μετάφραση: Χριστίνα Μπάμπου-Παγκουρέλη

Ένα

Συζήτηση μετά το φαγητό. Α και Β, δύο γυναίκες. Γ και Δ, δύο άντρες.

Γ: Διάβασέ το.

Δ: «Δεν μπορώ να έρθω σήμερα για…»

Α: Ποιος είναι αυτός;

Γ: Αυτός που μας καθαρίζει…

Δ: Είναι αυτός που καθαρίζει το σπίτι…

Γ: Διάβασέ το.

Δ: «Δεν μπορώ να έρθω σήμερα γιατί κάτι μου συνέβη». Αυτό είναι το…;

Γ: Ναι.

Δ: Την προηγούμενη βδομάδα…;

Γ: Ναι.

Δ: Ήρθε… ήρθε… δεν…

Γ: Ήρθε για ν’ αφήσει το σημείωμα.

Δ: Θα… σε πειράζει να πω…;

Α: Έχετε και οι δύο τον ίδιο…;

Γ: Εμείς τους τον στείλαμε. Ήταν…

Δ: Ήταν καταπληκτικός…

Γ: Τον έχετε δει εδώ.

Α: Όχι. Δεν…

Β: Πώς είναι;

Δ: Τριανταπεντάρης. Μικροκαμωμένος, αδύνατος, με φαλακρίτσα…

Γ: Αυτός ο άνθρωπος κάνει τόσο φανταστική δουλειά…

Β: Τι συνέβη;

Γ: Προφανώς… ε, πες τους για…

Δ: Μου τηλεφώνησε. (Παύση) Ήμουν στο γραφείο, ήμουν μεταξύ… αυτό ήταν, πότε…;

Γ: Την προηγούμενη…

Δ: Την προηγούμενη Δευτέρα. Είχε έρθει σπίτι μου το Σά…

Γ: Ε… ναι. Ναι. Το Σάββατο.

Δ: Τη Δευτέρα μού τηλεφωνεί. «Πρέπει να σας εξομολογηθώ κάτι. Έχω κάτι σημαντικό να συζητήσω…»

Α: Είχατε ξανασυζητήσει προ…

Δ: Όχι, ποτέ, όχι. Όχι. Ποτέ δεν… «Τι κάνετε;», ο καιρός… και τέτοια. Λοιπόν:

Γ: …του είχε ξανασυμβεί, τέσσερα χρόνια πριν. Όταν…

Δ: Όταν πρωτοήρθε στη…

Α: …από πού…;

Δ: Από πάνω…

Γ: …όταν…

Δ: Από βόρεια.

Γ: Όταν, ναι. Όταν πρωτοξεκίνησε να… αναγκάστηκα να τηλεφωνήσω στον πατέρα του. Ήρθε…

Α: Αυτό…

Δ: Ναι.

Α: Αυτό είναι τέσσερα χρόνια πριν…

Δ: Ναι.

Γ: …Ήρθε μια μέρα. Μπαίνω μέσα. (Παύση) Καθόταν στο πάτωμα. Είχε βγάλει την μπλούζα του. Καθόταν εκεί, έτσι. Ήταν εκεί όλη μέρα. Και δεν έβρισκε τίποτε παρά…

Δ: Αυτό είναι το ζήτημα… αυτό είναι το ζήτημα… αυτό είναι το θέμα… αυτό λέω πάντα. Όσο… περίμενε. Όσο παλαβοί… όσο δυστυχισμένοι κι αν νομίζουμε ότι είμαστε, η γραμμή ανάμεσα στην ψύχωση και τη νεύρωση δεν είναι λεπτή. (Παύση) Δεν είναι ένας λεπτός διαχωρισμός. Είναι σαν. Νομίζω είναι σαν… είναι σαν τη διαφορά μεταξύ… (Παύση) Είναι σαν τη διαφορά μεταξύ επάρκειας και ταλέντου. (Παύση)

Α: Τι πιστεύεις ότι προκαλεί…

Δ: …μεταξύ…

Α: Τι πιστεύεις ότι την προκαλεί;

Δ: Την ψύ…; Δεν… δεν ξέρω. Γενετική… ε. (Παύση) Διατροφική…

Γ: Κάποιου είδους ανισορροπία…

Δ: Ναι. Μια ανισορροπία. Ναι. Που δε βασί…

Β: Δούλευε και στους δυο σας…;

Δ: Που δε βασίζεται…

Γ: Ναι…

Δ: Σε κάποια εσφαλμένη ιδέα. Είμαι κατανοητός;

Γ: Που είναι πολύ βαθύτερη…

Α: Τα άτομα που ζούνε μέσα στο όνειρό τους δεν ξέρουν ότι είναι μέσα σε ένα όνειρο. (Παύση)

Γ: Αναμφίβολα.

