικό. Συμβαίνει».
«Μα είχε ξυπνήσει από το κώμα» είπε ο Μπγιορν Χολμ.
«Μπορεί να συμβεί στον καθένα μας, οποιαδήποτε στιγμή» σχολίασε η Μπέτε ανέκφραστα.
«Ευχαριστούμε, Μπέτε, γι' αυτό» είπε ο Χάγκεν χαμογελώντας πλατιά. «Και τώρα που απαλλαχθήκαμε από τον νεκρό, προτείνω να κοιτάξουμε μπροστά».
«Η ικανότητα ν' αντιμετωπίζει κανείς τόσο γρήγορα ένα τραύμα είναι ένδειξη χαμηλής νοημοσύνης» σχολίασε ο Άουνε, πίνοντας μια γουλιά μπίρα. «Έτσι, είπα να το πω κι αυτό».
Ο Χάγκεν κοίταξε για μια στιγμή τον ψυχολόγο και συνέχισε: «Νομίζω ότι ήταν σωστό που μαζευτήκαμε εδώ και όχι στο Αρχηγείο τελικά».
«Σούπερ. Και γιατί είμαστε λοιπόν εδώ;» ρώτησε ο Μπγιορν Χολμ.
«Για να μιλήσουμε για τους φόνους των αστυνομικών». Γύρισε στο πλάι: «Κατρίνε;».
Η Κατρίνε Μπρατ έγνεψε καταφατικά. Ξερόβηξε.
«Μια σύντομη ανασκόπηση ώστε να ενημερωθεί και ο ψυχολόγος» είπε. «Δύο αστυνομικοί έχουν δολοφονηθεί. Και οι δύο σε τόπους εγκλημάτων τα οποία οι ίδιοι δεν κατάφεραν να εξιχνιάσουν ως υπεύθυνοι της έρευνας. Σε σχέση με τους φόνους των αστυνομικών, δεν έχουμε καθόλου στοιχεία, ούτε υπόπτους, ούτε ενδείξεις σχετικά με το κίνητρο. Σε σχέση με τις αρχικές ανεξιχνίαστες δολοφονίες, υποθέτουμε ότι είχαν σεξουαλικά κίνητρα. Υπήρξαν ορισμένα στοιχεία, αλλά κανένα δεν οδήγησε σε συγκεκριμένους υπόπτους. Σαφώς και προσήχθησαν διάφοροι για ανάκριση, όμως αφέθηκαν όλοι ελεύθεροι, είτε επειδή είχαν άλλοθι, είτε επειδή δεν ταίριαζαν με το προφίλ που ψάχναμε. Εντωμεταξύ, όμως, ένας εξ αυτών μοιάζει εκ νέου ύποπτος...»
Έβγαλε κάτι από την τσάντα της και το τοποθέτησε πάνω στο τραπέζι για να βλέπουν όλοι. Ήταν η φωτογραφία ενός άνδρα με το στήθος γυμνό. Η ημερομηνία και ο αριθμός υποδήλωναν ότι ήταν αστυνομική.
«Αυτός είναι ο Βαλεντίν Γιέρτσεν. Δράστης σεξουαλικών εγκλημάτων. Κατά ανδρών, γυναικών και παιδιών. Η πρώτη καταγγελία εναντίον του έγινε όταν ήταν δεκαέξι ετών, για την υπόθεση ενός εννιάχρονου κοριτσιού το οποίο είχε εξαπατήσει και είχε ανεβάσει σε μια βάρκα. Την επόμενη χρονιά η γειτόνισσά του τον κατηγόρησε ότι προσπάθησε να τη βιάσει στην αίθουσα των πλυντηρίων».
«Και πώς συνδέεται αυτός με το Μαριντάλεν και το Τρίβαν;» ρώτησε ο Μπγιορν Χολμ.
