Το αστικό δράμα υπήρξε ανέκαθεν προνομιούχος χώρος μιας λογοτεχνίας που είχε μια πολύ συγκεκριμένη εικόνα για τον εαυτό της: γνωρίζοντας τα όριά της, δεν είχε υψηλές στοχεύσεις, αλλά και δεν παραιτούνταν από την πρόθεσή της να συνοψίσει τον κόσμο που αναδύθηκε τον 20ό αιώνα και να καταγράψει μια κοινωνική τάξη στην πορεία της ανόδου της. Με το Είσαι και φαίνεσαι, όμως, διαπιστώνει κανείς πως είναι εξίσου ικανή να καταγράψει την ίδια τάξη και στην καθοδική της πορεία.

Στο βιβλίο του Γάλλου συγγραφέα ο κεντρικός ήρωας, ένας πενηντάρης τραπεζοϋπάλληλος, δέχεται όλα τα πλήγματα που μπορεί να του επιφυλάξει η σύγχρονη ζωή: απολύεται από τη δουλειά του, τον εγκαταλείπει η γυναίκα του, φεύγει για τη Λατινική Αμερική η αγαπημένη του κόρη. Ο κόσμος του Μπερνάρ καταρρέει, και μαζί του οι βεβαιότητες με τις οποίες είχε χτίσει τη μέχρι τότε ζωή του, ένα κράμα από συνήθειες και πεποιθήσεις που συνθέτουν τη μέση αφήγηση του σύγχρονου αστού.

Ο Γάλλος συγγραφέας επιχειρεί, με ελαφράδα και χιούμορ, να μας προσφέρει ένα απόσπασμα πραγματικής ζωής, έτσι όπως την έχουμε γνωρίσει στις δυτικές μεγαλουπόλεις του αστικού μας πολιτισμού, σε περίοδο βαθιάς κρίσης. Εκκινώντας από το ατομικό, κατορθώνει να το εκκαθολικεύσει, προτείνοντάς μας έναν ήρωα στα όρια της (ανάλαφρης) ύπαρξής του και, μαζί, ένα μυθιστόρημα που συναιρεί την τραγικότητα της ύπαρξης με την ελαφράδα, αν όχι την ευτέλεια, της καθημερινότητας.

Εκκινώντας από το ατομικό, κατορθώνει να το εκκαθολικεύσει, προτείνοντάς μας έναν ήρωα στα όρια της (ανάλαφρης) ύπαρξής του και, μαζί, ένα μυθιστόρημα που συναιρεί την τραγικότητα της ύπαρξης με την ελαφράδα, αν όχι την ευτέλεια, της καθημερινότητας.

Και καθώς, όπως φαίνεται, η κρίση δεν είναι αποκλειστικό ελληνικό προνόμιο, ο Φενκινός αποτυπώνει μέσα στο βιβλίο όλη την παρακμή του χρηματοπιστωτικού συστήματος, η οποία οδήγησε τον Μπερνάρ στην ανεργία, ενός συστήματος που, την εποχή της ακμής του, κυρίως στη δεκαετία του '80, αποτέλεσε τον πυλώνα της αστικής ευμάρειας και αισιοδοξίας.

Αφού λοιπόν ο πρωταγωνιστής δεχτεί όλα τα πιθανά απανωτά πλήγματα, έχει μία και μοναδική λύση: να επιστρέψει στο πατρικό του, στους υπέργηρους γονείς του. Εκεί θα διαδραματιστούν σπαρταριστά επεισόδια, που δεν θα σκιαγραφήσουν απλώς το χάσμα γενεών ανάμεσα στον 50χρονο ήρωα και στους 80χρονους γονείς του, αλλά και θα συνθέσουν μια εύγλωττη ανατομία των οικογενειακών σχέσεων που, αναπόφευκτα, ορίζουν τη ζωή μας – τη δική μας και του Μπερνάρ. Στο τέλος –ένα τέλος που θα δοθεί με περίτεχνο τρόπο από τον Φενκινός− η κάθαρση θα συντελεστεί με τον προσφιλή τρόπο του συγγραφέα: με μια έκρηξη σαρκασμού και ειρωνείας, όπου κυριαρχεί η ανατρεπτική διάθεση και το χιούμορ.

Μετά την Έκπληξη (Εκδ. Ελληνικά Γράμματα, 2010), ο αιρετικός Γάλλος συγγραφέας ανανεώνει το ραντεβού του με το ελληνικό κοινό με το Είσαι και φαίνεσαι κατά τον πιο ευοίωνο τρόπο.

Είσαι και φαίνεσαι
David Foenkinos
μετάφραση: Γιώργος Ξενάριος
Εκδόσεις Στερέωμα – ΣΙΟΛΑ/ΑΛΕΞΙΟΥ
240 σελ.
Τιμή € 14,50

Twitter