Δ: Ε. Λοιπόν: ένα παράδειγμα. Αν είσαι δυστυχισμένος, θα μπορούσες να το πεις. Θα μπορούσες να πεις: «Θεέ μου, μισώ τον εαυτό μου». Ή…

Α: Μμ χμμ…

Δ: «Θεέ μου, είμαι χοντρός…»

Α: Μμ χμμ…

Δ: Αυτός όμως δεν το ξέρει. Είναι μέσα σε ένα όνειρο.

Α: Είχε νοσηλευτεί στο παρελθόν;

Δ: Ναι.

Γ: Όταν πρωτοάρχισε να δουλεύει σ’ εμάς.

Β: Μμ χμ.

Γ: Πες τους για την προηγούμενη βδομάδα.

Δ: Την προηγούμενη βδομάδα: την προηγούμενη Δευτέρα, μου τηλεφώνησε στη δουλειά. «Πρέπει να σας μιλήσω». Είδατε… ποια ήταν αυτή η…;

Γ: Μια γερμανική ταινία…

Δ: Ένα γερμανικό… όπου συνέβαινε το ίδιο…

Γ: …δεν ξέρω τον τίτλο…

Δ: Είχε κλέψει δυο τράπουλες. (Παύση) Μου τηλεφώνησε. Αλλά δεν μπορούσα να του μιλήσω. «Πρέπει να σας μιλήσω. Πρέπει να ομολογήσω. Σας πήρα τα χαρτιά σας».

Γ: …ρώτησε εμένα…

Δ: Ναι…

Γ: Του είπα: «Μην τηλεφωνήσεις. Καταλαβαίνεις… θα τον φέρεις σε…»

Δ: Ήταν μια έκκληση για βοήθεια.

Α: Οπωσδήποτε.

Γ: «…σε δύσκολη…»

Δ: Γιατί οι τράπουλες έκαναν, πόσο; Δύο δολάρια…

Γ: Σε δύσκολη θέση. Ναι. Ήταν ένας…

Δ: Ε, αυτό ακριβώς του είπα. Αυτός ήταν ο…

Α: …ο μόνος τρόπος που είχε…

Δ: Ναι.

Γ: Του είπα να το ξε…

Δ: Του είπε να το ξεχάσει. Μετά τηλεφώνησε σ’ εμένα. Μετά τηλεφώνησε ο Τζιμ. Του είπα…

Γ: Περίμενε. Πες τους για τον ά…

Δ: Α, ναι. Μου λέει «μήπως…;»

Γ: …αυτή τη γερμανική ταινία…

Δ: «Μήπως είδατε την…» μμ… μμ… «Όχι, γιατί…;» «Γιατί λείπει ο άσος σας». (Παύση)

Α: Αυτό ήταν στην ταινία;

Δ: Ναι. Συμβόλιζε… δεν ξέρω…

Γ: «Βρίσκεστε σε κίνδυνο», μου λέει.

Δ: «Τζιμ… Τζιμ…»

Γ: Του είπα ότι αυτός ήταν απλώς ο τρόπος του να…

Δ: Να μου τραβήξει την προσοχή. Οπωσδήποτε…

Β: Περιμένετε. (Παύση) Πήρε τράπουλες; (Παύση)

Δ: Ναι. (Παύση)

Β: Γιατί; (Παύση) Για ποιο λόγο; (Παύση)

Δ: Δεν ξέρω.

Β: Λόγω της ταινίας. (Παύση)

Α: Τι εννοείς;

Β: Για να πάρει τον άσο και να πει ότι είχε ένα, ξέρεις… (Παύση)

Δ: Ένα λόγο να τηλεφωνήσει.

Β: Ναι. (Παύση)

Δ: Μμ. Μάλιστα. Μπορεί να έχεις και δίκιο.

Γ: Την προηγούμενη φορά που του συνέβη, έμεινε μέσα για έξι μήνες. Όταν βγήκε…

Δ: Έκανε τόσο φανταστική δουλειά…

Γ: Το σπίτι άστραφτε. Μπορούσες να φας από το πάτωμα. Σοβαρά…

Δ: Το αντιμετώπιζε σαν τέχνη.