«Για την ώρα ταιριάζει με το προφίλ του δράστη, ενώ η γυναίκα που του είχε προσφέρει άλλοθι για τα βράδια των φόνων πρόσφατα ομολόγησε ότι έλεγε ψέματα. Ακολουθούσε, λέει, τις οδηγίες που της είχε δώσει».
«Ο Βαλεντίν τής είπε ότι η αστυνομία προσπαθούσε να τον ενοχοποιήσει» πρόσθεσε η Μπέτε Λεν.
«Μάλιστα» είπε ο Χάγκεν. «Αυτό θα μπορούσε όντως ν' αποτελεί αιτία μίσους απέναντι στην αστυνομία. Εσείς τι λέτε, γιατρέ; Είναι δυνατόν κάτι τέτοιο;»
Ο Άουνε ρούφηξε τα χείλια του. «Σαφέστατα. Όμως έχω έναν γενικό κανόνα για ό,τι αφορά θέματα της ανθρώπινης ψυχής: οτιδήποτε είναι δυνατόν είναι και πιθανόν. Για να μη μιλήσω για ένα σωρό πράγματα που μοιάζουν αδύνατα».
«Ενώ ο Βαλεντίν εξέτιε την ποινή του για βιασμό ανηλίκου, βίασε και παραμόρφωσε την οδοντίατρο των φυλακών Ίλα. Θεώρησε σίγουρο ότι θα τον εκδικούνταν γι' αυτό, κι έτσι αποφάσισε πως έπρεπε να αποδράσει. Η απόδραση από τις φυλακές Ίλα δεν είναι και το δυσκολότερο πράγμα στον κόσμο, αλλά ο Βαλεντίν ήθελε να δοθεί η εντύπωση ότι πέθανε, ώστε να μην τον κυνηγήσει κανείς. Σκότωσε λοιπόν έναν συγκρατούμενό του, ονόματι Γιούντας Γιόχανσεν, τον έκανε τόπι στο ξύλο και έκρυψε το σώμα του, κι έτσι, όταν ο Γιόχανσεν δεν εμφανίστηκε τις επόμενες μέρες, κατεγράφη ως εξαφανισθείς. Κατόπιν, υποχρέωσε τον τατουατζή της φυλακής να κοπιάρει το δαιμονικό του τατουάζ στο μοναδικό μέρος του πτώματος που δεν είχε γίνει κιμάς, το στήθος του. Ξεκαθάρισε στον καλλιτέχνη ότι ο ίδιος και η οικογένειά του θα έπεφταν θύματα βάναυσου και πρόωρου θανάτου αν ποτέ άνοιγε το στόμα του, κι έτσι, το βράδυ της απόδρασης, έντυσε το πτώμα του Γιούντας Γιόχανσεν με τα δικά του ρούχα, το τοποθέτησε στο πάτωμα του κελιού του και άφησε την πόρτα μισάνοιχτη. Το επόμενο πρωί, όταν οι φύλακες βρήκαν το πτώμα του άνδρα, υπέθεσαν ότι ήταν ο Βαλεντίν και κανείς δεν εξεπλάγη. Όλοι λίγο πολύ περίμεναν να δολοφονηθεί κάποια στιγμή ο πιο μισητός κρατούμενος της πτέρυγας. Τους ήταν τόσο οφθαλμοφανές, που δεν τους πέρασε καν απ' το μυαλό να ελέγξουν τα δακτυλικά αποτυπώματα, πόσο μάλλον να κάνουν τεστ DNA».
Σιωπή γύρω από το τραπέζι. Ένας πελάτης μπήκε στο καφέ και πήγε να καθίσει στο διπλανό τραπέζι, όμως μια ματιά του Χάγκεν τον ανάγκασε να τραβηχτεί παραπέρα.
