fbpx
Leif G.W. Persson: «Λίντα»

Leif G.W. Persson: «Λίντα»

Για να μιλήσει κάποιος για το έργο του Persson, θα πρέπει να αναφερθεί στη ζωή ενός εκ των κορυφαίων εκπροσώπων της σύγχρονης σκανδιναβικής αστυνομικής λογοτεχνίας. Είναι από εκείνες τις περιπτώσεις όπου η ζωή του συγγραφέα αντικατοπτρίζεται βιωματικά στα γραπτά του.

Ο Leif Persson γεννήθηκε το 1945 στη Στοκχόλμη. Εργάστηκε ως καθηγητής εγκληματολογίας στην αστυνομική υπηρεσία της Σουηδίας από το 1992 μέχρι το 2008. Το 1987 έχασε τη δουλειά του εξαιτίας των αποκαλύψεων που έκανε για ένα σκοτεινό πολιτικό σκάνδαλο. Έφτασε στα όρια της αυτοκτονίας, αλλά σύντομα ανέκαμψε και επέστρεψε ως λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης. Η περιπέτεια αυτή αποτέλεσε την έμπνευση για το πρώτο του μυθιστόρημα. Η τριλογία του με γενικό τίτλο Ιστορία ενός εγκλήματος τοποθετεί στο επίκεντρο τη μεγαλύτερη αστυνομική έρευνα του εικοστού αιώνα, αυτή που διεξήχθη, χωρίς αποτέλεσμα, για τη δολοφονία του πρωθυπουργού της Σουηδίας Ούλοφ Πάλμε. Τα μέσα ενημέρωσης ζητούν συχνά τη γνώμη του ως επιφανέστερου ειδικού της χώρας γύρω από το συγκεκριμένο έγκλημα, δεδομένου ότι θεωρείται ένας εκ των ελαχίστων που γνωρίζουν τι έχει συμβεί στην πραγματικότητα.

Η Λίντα ξεκινάει με την άγρια δολοφονία μιας νεαρής εκπαιδευόμενης αστυνομικού στο Βεκσέ, μια τυπική επαρχιακή σουηδική πόλη. Καθώς είναι αρχές Ιουλίου και όλη η χώρα βιώνει έναν ανεπανάληπτο καύσωνα με θερμοκρασίες από 20 μέχρι 30 βαθμούς Κελσίου, η πλειοψηφία των εντίμων, αποτελεσματικών και συμπαθών αστυνομικών είναι σε διακοπές. Ανάμεσα στους λίγους που εργάζονται είναι ο λίαν ιδιόρρυθμος Έβερτ Μπέκστρεμ, ο οποίος αναλαμβάνει επικεφαλής των αστυνομικών που αποστέλλονται από τη Στοκχόλμη στο Βεκσέ, με στόχο την όσο το δυνατόν ταχύτερη εξιχνίαση της δολοφονίας της Λίντα.

Ο αστυνόμος Μπέκστρεμ έρχεται από την ομάδα των πρωταγωνιστών της τριλογίας Ιστορίας του εγκλήματος και η επιλογή του αποτελεί το πρώτο σημείο ενδιαφέροντος στο μυθιστόρημα. Ο λόγος; Ο ευφυέστατος δεξιοτέχνης Persson χρησιμοποιεί έναν κεντρικό χαρακτήρα που δεν έχει καμία σχέση με τους συνήθεις ήρωες των σύγχρονων αστυνομικών μυθιστορημάτων. Κοντός, ευτραφής, εγωκεντρικός, άκρως σεξιστής, αλαζόνας και προκατειλημμένος απέναντι στους πάντες, ο αντιπαθής Μπέκστρεμ ενδιαφέρεται μόνο να γράφει υπερωρίες για την ενίσχυση των οικονομικών του, να περνάει όσο πιο καλά μπορεί διασκεδάζοντας και να δουλεύει όσο το δυνατόν λιγότερο.