Γ: Πραγματικά. Ναι. Ακριβώς έτσι το αντιμετώπιζε.

Δ: Το αντιμετώπιζε σαν τέχνη, ήταν ευρηματικός…

Γ: …ναι.

Δ: …ήταν…

Γ: …ήταν…

Δ: …ήταν αξιόπιστος…

Γ: Όταν βγήκε ήρθε και με ρώτησε αν θα τον έπαιρνα πάλι. Πράγμα το οποίο και έκανα…

Α: Και ήταν εντάξει;

Γ: Ναι.

Α: Μμ.

Γ: Μια έτσι, μια αλλιώς…

Δ: Τέσσερα χρόνια μετά.

Γ: Μμ.

Δ: Λοιπόν: όταν τηλεφώνησε του είπα:

Γ: Του είπε να τηλεφωνήσει σ’ εμένα.

Δ: Δεν μπορούσα να του μιλήσω…

Γ: Ε, δε θα βοηθούσε και σε τίποτε. (Παύση) Ήθελε…

Α: Δεν ήθελε να ομολογήσει… ήθελε…

Δ: Ήθελε βοήθεια. Ναι.

Γ: Ή… ήρθε σ’ εμένα. Μου είπε: «Χρειάζομαι ξεκούραση». Του είπα: «Τζιμ. Δε χρειάζεσαι ξεκούραση. Χρειάζεσαι τη βοήθεια ειδικού». (Παύση)

Β: Σίγουρα θα ένιωθε φοβερή μοναξιά για να κάνει κάτι τέτοιο. (Παύση) Είμαι σίγουρη ότι εγώ θα ένιωθα πολλή μοναξιά αν μου συνέβαινε εμένα αυτό. (Παύση)

Γ: Λοιπόν. (Παύση) Μου ζήτησε να τηλεφωνήσω στον πατέρα του…

Δ: Ο άνθρωπος, όλους τους φίλους του, τους ψωνίζει στις τέσσερις το πρωί από το δρόμο…

Γ: …πράγμα το οποίο και έκανα, κι εκείνος…

Δ: …αυτό είναι το πολύ ενδιαφέρον:

Γ: Μου λέει: «Δεν είναι τίποτε απ’ αυτόν. Ποτέ δεν ήταν. Είναι ένας άχρηστος. Πάντα…»

Δ: Αυτά, αυτά είναι λόγια του πατέρα του…

Γ: «Πάντα άχρηστος ήταν. Δεν έπρεπε να κατέβει στη Νέα Υόρκη. Από τότε που ήρθε εκεί…»

Δ: Μμμ…;

Γ: «Δεν έχει κάνει τίποτε;» του λέω. «Κύριε. Ο γιος σας έχει μια προσοδοφόρα επιχείρηση. Αντιθέτως: είναι… έχω δει τα λογιστικά του βιβλία. Είναι συγκροτημένος. (Παύση) Είναι σχολαστικός… κάνει τη δουλειά του εξαίσια… (Παύση) Είναι αξιόπιστος… δεν είναι άχρηστος. Είναι άρρωστος. (Παύση) Είναι άρρωστος. Χρειάζεται βοήθεια». (Παύση)

Α: Και ήρθε ο πατέρας του;

Γ: Όχι. Τον πήγαμε στο…

Δ: Τον πήγαμε στο Μπέλβιου. (Παύση)

Α: Θα τον φροντίσουν όπως πρέπει εκεί;

Δ: Ναι. Έτσι νομίζω. Ναι.

Γ: Ναι. Θα τον φροντίσουν. (Παύση)

Α: Πιστεύετε ότι είναι κάτι θεραπεύσιμο;

Γ: Ναι. Το πιστεύω. Ναι. Και δεν, θα σας πω κάτι, και δεν πιστεύω ότι είναι το μυαλό του, ούτε…

Β: Τι;

Γ: Σχιζοφρένεια.

Α: Σχιζο…

Γ: Όχι. Πιστεύω ότι η αι…

Α: Δεν είναι το μυαλό…;

Γ: Εννοώ ότι η αιτία… πιστεύω ότι δεν είναι η αιτία. (Παύση) Ότι η πραγματική αιτία δεν είναι κάποιο τραύμα… ή… παιδικό τραύμα ή… πώς το λένε…

Δ: Ότι η αιτία είναι κάτι απλό. Διατροφική ή γενετική…

Γ: Ναι.

