fbpx
Χαβιέρ Θέρκας: «Οι νόμοι των συνόρων» κριτική του Φίλιππου Φιλίππου

Χαβιέρ Θέρκας: «Οι νόμοι των συνόρων»

Ο Χαβιέρ Θέρκας (Κάθερες, 1962), συγγραφέας του εξαιρετικού μυθιστορήματος Στρατιώτες της Σαλαμίνας, που μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες κι έγινε ταινία για τη μεγάλη οθόνη, συνεχίζει να μας εκπλήσσει ευχάριστα. Το καινούργιο του μυθιστόρημα, Οι νόμοι των συνόρων, είναι η συνέχεια μιας λογοτεχνικής προσπάθειας που έχει ως στόχο να δείξει την αμφισημία της ανθρώπινης φύσης και ταυτόχρονα να επιτύχει τη μοντερνοποίηση της αφήγησης. Η ιστορία ξεκινάει το καλοκαίρι του 1978, τη στιγμή που η Ισπανία αγωνίζεται να απαλλαγεί από τα κατάλοιπα του φρανκισμού, του δικτατορικού καθεστώτος που επιβλήθηκε με φωτιά και σίδερο στη χώρα το 1939 με την καταφανή νίκη των εθνικιστικών δυνάμεων σε βάρος των δημοκρατικών. Ο στρατηγός Φράνκο πέθανε το 1975, αλλά, όπως διαβάζουμε στο βιβλίο, η χώρα εξακολουθούσε να διοικείται με τους νόμους του.

Κεντρικός ήρωας είναι ένας έφηβος, ο Ιγνάθιο Κάνιας, ο οποίος γνωρίζει στη Χερόνα, μια πόλη της Καταλονίας (όπου σήμερα ο Θέρκας είναι καθηγητής ισπανικής λογοτεχνίας), σ' ένα μαγαζί με ηλεκτρονικά τον Γαλανομάτη και την Τέρε, δύο συνομιλήκους του παραβάτες του νόμου, μέλη μιας συμμορίας που κλέβει τσάντες στον δρόμο και κάνει διαρρήξεις σε σπίτια και αυτοκίνητα. Παιδί της μεσαίας τάξης, με γονείς αυστηρούς και μεγάλα όνειρα για το γιο τους, ο Ιγνάσιο μπλέκει με τα παιδιά που προέρχονται από εσωτερικούς μετανάστες, απόβλητους από τη συντηρητική κοινωνία. Πρόκειται για άτομα που δεν έχουν τίποτα κοινό μαζί του, καθώς προέρχονται από φτωχές οικογένειες χωρίς στον ήλιο μοίρα και οδηγούνται αυτόματα προς την παρανομία, από την οποία δεν μπορούν να ξεφύγουν. Ο Ιγνάσιο μπλέχτηκε με τη συμμορία εξαιτίας της Τέρε, η οποία τον μύησε στο σεξ και τον έκανε, ηθελημένα ή αθέλητα, να την ερωτευτεί. Τριάντα χρόνια αργότερα, ένας συγγραφέας, αγνώστου επωνύμου, αναλαμβάνει να γράψει ένα βιβλίο για τον Γαλανομάτη, ο οποίος έχει γίνει θρύλος σε όλη τη χώρα, μύθος της νεανικής παραβατικότητας την εποχή της μεταπολίτευσης, καθώς άρθρα, βιβλία, ταινίες, τραγούδια, ασχολούνται με αυτόν. Αναζητώντας την αλήθεια, ο συγγραφέας ρωτάει άλλα δύο πρόσωπα που έχουν γνωρίσει τον Γαλανομάτη: τον αστυνομικό που τον συνέλαβε ύστερα από «κάρφωμα» σε μια αποτυχημένη ληστεία τραπέζης και τον διευθυντή των φυλακών, όπου κλείστηκε μετά τη δίκη και την καταδίκη του.

Τα σύνορα του τίτλου εδώ δεν είναι πραγματικά, όπως λ.χ. τα όρια που χωρίζουν δύο γειτονικές χώρες, αλλά συμβολικά, είναι τα σύνορα ανάμεσα στο καλό και στο κακό, ανάμεσα στο δίκιο και στο άδικο. Κι ακόμα: ανάμεσα στη μεσαία ή την ανώτερη κοινωνική τάξη και τους πληβείους, τους ανθρώπους που προσπαθούν να επιβιώσουν παντί τρόπω, όντες στην άγρια πλευρά της ζωής.