«Μας λες λοιπόν ότι ο Βαλεντίν απέδρασε και ζει και βασιλεύει» είπε η Μπέτε Λεν. «Ότι αυτός ευθύνεται για τις αρχικές δολοφονίες καθώς και για τους φόνους των δύο αστυνομικών. Ότι το κίνητρο για τους τελευταίους είναι να εκδικηθεί την αστυνομία, γενικά. Και ότι χρησιμοποίησε τους ίδιους τόπους εγκλημάτων για να διαπράξει τους φόνους των αστυνομικών. Αλλά για ποιον ακριβώς λόγο να θέλει να πάρει εκδίκηση; Επειδή η αστυνομία κάνει τη δουλειά της; Αν είναι έτσι, τότε πολλοί εξ ημών θα είχαν ήδη βρεθεί στα θυμαράκια».
«Δεν νομίζω ότι κυνηγάει γενικά την αστυνομία» είπε η Κατρίνε. «Ο σωφρονιστικός υπάλληλος στην Ίλα με πληροφόρησε ότι τους είχαν επισκεφθεί δύο αστυνομικοί, οι οποίοι μίλησαν με ορισμένους κρατουμένους για τις δολοφονίες των κοριτσιών στο Μαριντάλεν και το Τρίβαν. Μου είπε ότι μίλησαν και σε κατάδικους που βρίσκονταν μέσα για φόνο και, αντί να συλλέξουν πληροφορίες, άφησαν να διαρρεύσουν διάφορα. Είχαν μάλιστα υποδείξει τον Βαλεντίν, λέγοντας πως...» η Κατρίνε προετοιμάστηκε γι' αυτό που είχε να πει «...πήδαγε πιτσιρίκια».
Είδε τους πάντες, ακόμα και την Μπέτε Λεν, να κλονίζονται. Περίεργο που μια φράση μπορεί πολλές φορές να είναι πιο δυνατή και απ' τα φρικτότερα φωτογραφικά ντοκουμέντα ενός εγκλήματος.
«Ε, κι αυτό δεν απέχει και πολύ από θανατική καταδίκη».
«Ποιοι ήταν οι δύο αστυνομικοί;»
«Ο υπάλληλος στον οποίο μίλησα δεν θυμόταν• και τα ονόματά τους δεν έχουν καταγραφεί πουθενά. Αλλά μπορείτε να φανταστείτε».
«Ο Έρλαν Βένεσλα και ο Μπέρτιλ Νίλσεν» είπε ο Μπγιορν Χολμ.
«Αρχίζει και διαφαίνεται ένα σχέδιο, ε;» διαπίστωσε ο Γκούναρ Χάγκεν. «Ο Γιούντας εκτέθηκε στην ίδια, ακραία βία που εξετέθησαν και οι δύο αστυνομικοί. Γιατρέ;»
«Σωστά» είπε ο Άουνε. «Οι δολοφόνοι συχνά είναι πλάσματα της συνήθειας, επαναλαμβάνουν δοκιμασμένες μεθόδους».
«Μόνο που ο φόνος του Γιούντας είχε έναν συγκεκριμένο σκοπό» επισήμανε η Μπέτε. «Να συγκαλυφθεί η διαφυγή του Βαλεντίν».
«Αν τα πράγματα συνέβησαν όντως έτσι» είπε ο Μπγιορν Χολμ «ο κατάδικος με τον οποίο μίλησε η Κατρίνε δεν είναι και ο πιο αξιόπιστος μάρτυρας του κόσμου».
«Όχι» παραδέχθηκε η Κατρίνε. «Αλλά εγώ τον πιστεύω».
«Γιατί;»
Η Κατρίνε μειδίασε. «Τι έλεγε ο Χάρι; Η διαίσθηση είναι το άθροισμα πολλών, μικρών, αλλά συγκεκριμένων πραγμάτων που ο εγκέφαλος δεν έχει ακόμη κωδικοποιήσει».
«Και αν γινόταν εκταφή και ελέγχαμε το πτώμα;» πρότεινε ο Άουνε.
«Μαντέψτε».
«Αποτεφρώθηκε;»
«Ο Βαλεντίν είχε κάνει τη διαθήκη του μία βδομάδα πριν από το συμβάν. Εκεί ανέφερε ότι, αν πέθαινε, το σώμα του έπρεπε να αποτεφρωθεί το συντομότερο δυνατόν».