Δ: Γενετική προ…

Α: Προδιάθεση.

Δ: Ναι.

Γ: Και θα σας πω και κάτι άλλο: νομίζω ότι κάποια μέρα, κάποιος θα βρει τη θεραπεία της σχιζοφρένειας με ένα… ας πούμε, με ένα απλό άγγιγμα… με… (Παύση) Με… μια μικρή αλλαγή στη διατροφή… (Παύση) Με…

Δ: Μμ… χμμ…

Γ: …με ένα σημείο πίεσης… με…

Δ: …ένα απλό άγγιγμα. (Παύση)

Γ: Ναι. (Παύση) Αναμφίβολα. (Παύση)

Α: Θα μείνει πολύ εκεί;

Γ: Δεν ξέρω.

Α: Θα τον ξαναπάρετε όταν βγει;

Γ: Οπωσδήποτε.

Δ: Αναμφίβολα.

Γ: Αναμφίβολα. (Παύση)

Δύο

Συζήτηση μετά το δείπνο. Α και Β, δύο άντρες.

Α: … πώς το καταλαβαίνω εγώ… πώς το καταλαβαίνω εγώ… θα σου πω εγώ τι είναι ο Αντίχριστος…

Β: Τι;

Α: Θα σου πω, και πιστεύω ότι θα έρθει. Αν και δεν πιστεύω ότι τον έχουμε δει ακόμη. Όταν θα τον δούμε, όταν θα τον δούμε. Θα είναι στις δύσκολες… στις αληθινά… ε; στις αληθινά, αληθινά δύσκολες εποχές. Και αυτό που νομίζω ότι είναι ο Αντίχριστος είναι ο τρόπος που μπορούμε να το καταλάβουμε, είναι ας πούμε «η λάθος γκόμενα». (Παύση) Μμ. Όταν κάποιος είναι έτοιμος να παντρευτεί. Τότε λες ότι αυτή έχει κάτι, μοναδικό, που ως τώρα το λαχταρούσες αλλά…

Β: …ναι…

Α: Αλλά δεν μπορούσες να το βρεις. Τώρα λοιπόν το βρήκες, τώρα μπορείς…

Β: Μμ χμ…

Α: Να παντρευτείς. (Παύση)

Β: Τώρα λοιπόν μπορείς να παντρευτείς.

Α: Αλλά μόνο ο χρόνος είναι σωστός. Αυτό είναι όλο. Ο χρόνος είναι σωστός, και όταν είναι, βλέπεις κάποια και λες: «Αυτή είναι». Λοιπόν, ικανοποιημένοι μέσα στις παλιές μας συνήθειες, το άτομο που βλέπουμε πρώτο – σαν τους αστυφύλακες. Βλέπουν τους δρόμους διαφορετικά από τους ταξιτζήδες… βλέπουν διαφορετικά πράγματα – όταν λοιπόν είμαστε έτοιμοι…

Β: Μμμ…

Α: Να παντρευτούμε – μπορεί να είναι οι παλιές μας συνήθειες που προκαλούν τα μάτια μας να κολλήσουν σε…

Β: Μμ χμ…

Α: Μια…

Β: …στη λάθος…

Α: Όχι. Όχι απαραίτητα λάθος. Ναι. Στη λάθος. Κατά κάποιον τρόπο. Στο ότι το μόνο που είναι λάθος, τελικά, είναι το γεγονός ότι… δεν είναι αυτή η σωστή – ενώ ως γυναίκα, απλώς είναι μια χαρά. Αλλά για δικό σου κορίτσι, όχι. Όχι. Για να την παντρευτείς; Όχι. Γιατί μπλέκεσαι στο «προ-φλερτ»… Όχι. Στο πλαίσιο του «Προ-του-γάμου φλερτ».

Ο Ντέιβιντ Μάμετ γεννήθηκε στο Σικάγο το 1947. Γράφει κυρίως θεατρικά έργα αλλά και κινηματογραφικά σενάρια. Έχει τιμηθεί με το Βραβείο Πούλιτζερ και τα έργα του παίζονται σε ολόκληρο τον κόσμο. Στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα δημοφιλής, έχουν παιχτεί πολλά από τα έργα του, τα πιο πολυπαιγμένα όμως είναι η Ολεάνα και ο Αμερικάνικος Βούβαλος.

Twitter