fbpx
Λεωνίδας Κακάρογλου: «Οι τίγρεις των δωματίων»

Λεωνίδας Κακάρογλου: «Οι τίγρεις των δωματίων»

Οικιακή μνήμη

Ο Λεωνίδας Κακάρογλου δεν ξεκίνησε χθες να γράφει ποιήματα. Το πιο παλιά γραμμένο, από τα δημοσιευμένα ποιήματά του που γνωρίζω εγώ τουλάχιστον, χρονολογείται το 1974, ενώ δημοσιεύει βιβλία εδώ και τριάντα έξι χρόνια, από το 1981, δηλαδή. Εννέα ποιητικές συλλογές μέχρι σήμερα και ένα μυθιστόρημα, χώρια εκείνα τα ποιήματα που σίγουρα θα βρίσκονται σε διάφορα περιοδικά χωρίς να τα έχει συμπεριλάβει σε κάποια συλλογή του, και όσα υποθέτουμε ότι θα κρατάει στα συρτάρια του. Ο αναγνώστης δεν υποχρεούται βέβαια να γνωρίζει οτιδήποτε απ’ αυτά προκειμένου να διαβάσει το καινούριο βιβλίο του ποιητή. Ο προσεκτικός ή ο επαγγελματίας αναγνώστης οφείλει, ωστόσο, να τα λαμβάνει υπόψη του. Μια σύντομη περίληψη των προηγουμένων δεν είναι, κατά συνέπεια, περιττή. Ελπίζω ούτε και βαρετή.
Ο χρόνος, ο χρόνος που περνάει και δεν επιστρέφει, ο χρόνος που έχουμε ζήσει και όσος μας απομένει ακόμα να ζήσουμε, ο χρόνος των άλλων και ο χρόνος μας χωρίς τους άλλους, φαίνεται να είναι το κυρίαρχο θέμα στην ποίηση του Λεωνίδα Κακάρογλου ευθύς εξαρχής. «Να μετρήσω τον χρόνο που διάβηκε» διαβάζουμε ήδη σε μία από τις πρώτες σελίδες της πρώτης του ποιητικής συλλογής Τοπία κοριτσιών. Σε τρεις μάλιστα από τις εννέα συνολικά συλλογές του, η κυρίαρχη παρουσία του χρόνου δηλώνεται ήδη από τον τίτλο: Η συνήθεια των ημερολογίων, Μονάχα ο χρόνος ξέρει, Οι μέρες πριν τα χρόνια. Ακολουθεί ένα ποίημα από το 2000 με τον δηλωτικό τίτλο «Η μυρωδιά του χρόνου»:

Ξεκρέμασα από την ντουλάπα
Το παλιό μου πανωφόρι
Εκείνο με το σκίσιμο στη μασχάλη
Μυρίζει ναφθαλίνη
Μα καινούριο θα φαίνεται μ' ένα μαντάρισμα

Έτσι που το προβάρω στον καθρέφτη
Και βλέπω το αντιφέγγισμά μου στο τζάμι
Τις μέρες συλλογίζομαι
Που πέρασαν από την τρύπα της ζωής μου

Ούτ' ένα μπάλωμα
Ούτ' ένα μαντάρισμα
Δεν τις ομορφίζει
Όλη του κόσμου η ναφθαλίνη
Τη μυρωδιά του χρόνου δεν σκεπάζει

Και στα δύο πιο πρόσφατο ποιητικά του βιβλία, τα οποία συνδέονται πολλαπλώς, ο χρόνος είναι διαρκώς παρών, με τη μορφή, κυρίως, τώρα της μνήμης και της απουσίας. Όλα εξάλλου τα ποιήματα των δύο αυτών συλλογών του Λεωνίδα Κακάρογλου εκκινούν από την απώλεια και πραγματεύονται τη ζωή μέσα σε αυτήν και μετά από αυτήν. Η αποδοχή της απώλειας και η συνήθεια της απουσίας, η διαρκής και αναπόφευκτη επιστροφή διά της μνήμης στο παρελθόν είναι τα θέματα που κυριαρχούν στα περισσότερα από αυτά τα ποιήματα. Τα όργανα με τα οποία κρατιέται ζωντανή αυτή η απουσία και καθίσταται δυνατή αυτή η επιστροφή (δίκοπο μαχαίρι σε κάθε περίπτωση) είναι τα όνειρα και η βροχή, οι αναμνήσεις και, κυρίως, τα κάθε λογής αντικείμενα που μια χαμένη πια καθημερινότητα έχει κάποτε αγγίξει.

Και αν ο τίτλος της προηγούμενης συλλογής, του 2014, Μνήμη σχεδόν πλήρης, υπαινίσσεται πως στη ζωή του ποιητή δεν χωράνε πια νέες εμπειρίες, νέες διαψεύσεις και νέες απώλειες, νέες αναμνήσεις, δηλαδή, το πρώτο πρώτο ποίημα της καινούριας συλλογής, Οι τίγρεις των δωματίων, λέει προγραμματικά, και με τον τίτλο του, ακριβώς το αντίθετο: «Η μνήμη δεν τελειώνει». Το ταβάνι στάζει μνήμες, διαβάζουμε στο ίδιο ποίημα. Το σώμα που απουσιάζει επιπλέει στη μνήμη, ναυάγιο μιας άλλης εποχής, η ζωή ολόκληρη, καταλήγει ο ποιητής σε ένα άλλο ποίημα, είναι ένα έγκλημα μνήμης. «Τα χορταράκια του κήπου / Ακόμα θυμούνται / Τα πατήματά σου».