Τα σύνορα του τίτλου εδώ δεν είναι πραγματικά, όπως λ.χ. τα όρια που χωρίζουν δύο γειτονικές χώρες, αλλά συμβολικά, είναι τα σύνορα ανάμεσα στο καλό και στο κακό, ανάμεσα στο δίκιο και στο άδικο. Κι ακόμα: ανάμεσα στη μεσαία ή την ανώτερη κοινωνική τάξη και τους πληβείους, τους ανθρώπους που προσπαθούν να επιβιώσουν παντί τρόπω, όντες στην άγρια πλευρά της ζωής. Δηλαδή, ανάμεσα σ' αυτούς που μπορούν να τα έχουν όλα και στους άλλους που δεν έχουν καμιάν επιλογή εκτός από το ν' αγωνίζονται στο περιθώριο – αγώνας είναι κι αυτό, βεβαίως.

Μπορούμε να πούμε πως ανάμεσα στο Στρατιώτες της Σαλαμίνας και στο Οι νόμοι των συνόρων υπάρχουν αρκετές ομοιότητες. Τα δύο μυθιστορήματα, γραμμένα με πρωτότυπους αφηγηματικούς τρόπους, που δύσκολα βρίσκουν μιμητές, δεν είναι μόνο άρτια και αξιανάγνωστα, αλλά εξετάζουν σημαντικά φιλοσοφικά και κοινωνικά ζητήματα, όπως είναι η κοινωνική βία, η αναζήτηση της ελευθερίας, η αλήθεια, αλλά και η αγάπη, η φιλία, η αφοσίωση. Στο πρώτο, ο Θέρκας θέλει να μιλήσει για τον Εμφύλιο Πόλεμο της Ισπανίας, μέσω ενός δευτερεύοντος ιστορικού επεισοδίου, ενώ στο δεύτερο να αναλύσει τις ανθρώπινες συμπεριφορές τη στιγμή που πεθαίνει το φρανκικό καθεστώς. Στο πρώτο, ένας συγγραφέας αναζητεί τον ήρωα του ιστορικού επεισοδίου, προσπαθώντας να ανασυνθέσει το πλαίσιο των γεγονότων και να ξεδιαλύνει τα μυστικά των πρωταγωνιστών του, και στο δεύτερο ένας άλλος συγγραφέας αναζητεί την αλήθεια, η οποία είναι διαφορετική για τον καθένα από τους τρεις αφηγητές. Και στα δύο το τέλος είναι αινιγματικό, καθώς ο Θέρκας θέλει ν' αφήσει στον αναγνώστη την απάντηση, η οποία βεβαίως, όπως και να το δει κανείς, δεν αλλάζει την ουσία των πραγμάτων. Σε κάθε περίπτωση, λέει ο Θέρκας διά στόματος ενός εκ των ηρώων του, «η μυθοπλασία πάντα ξεπερνάει την πραγματικότητα», αλλά και «η πραγματικότητα είναι πάντα πιο πλούσια από τη μυθοπλασία».


Οι νόμοι των συνόρων

Χαβιέρ Θέρκας
μετάφραση: Γεωργία Ζακοπούλου
Πατάκης
520 σελ.
Τιμή € 18,80
001 patakis eshop


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
J. M. Coetzee: «Ο Πολωνός»

Διαβάζοντας τη νουβέλα Ο Πολωνός (2023) του Τζον Μάξγουελ Κούτσι, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα σε μετάφραση της Χριστίνας Σωτηροπούλου, ο αναγνώστης και η αναγνώστρια συνειδητοποιούν τη δύναμη που έχει ο...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Arturo Pérez-Reverte: «Ο Ιταλός»

Ο πολυγραφότατος Ισπανός συγγραφέας από την Καρθαγένη, ο Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε, έχει φωτίσει πολλές φορές μέσα από τα μυθιστορήματά του άγνωστες στιγμές της Ιστορίας. Έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, μέχρι στιγμής,...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.