Πριν μιλήσω για την τελευταία ποιητική συλλογή του Στέλιου Λουκά, θέλω να μιλήσω για τον ίδιο τον ποιητή. Τον γνωρίζω πολύ και ελάχιστα. Πολύ – γιατί γνωρίζω τη δουλειά του, παρακολουθώ την πορεία του στα γράμματα και στην ποίηση ειδικότερα. Λίγο – γιατί λίγες φορές τον συνάντησα και κατά συνέπεια δεν είχαμε την ευκαιρία να πούμε πολλά πράγματα. Αλλά αυτό που μπορώ να πω μετά βεβαιότητος είναι πως ο Στέλιος Λουκάς είναι ένας ποιητής δοσμένος, αφιερωμένος σ’ αυτό που επέλεξε να υπηρετήσει. Τον πονάει, τον καίει η υπόθεση της ποίησης – όχι της δικής του μόνο, αλλά η πορεία και η θέση της ποίησης στον κόσμο γενικότερα. Είναι ένας άνθρωπος που λατρεύει την ποίηση, παρακολουθεί την ποιητική δημιουργία εκ του σύνεγγυς και την προβάλλει μέσω της εκπομπής του. Την προβάλλει με θέρμη, συχνά με αγωνία, συνέχεια και συνέπεια εκπληκτική. Και γι’ αυτό εξελίσσεται ο ίδιος ως ποιητής. Και είναι αυτό φανερό από βιβλίο σε βιβλίο που εκδίδει. Ανήκει στους λιγοστούς νέους ποιητές μας που γίνονται καλύτεροι. Μου δίνει την εντύπωση πως μέρα τη μέρα, ποίημα το ποίημα κάνει κι ένα βήμα πιο μπρος, πιο πάνω. Τρανή απόδειξη το τελευταίο του βιβλίο, Αμύθητος κήπος.

Ο κόσμος του Στέλιου Λουκά είναι συμπαντικός. Εκτείνεται από τη φαινομενικά ασήμαντη καθημερινότητα και διατρέχει όλα τα μικρά και τα μεγάλα που αφορούν τη φύση, τον άνθρωπο, τις «αθέατες εκλάμψεις που φωτίζει η ζωή». Ο ποιητής παραμένει γήινος, δέκτης και πομπός ονείρων, προσδοκιών, συναισθημάτων, αφήνοντας «το φόβο ελεύθερο να γίνει ποίημα». Αυτή είναι η αποστολή του ποιητή: να μετατρέπει το αρνητικό σε θετικό, να μετουσιώνει την αδυναμία σε δύναμη για να «φτάσει στη χώρα του απίστευτου», κυνηγώντας παράλληλα μιαν «αθωότητα που πάντα θα ξεφεύγει».

Ο Στέλιος Λουκάς μάς προτρέπει άλλοτε με ειρωνεία και προφανή σαρκασμό, άλλοτε με περίτεχνο υπαινιγμό να ανακαλύψουμε τους αμύθητους κήπους που κρύβουμε μέσα μας, κυρίως, αλλά και αυτούς που μας περιτριγυρίζουν έξω μας (και δεν τους βλέπουμε), και μας καλεί, μάλλον μας προκαλεί να τους ξανακοιτάξουμε για να δούμε το φως του προσώπου μας, αυτό το απερινόητο φως που αποκαθαίρει την καρδιά μας και τα πράγματα γύρω μας και μας οδηγεί «εις νήψιν ψυχής». Ο ποιητής μάς προτρέπει να φεύγουμε μακριά από την απληστία («εκεί όπου νηστεύουν την απληστία/ εκεί να πας»), εννοώντας βέβαια τη μανική συλλογή υλικών αγαθών. Αντίθετα, μας συνιστά να ονειρευόμαστε αλλά όχι «όνειρα/ που κυοφορούν προσδοκίες». Μας λέγει ακόμα πως και η νοσταλγία είναι επικίνδυνη όταν «γίνεται σαράκι».

Διαψευσμένος μάλλον από τις ουτοπίες που κυνηγούν ή επαγγέλλονται αιωνίως οι άνθρωποι, κηρύσσει την «ανυπακοήν», υπακούοντας μόνο «στη γλώσσα των κήπων». Συνομιλεί με τη Φύση και σ’ αυτήν δείχνει εμπιστοσύνη, γιατί προφανώς μόνον αυτή δίνει πολλά, σχεδόν τα πάντα, χωρίς να ζητά ανταλλάγματα –παρά μόνο το σεβασμό μας–, γιατί μόνον αυτή δεν τάζει ουτοπίες, αλλά είναι ο μόνος τόπος, η μόνη καταφυγή που προσφέρει γαλήνη. Ο Στέλιος Λουκάς σχεδόν ανεπαίσθητα προτείνει την επανένωση φύσης-ανθρώπων. Ο άνθρωπος άλλωστε αποτελεί οργανικό της κομμάτι, που επιμόνως και ανοήτως προσπάθησε να αποκοπεί και να πορευτεί χωρίς τη ζωογόνο παρουσία της.

Αλλά «κήπος» για τον ποιητή δεν είναι μόνον η φύση –«η γη που μας φιλοξενεί»–, κήπος είναι: η αγάπη, η μνήμη, τα δάκρυα, ο πόνος, οι μέρες που έρχονται και κυρίως και πάνω απ’ όλα «ό,τι γαληνεύει τη δική σας ψυχή».

Αναφέρθηκα στην αρχή στην εκπομπή του Στέλιου Λουκά εν συντομία. Θα ήθελα να προσθέσω λίγα λόγια ακόμη, γιατί είναι η πρώτη τηλεοπτική εκπομπή για το βιβλίο και η μακροβιότερη. Έχει ξεπεράσει τα είκοσι χρόνια. Αλλά κυρίως θέλω να τονίσω την ποιότητά της, θέλω να σταθώ στο περιεχόμενό της. Η εκπομπή λοιπόν «Ένα βιβλίο, ένα ταξίδι» δεν είναι απλώς μοναδική στο είδος της, δεν είναι μόνον υψηλής ποιότητας, αλλά εξακολουθεί και παραμένει σταθερή, αμετακίνητη θα πρόσθετα, στο στόχο της, που δεν είναι άλλος παρά η προβολή του καλού βιβλίου. Είναι μια εκπομπή που επιλέγει ό,τι καλόν εμφανίζεται στην εκδοτική αγορά, χωρίς προτιμήσεις σε συγγραφείς, χωρίς υπόγειες και ανεπίτρεπτες διασυνδέσεις και, κυρίως, χωρίς υποχωρήσεις απέναντι σε πρόσωπα και καταστάσεις, χωρίς εντέλει ίχνος διαπλοκής. Κι αυτό είναι το μυστικό της υπέροχης νεανικότητας που εκπέμπει, της σφριγηλής μακροβιότητας που απολαμβάνει. Ο ίδιος δε ο δημιουργός και παρουσιαστής παρουσιάζεται έτοιμος απέναντι σε κάθε καλεσμένο, προσηνής, με φυσική ευγένεια, πράος και σταθερός, όμως ποτέ δεν κολακεύει, συνομιλεί με αρετή μεν, αλλά και με τόλμη, προσηνής προσπαθεί να αναδείξει όλες τις πλευρές των βιβλίων που παρουσιάζει και να φιλοτεχνήσει –μέσω της συνομιλίας– την προσωπικότητα του εκάστοτε καλεσμένου του.

Αμύθητος κήπος
Στέλιος Λουκάς
Κέδρος
79 σελ.
Τιμή € 12,00

Twitter