Οι έρευνες για τη δολοφονία συνεχίζονται μέσα από μια σειρά διαδικασιών, που διεξάγονται σε ένα σχεδόν σουρεαλιστικό κλίμα απόλυτης σύγχυσης, που επιτείνεται από το γεγονός ότι η συνεργασία ανάμεσα στην ομάδα των αστυνομικών εκ Στοκχόλμης και τους ντόπιους αστυνομικούς δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αρμονική (παράδειγμα η απόφαση να συγκεντρωθούν «οικειοθελώς» δείγματα DNA από όλους σχεδόν τους κατοίκους της επαρχίας!). Παράλληλα, μέσα σε αυτή τη μεικτή ομάδα ο βαθμός συντονισμού ενεργειών τείνει στο μηδέν! Έκαστος πράττει κατά την προσωπική του έμπνευση και η ενημέρωση προς τους ανωτέρους ή τους συναδέλφους αποτελεί σπάνιο γεγονός.

Αυτή η κατάσταση επικρατεί και περιγράφεται σχεδόν στα δύο τρίτα του μυθιστορήματος. Οι έρευνες προχωρούν με αργά βήματα και στις περισσότερες περιπτώσεις το μόνο που κατορθώνουν οι ταλαίπωροι αστυνομικοί είναι να ανακαλύπτουν λιγοστά, ασήμαντα στοιχεία, που έχουν περιφερειακή μόνο σχέση με την υπόθεση. Ένας απλός αναγνώστης μπορεί να θεωρήσει την περιγραφή του συγγραφέα επαναλαμβανόμενη, ίσως και κουραστική. Εδώ όμως υπάρχει κρυμμένο το δεύτερο στοιχείο ενδιαφέροντος. Κι εδώ δικαιολογείται η ανάγκη να ανατρέξουμε στα προσωπικά στοιχεία του δημιουργού.

Ο ευφυέστατος δεξιοτέχνης Persson χρησιμοποιεί έναν κεντρικό χαρακτήρα που δεν έχει καμία σχέση με τους συνήθεις ήρωες των σύγχρονων αστυνομικών μυθιστορημάτων. Κοντός, ευτραφής, εγωκεντρικός, άκρως σεξιστής, αλαζόνας και προκατειλημμένος απέναντι στους πάντες, ο αντιπαθής Μπέκστρεμ ενδιαφέρεται μόνο να γράφει υπερωρίες για την ενίσχυση των οικονομικών του, να περνάει όσο πιο καλά μπορεί διασκεδάζοντας και να δουλεύει όσο το δυνατόν λιγότερο.

Ο Persson είναι βαθύτατος γνώστης των τεκταινόμενων όχι μόνο στη σουηδική αστυνομία, αλλά και γενικότερα στη σουηδική κοινωνία. Στην εκπληκτική τριλογία του Ιστορία ενός εγκλήματος δίνει με μοναδικό τρόπο τον σκοτεινό, υπόγειο, ζοφερό κόσμο, που περιβάλλει σαν αόρατο πέπλο την καθημερινότητα της χώρας του, τόσο της αστυνομίας όσο και της κοινωνίας. Πίσω από τις βαριές κουρτίνες κινούνται πανούργοι, διεφθαρμένοι ανώτεροι και ανώτατοι αξιωματούχοι, που θεωρούν μοναδικό τους καθήκον να εξυφαίνουν κάθε είδους συνωμοσία με απώτερο στόχο την υπεράσπιση του «βαθέος κράτους». Ο απαιτητικός αναγνώστης θα διακρίνει ότι κάτω από τη λαμπρή, ίσως και γκλαμουράτη, εικόνα μιας υποτιθέμενης ευημερούσας χώρας, κρύβεται η απαισιόδοξη, απειλητική εικόνα μιας εύθραυστης, ευάλωτης και τρομαγμένης σουηδικής κοινωνίας, που ταλανίζεται από δυσβάσταχτα κοινωνικά προβλήματα.

Στην τριλογία του, ο Persson χρησιμοποίησε πολύ μελανά χρώματα για να περιγράψει αυτή την κατάσταση. Εδώ, στη Λίντα, φαίνεται ότι έχει αποφασίσει να βάλει στη δοσολογία περισσότερο χιούμορ, περισσότερη σάτιρα και να υπονοήσει πράγματα, παρά να τα πει με το όνομά τους. Όντας μετρ του police procedural, οι αναφορές του στον τρόπο λειτουργίας των αστυνομικών είναι υποδειγματικές και γίνονται με μεγάλη άνεση. Η εμμονή του στις λεπτομέρειες προφανής. Οι χαρακτήρες των αστυνομικών, κύριοι και δευτερεύοντες, θυμίζουν πίνακα μεγάλου ζωγράφου. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στον «επανερχόμενο από την τιμητική αποστρατεία» Γιούχανσον (έτερο κλασικό ήρωα της τριλογίας), τον αποκαλούμενο «ο άνθρωπος που βλέπει πίσω από τις γωνίες». Είμαι πεπεισμένος ότι περικλείει πολλά στοιχεία του ίδιου του συγγραφέα, επιβεβαιώνοντας τη θεωρία περί «βιωματικού» τρόπου γραφής.