«Κι έκτοτε δεν έχει λάβει νέα του κανείς» είπε ο Χολμ. «Μέχρι που σκότωσε τους Βένεσλα και Νίλσεν».
«Ναι, αυτή την εκδοχή μού παρουσίασε η Κατρίνε» είπε ο Γκούναρ Χάγκεν. «Για την ώρα είναι αμφιλεγόμενη, για να μην πω ολίγον τολμηρή, αλλά εφόσον η ερευνητική μας ομάδα δυσκολεύεται να προχωρήσει προς οποιαδήποτε άλλη κατεύθυνση, θα ήθελα τουλάχιστον να της δίναμε μια ευκαιρία. Γι' αυτό σας κάλεσα σήμερα εδώ. Θέλω να δημιουργήσετε μια μικρή, ειδική μονάδα, που θα παρακολουθεί μόνο αυτή την εκδοχή. Με τα υπόλοιπα θα ασχοληθεί η μεγαλύτερη ομάδα. Εάν δεχτείτε να συμμετάσχετε, τότε θα αναφέρεστε σ' εμένα...» Έβηξε δυνατά και κοφτά, σαν να έπεσε πυροβολισμός. «Και μόνο σ' εμένα».
«Αχά» είπε η Μπέτε. «Αυτό σημαίνει ότι...»
«Ναι, σημαίνει ότι θα εργάζεστε με πλήρη μυστικότητα».
«Μυστικότητα σε σχέση με ποιον;» ρώτησε ο Μπγιορν Χολμ.
«Σε σχέση με όλους» απάντησε ο Χάγκεν. «Όλους πλην εμού».
Ο Στούλε Άουνε έβηξε. «Και σε σχέση με ποιον συγκεκριμένα;»
Με τον αντίχειρα και τον δείκτη του, ο Χάγκεν τσίμπησε ένα μικρό κομματάκι δέρμα στον λαιμό του. Τα βλέφαρά του έμοιαζαν βαριά, σαν μιας σαύρας που λιάζεται στον ήλιο.
«Με τον Μπέλμαν» εξήγησε η Μπέτε. «Τον αρχηγό της αστυνομίας».
Ο Χάγκεν σήκωσε τα χέρια ψηλά. «Θέλω απλώς αποτελέσματα. Όταν ο Χάρι ήταν μαζί μας, είχαμε επιτυχίες με αυτό το σχήμα των μικρών ανεξάρτητων μονάδων. Όμως ο αρχηγός το απέκλεισε. Θέλει μία, μεγάλη ομάδα. Μόνο που η μεγάλη ομάδα έχει στερέψει από ιδέες και κάπως πρέπει να τον πιάσουμε αυτόν τον δολοφόνο. Αν δεν τα καταφέρουμε, θα γίνει χαμός. Σε περίπτωση αντιπαράθεσης με τον αρχηγό, θα αναλάβω πλήρως την ευθύνη. Θα πω απλώς ότι δεν σας είχα ενημερώσει ότι ο αρχηγός δεν γνώριζε γι' αυτή τη μικρή μονάδα. Από την άλλη, καταλαβαίνω τη θέση στην οποία σας φέρνω, οπότε είναι καθαρά δικό σας θέμα αν θελήσετε να συμμετάσχετε».
Η Κατρίνε παρατήρησε ότι το βλέμμα της –όπως και των υπολοίπων– στράφηκε προς την Μπέτε Λεν. Η πραγματική απόφαση ήταν δική της. Αν έλεγε ναι, τότε θ' ακολουθούσαν και οι υπόλοιποι. Αν όχι...