Ο χρόνος, ο χρόνος που περνάει και δεν επιστρέφει, ο χρόνος που έχουμε ζήσει και όσος μας απομένει ακόμα να ζήσουμε, ο χρόνος των άλλων και ο χρόνος μας χωρίς τους άλλους, φαίνεται να είναι το κυρίαρχο θέμα στην ποίηση του Λεωνίδα Κακάρογλου ευθύς εξαρχής.

Ο χώρος όπου βασιλεύει η μνήμη, σε όλο σχεδόν το μήκος της ποιητικής συλλογής, είναι ο οικείος χώρος του σπιτιού, από το οποίο μοιάζει, οικειοθελώς ή όχι, να μην εξέρχεται καθόλου ο ποιητής. Είναι ένας χώρος που κυριαρχείται από την υγρασία της μνήμης, τους τριγμούς της νύχτας και από το λίγο φως που εισέρχεται απ’ τις γρίλιες ένας χώρος που κατοικείται από τις σκιές και τα αποτυπώματα του παρελθόντος και από τους πεθαμένους που εμφανίζονται μέσα στα όνειρα του ποιητή. Εκείνος είναι, εξάλλου, η μόνη ζωντανή παρουσία στο σπίτι. Εκείνος μαζί με τα μυρμήγκια και το σαράκι στα έπιπλα και στην ξύλινη σκάλα, τα σαμιαμίδια και τα ζωύφια γύρω από τους λαμπτήρες: «Δε χαιρετιόμαστε / Περιμένουμε το πρωινό φως / Να μετρηθούμε».

Εκεί ζώντας ο ποιητής σφαλίζει πόρτες και παράθυρα και κρατάει τα φώτα σβηστά, για να ξεγελάσει τον «μεγαλύτερο κλέφτη», όπως αποκαλεί ο Κακάρογλου τον προαιώνιο εχθρό, τον χρόνο, όπως μπορούμε να φανταστούμε. Τον χρόνο που οδηγεί στο αναπόφευκτο τέλος, τον χρόνο που φορτίζει τη μνήμη, αλλά και τον χρόνο που σβήνει ανεπαισθήτως τις αναμνήσεις και φέρνει τη λήθη. Την ίδια αυτή λήθη που, όσο την απεύχεται ο ποιητής, άλλο τόσο αποζητάει τη λυτρωτική της δύναμη. Κι ας μην την αντέχει πάντα. Το φως κάποτε, το φως της άνοιξης και του καλοκαιριού, είναι τόσο δυνατό που αναγκάζεται να κλείσει τα μάτια. Κάποτε όμως είναι ένα αεράκι που του χαϊδεύει τα μαλλιά και «στέλνει τη μνήμη / στα αζήτητα», όπως διαβάζουμε σ' ένα άλλο ποίημα της συλλογής. Κι ο ποιητής –εδώ είναι η διαφορά από το προηγούμενο, σχεδόν ομόθεμο, βιβλίο– προστρέχει τώρα σε άλλες μέρες, χαρούμενες – κι ας ξέρει, όπως όλοι μας, ποιο θα είναι το φινάλε:

Σ' άλλες μέρες χαρούμενες θα προστρέξω
Δεν θ' αφεθώ να γονατίσω
Στο λυπημένο απόβροχο
Οι βιαστικές ανασεμιές
Οι αχοί της πόλης
Δεν θα με κοροϊδέψουν

Ό,τι είναι να γίνει ας γίνει
Την αναμονή δεν υποφέρω.

Σε αυτή την αναμονή είναι όμως που ζει η ποίηση του Λεωνίδα Κακάρογλου. Σε αυτό το «μεταξύ», που τοποθετείται ανάμεσα μνήμης και λήθης, απώλειας και ζωής, χθες και σήμερα, ελπίδας και απόγνωσης. «Ανοιγοκλείνω τα μάτια μου / Κι ελπίζω κάποια στιγμή να σε δω». Αυτό είναι το ποίημα, μας λέει ο ποιητής: ένα γρήγορο ανοιγόκλεισμα των ματιών με την ελπίδα πως σ’ ένα απ’ αυτά θα φανεί ό,τι λείπει. Κι αν όχι, θα μείνει το ποίημα.

 

Οι τίγρεις των δωματίων
Λεωνίδας Κακάρογλου
Βιβλιοπωλείον της Εστίας
56 σελ.
ISBN 978-960-05-1704-0
Τιμή: €9,00
001 patakis eshop

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΠΟΙΗΣΗ
Θωμάς Κοροβίνης: «Ποιήματα και τραγούδια»

Μια ακροβασία πάνω στο κύμα, σαν μια παραλλαγή στον στίχο του άλλου ποιητή (χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία), αυτό μοιάζει να λέει ο Θωμάς Κοροβίνης σε όλα του τα τραγούδια· αλήθεια, ποιήματα ή τραγούδια;...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.