Από τα πολύ ενδιαφέροντα και αρκούντως πρωτότυπα στοιχεία του στιλ του Persson, θα σταθώ ιδιαίτερα στην αποτύπωση των διαλόγων των αστυνομικών. Εκεί όπου συνήθως κάθε φράση τους ακολουθείται από την περιγραφή των μύχιων σκέψεών τους και αποκαλύπτει σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια τον πραγματικό τους χαρακτήρα. Η αλαζονεία του Μπέκστρεμ ή ο ορθολογισμός και η αποφασιστικότητα του Γιούχανσον αναδύονται μέσα από τις σκέψεις τους, που καταγράφονται μ’ ένα πηγαίο κι ωστόσο υπόκωφο χιούμορ.

Αλλά, σε τελική ανάλυση, η πρόθεσή του δεν είναι να γράψει ένα νεοκλασικό whodunit... Αν και το τελευταίο τρίτο, με την ανακάλυψη του δολοφόνου και τη συνολική αντιμετώπισή του από τις διωκτικές αρχές, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω της σχετικής απομυθοποίησης της διαδικασίας (είπαμε... police procedural!), η στόχευσή του παραμένει αταλάντευτη. Και είναι η σκληρή, ανελέητη κριτική στο αστυνομικό κατεστημένο, το οποίο θεωρεί έναν πολύ πειστικό μικρόκοσμο του σοσιαλδημοκρατικού σουηδικού παραδείσου.

leif perssonΑναμφίβολα, η Λίντα (όπως κατά μείζονα λόγο και η τριλογία του Persson) εντάσσεται στα μυθιστορήματα που έχω παλαιόθεν χαρακτηρίσει ΜΥΕΑ (Μυθιστόρημα που απαιτεί Υψηλή Ένταση κατά την Ανάγνωση) και κινείται σε χώρους πολύ μακριά από τα ΑΤΜ (Αστυνομικά Του Μετρό)... Αν αποφασίσει κάποιος να το διαβάσει, ας το έχει υπόψη του. Εξάλλου, κατά την προσωπική μου άποψη, ο Persson συγκαταλέγεται στην κορυφαία τριάδα των ποιοτικότερων αστυνομικών συγγραφέων της σύγχρονης σκανδιναβικής σχολής... Ομού μετά των Henning Mankell και Arne Dahl. Προσοχή, μιλάμε για τους ποιοτικότερους, όχι για τους εμπορικότερους...

Ο Γρηγόρης Αζαριάδης είναι συγγραφέας.

 

Λίντα
Όπως στη δολοφονία της Λίντα
Leif G.W. Persson
Μετάφραση: Τιτίνα Σπερελάκη
Πατάκης
614 σελ.
ISBN 978-960-16-6364-7
Τιμή: €19,90
001 patakis eshop


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Pip Williams: «Το λεξικό των χαμένων λέξεων»

Ένα βιβλίο για τις λέξεις και την ιστορία τους. Για τις λέξεις που χάθηκαν ανά τους αιώνες. Για εκείνες που έχουν άλλη σημασία για τις γυναίκες και άλλη για τους άντρες. Αλλά και ένα βιβλίο για τις...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
J. M. Coetzee: «Ο Πολωνός»

Διαβάζοντας τη νουβέλα Ο Πολωνός (2023) του Τζον Μάξγουελ Κούτσι, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα σε μετάφραση της Χριστίνας Σωτηροπούλου, ο αναγνώστης και η αναγνώστρια συνειδητοποιούν τη δύναμη που έχει ο...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Arturo Pérez-Reverte: «Ο Ιταλός»

Ο πολυγραφότατος Ισπανός συγγραφέας από την Καρθαγένη, ο Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε, έχει φωτίσει πολλές φορές μέσα από τα μυθιστορήματά του άγνωστες στιγμές της Ιστορίας. Έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, μέχρι στιγμής,...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.