«Αυτό το δαιμονικό πρόσωπο στο στέρνο του» είπε η Μπέτε. Είχε σηκώσει απ' το τραπέζι τη φωτογραφία και την παρατηρούσε. «Μοιάζει λες και θέλει να ξεφύγει. Από τη φυλακή. Απ' το σώμα του. Απ' το κεφάλι του. Σαν τον Χιονάνθρωπο. Ίσως είναι ένας από αυτούς». Σήκωσε το κεφάλι της. Ένα κοφτό μειδίαμα. «Είμαι μέσα».
Ο Χάγκεν κοίταξε τους υπόλοιπους. Σύντομα, καταφατικά νεύματα στη σειρά.
«Ωραία» είπε ο Χάγκεν. «Εγώ θα συνεχίσω να ηγούμαι της μεγάλης ερευνητικής ομάδας, όπως και πριν, και η Κατρίνε θα είναι η επίσημη αρχηγός αυτής της μικρής μονάδας. Αφού υπάγεται στο Α.Τ. του Μπέργκεν και στην περιφέρεια του Χόρνταλαν, επισήμως δεν χρειάζεται να δίνετε αναφορά στον αρχηγό της αστυνομίας του Όσλο».
«Δουλεύουμε για το Μπέργκεν!» είπε η Μπέτε. «Γιατί όχι; Στην υγειά του Μπέργκεν, φίλοι μου!»
Σήκωσαν τα ποτήρια τους.
Ψιχάλιζε καθώς στέκονταν στο πεζοδρόμιο έξω από το καφέ Γιουστίσεν. Μύριζε αμμοχάλικο, λάδι και άσφαλτος.
«Επιτρέψτε μου να επωφεληθώ της ευκαιρίας και να σας ευχαριστήσω όλους που με καλέσατε πίσω» δήλωσε ο Στούλε Άουνε, κουμπώνοντας την Μπέρμπερι καμπαρντίνα του.
«Οι αδιάφθοροι ξαναχτυπούν» χαμογέλασε η Κατρίνε.
«Σαν τον παλιό καλό καιρό» σχολίασε ο Μπγιορν, χαϊδεύοντας ευχαριστημένος την κοιλιά του.
«Σχεδόν» είπε η Μπέτε. «Λείπει ένας».
«Ε!» είπε ο Χάγκεν. «Αποφασίσαμε ότι δεν θα ξαναμιλήσουμε γι' αυτόν. Έφυγε και αυτό είναι όλο».
«Ποτέ δεν θα φύγει εντελώς, Γκούναρ».
Ο Χάγκεν αναστέναξε. Γύρισε και κοίταξε τον ουρανό. Ανασήκωσε τους ώμους του.
«Μπορεί και όχι. Υπήρχε μια φοιτήτρια της Ακαδημίας που έκανε βάρδιες στο Ρικσχοσπιτάλ. Με ρώτησε αν ο Χάρι Χόλε δεν κατάφερε ποτέ να λύσει κάποια υπόθεση. Στην αρχή νόμιζα ότι ήταν απλώς περίεργη, γιατί είχε μελετήσει κάποια από τις υποθέσεις του. Της απάντησα ότι η υπόθεση του Γκούστο Χάνσεν στην πραγματικότητα δεν εξιχνιάστηκε ποτέ. Και σήμερα άκουσα τη γραμματέα μου να λαμβάνει ένα τηλεφώνημα από την Αστυνομική Ακαδημία: ζητούσαν αντίγραφα του φακέλου της υπόθεσης». Ο Χάγκεν χαμογέλασε μελαγχολικά. «Ίσως έχει αρχίσει ήδη και γίνεται θρύλος».
«Τον Χάρι θα τον θυμούνται πάντα» είπε ο Μπγιορν Χολμ. «Αξεπέραστος, απαράμιλλος».
«Ίσως» είπε η Μπέτε. «Αλλά έχουμε τέσσερις ανθρώπους εδώ πέρα που δεν απέχουν και πολύ από αυτόν. Σωστά;»
Κοιτάχτηκαν μεταξύ τους. Έγνεψαν καταφατικά. Χαιρετήθηκαν με θερμές χειραψίες και πήρε ο καθένας τον δρόμο του.
