Η Γυναίκα με τα άσπρα, το μυθιστόρημα του Wilkie Collins, πρωτοεκδόθηκε το 1860 σε συνέχειες στην All Year Round –την εβδομαδιαία εφημερίδα του Clarles Dickens– και το εύλογο ερώτημα που απασχολεί τον σημερινό αναγνώστη είναι για ποιο λόγο να διαβάσει το ογκωδέστατο μυθιστόρημα του Άγγλου συγγραφέα, πέραν του γεγονότος ότι πρόκειται για ένα βιβλίο κλασικό. Η απάντηση είναι απλή, μα τόσο ουσιαστική και έχει να κάνει με την τεράστια αναγνωστική απόλαυση που αποκομίζει ο αναγνώστης από την πρώτη έως την τελευταία του σελίδα.

Το βιβλίο του Collins αποτελεί «το πρώτο μυθιστόρημα της αισθηματικής λογοτεχνίας μυστηρίου (sensation novel)»,όπως μας πληροφορεί στην εισαγωγή του ο μεταφραστής Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος, «ενός κλάδου της βικτοριανής μυθιστοριογραφίας με ευρεία απήχηση, ο οποίος συνδύασε τις συγκινήσεις της μεσαιωνικής λογοτεχνίας με τον ψυχολογικό ρεαλισμό μιας σύγχρονης θεματογραφίας». Την εποχή που εκδόθηκε η Γυναίκα με τα άσπρα είχε ιδιαιτέρως ενθουσιώδη υποδοχή με την εξέλιξη της πλοκής να συζητιέται την ώρα του φαγητού, στοιχήματα να παίζονται για το τι θα γίνει παρακάτω, ενώ και ο μετέπειτα πρωθυπουργός William Gladstone είχε ακυρώσει την παρουσία του σε θεατρική παράσταση για να μη χάσει τη συνέχεια της υπόθεσης. Ο σχετικά άγνωστος έως τότε Wilkie Collins με το πέμπτο του βιβλίο γνώρισε μεγάλη επιτυχία και η απήχηση ήταν τόσο μεγάλη που γρήγορα εμφανίστηκαν καπέλα, πανωφόρια και αρώματα με την ονομασία του μυθιστορήματος Woman in White.

Την εποχή που εκδόθηκε η Γυναίκα με τα άσπρα είχε ιδιαιτέρως ενθουσιώδη υποδοχή με την εξέλιξη της πλοκής να συζητιέται την ώρα του φαγητού, στοιχήματα να παίζονται για το τι θα γίνει παρακάτω, ενώ και ο μετέπειτα πρωθυπουργός William Gladstone είχε ακυρώσει την παρουσία του σε θεατρική παράσταση για να μη χάσει τη συνέχεια της υπόθεσης.

Η γυναίκα με τα άσπρα είναι μια μυστήρια γυναίκα που εμφανίζεται εντελώς ξαφνικά και μέσα στο βαθύ σκοτάδι της νύχτας σ’ ένα σταυροδρόμι μπροστά σε έναν από τους βασικούς αφηγητές της ιστορίας, τον Ουόλτερ Χάρτραιτ. Αυτός θα τη βοηθήσει να βρει τον δρόμο της για το Λονδίνο και θα διαπιστώσει ότι συνδέεται με την οικογένεια στην οποία κατευθύνεται για να δουλέψει ως καθηγητής ζωγραφικής. Η λευκοντυμένη γυναίκα και το μυστήριο που κρύβει το παρελθόν της θα ξεπροβάλλουν συνέχεια στο ξετύλιγμα της πλοκής και θα παίξουν κομβικό ρόλο στην εξέλιξή της. Ο Χάρτραιτ θα φτάσει στο Λίμεριτζ Χάουζ για να αναλάβει τα καθήκοντά του ως καθηγητή ζωγραφικής της Λόρας, την οποία και θα ερωτευτεί, και της ετεροθαλούς αδελφής της Μάριαν, με την οποία θα αποφασίσουν να λύσουν το μυστήριο της γυναίκας με τα άσπρα. Τα πράγματα θα περιπλέξουν ιδιαίτερα με την έλευση του αρραβωνιαστικού της Λόρας, του Σερ Πέρσιβαλ, και τη φυγή του Χάρτραιτ. Ο μελλοντικός τους γάμος και η ανάδειξη στο προσκήνιο του πανούργου Ιταλού κόμη που ακούει στο όνομα Φόσκο κορυφώνει την πλοκή, στην οποία θα συναντήσουμε ραδιουργίες, ψεύτικους θανάτους, ιστορίες κατασκόπων και μεγάλη δόση μυστηρίου.

Βασικό γνώρισμα του βιβλίου και ιδιαίτερα πρωτότυπο για την εποχή είναι οι διαφορετικές οπτικές γωνίες από τις οποίες θέλει να φωτίσει ο συγγραφέας την υπόθεση, δίνοντας έτσι τη σκυτάλη της αφήγησης σε διαδοχικούς ήρωες της ιστορίας του. Χαρακτηριστικά αναφέρει στο πρώτο κεφάλαιο:  «η ιστορία που εκτίθεται εδώ θα ειπωθεί από περισσότερες της μιας πένες, όπως ακριβώς η ιστορία μιας παραβίασης των νόμων περιγράφεται στο Δικαστήριο από περισσότερους του ενός μάρτυρες – με τον ίδιο στόχο και στις δύο περιπτώσεις: να παρουσιάσουν την αλήθεια με την αμεσότερη και την περισσότερο κατανοητή όψη της και να εξιστορήσουν την πορεία μιας πλήρους σειράς γεγονότων, αναθέτοντας στους ανθρώπους που συνδέθηκαν στενότερα μ’ αυτά, σε κάθε διαδοχική φάση της, να διηγηθούν την εμπειρία τους λέξη προς λέξη». Το εγχείρημα του Collins είναι ιδιαίτερα επιτυχημένο, αφού η ροή της αφήγησης, αν και υπάρχει διαδοχή προσώπων, γίνεται απόλυτα αρμονικά και η υπόθεση δεν χάνει τη συνοχή της.

Είναι δεδομένο ότι ο Wilkie Collins ήταν ένα σπουδαίος συγγραφέας και η Γυναίκα με τα άσπρα ένα αριστούργημα του 19ου αιώνα. Αξίζει κάθε στιγμή που ο αναγνώστης θα αφιερώσει για την ανάγνωσή του και πετυχαίνει αβίαστα το να εύχεται να μην τελειώσει για να παραταθεί η απόλαυσή του.

Η γυναίκα με τα άσπρα
Wilkie Collins
Μετάφραση: Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος
Gutenberg
1035 σελ.
ISBN 978-960-01-1816-2
Τιμή: €30,00

Ο Σιδέρης Ντιούδης είναι ποιητής και κριτικός βιβλίου.

Άλλα κείμενα:

• Παναγιώτης Πανταζής: «Νίκου Καζαντζάκη “Καπετάν Μιχάλης”»
• Σταύρος Αθανασιάδης – The KRAH: «Στη χώρα που δεν είχε κύκλους»
• Τάσος Ζαφειριάδης – Θανάσης Πέτρου: «Ξημέρωσε ο Θεός τη μέρα»
• Τάσος Αποστολίδης – Αλέκος Παπαδάτος: «Αριστοτέλης»
• Ιερώνυμος Λύκαρης – Παναγιώτης Τσαούσης: «Πάσα θανάτου»

Twitter