Κωνσταντίνος Μπούρας: «Τρία άλφα, μία ήττα κι ένα ωμέγα»
Ο Κωνσταντίνος Μπούρας είναι γνωστός ως ποιητής, θεατρολόγος και κριτικός, όπως και το πολύπλευρο συγγραφικό του έργο. Προσφάτως, οι Εκδόσεις των Φίλων κυκλοφορούν μια ακόμα ποιητική του συλλογή μεγάλου σχήματος, με τον αινιγματικό τίτλο: Τρία άλφα, μία ήττα κι ένα ωμέγα. Το αξιοσημείωτο εδώ, επίσης, είναι η συγκινητική αφιέρωση σ’ έναν εκλιπόντα ωραίο άνθρωπο, πολύτιμο συνεργάτη και δυσεύρετο φίλο: «Στον αείμνηστο Κώστα Ε. Τσιρόπουλο», γεγονός που τιμά ιδιαίτερα τον κύριο Μπούρα.
Πολυγραφότατος και έμπειρος δημιουργός, αλλά και ως κριτικός ο ίδιος, γνωρίζει ασφαλώς πως δεν είναι εύκολη η προσέγγιση μιας τόσο απλωμένης σε έκταση, σε πλάτος και σε βάθος ποιητικής προσφοράς. Και, πολύ περισσότερο, είναι δύσκολη η κατανόηση, η αποκρυπτογράφηση των μηνυμάτων που φέρνει όπως και η εξαγωγή συμπερασμάτων, εξαιτίας της πολυπλοκότητας και της πολυποικιλότητας γραφής ενός δημιουργού του δικού του διαμετρήματος.
Πρόκειται για ιδιότυπη περίπτωση ποιητικών μορφωμάτων και περιπλεγμένων σχημάτων με αναφορές σε σύγχρονα και παρελθόντα γεγονότα, μια εντυπωσιακή σύνθεση κοινωνικών θεμάτων από όπου προβάλλουν φιγούρες ηρώων που δρουν σε πολλά επίπεδα και δημιουργούν φαντασμαγορικά σκηνικά, αείρροες ακουστικές και οπτικές εικόνες γεγονότων και περιστατικών από όλες τις εκφάνσεις της ελληνικής, και όχι μόνο πραγματικότητας. Ιδού ένα χαρακτηριστικό δείγμα ποιητικής γραφής:
Από το κύπελλο των σπονδών
Ας πιούμε όλοι μαζί
Να λήξει το συμπόσιό μας
Εις μνήμην εκείνων
Των τριτοπατόρων
Που έπεσαν στο πεδίο της μάχης
Υπερασπιζόμενοι τα ιδανικά της Ελευθερίας
Κι ας μείνουμε σιωπηλοί για λίγο,
Ταπεινοί, ενεοί,
Εις μνήμην των ωρών
Που ζήσαμε χώρια από τον εαυτό μας
Πνίγοντας την κραυγή
Κρατώντας την αναπνοή
Για να μην ταράξουμε
Τον θυμωμένο γίγαντα Πολύφημο
Με το ένα μάτι
Κι εκείνο τυφλό
…
Κι αν χρησιμοποιώ παραμύθια
Και στις παραβολές νυχοπερπατώ
Ως ακροβάτης του ελέους
Νυχοπερπατώ διαλυόμενος
… εις το γλαυκόφω
(«Σπονδές», απόσπασμα)
Αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό: το πολυσήμαντο και διαφορετικό, είναι που καθιστά συχνά δυσπρόσιτη στην άμεση προσέγγισή της ποίησης τόσο από τη φύση της όσο και από την ιδιότυπη ταξινόμηση σε 377 μεγάλες σελίδες όπου, ενίοτε έως συχνά, τα ποιήματα ασφυκτιούν κατανεμημένα σε δύο ολοσέλιδες στήλες πυκνοδομημένες, ενώ παρεμβάλλονται κάποτε και ποιήματα μεταφρασμένα σε ξένες γλώσσες από φίλους του ποιητές. Τα παρεμβαλλόμενα, ωστόσο, μεταφρασμένα, τα ξενόγλωσσα ποιήματα, διευρύνουν μεν την έκταση της ποιητικής πραγματικότητας και σε άλλες περιοχές του επιστητού, αλλά καθιστούν δυσκολότερη την προσέγγιση, τη διείσδυση και την επαρκή αποτίμηση της αξίας και σημασίας της αξιόλογης προσφοράς του ποιητή Κωνσταντίνου Μπούρα:
Ζήσαμε μια υπέροχη εποχή
Με τα πάθη και τα λάθη μας,
Με την εύνοια της μοίρας
Και τη χρεοκοπία μας,
Με τον έρωτα και τη διάψευσή του
…
Τελικά εκείνο που μένει
Είναι μια γλυκόπικρη γεύση στο στόμα
Η ανάμνηση της ευτυχίας
Κι ο θρίαμβος της αποχώρησης
Των γενναίων:
«Ζήσαμε μια γεμάτη ζωή
Δεν μετανιώνουμε για τίποτα
…
Ναι, ζήσαμε μια ωραία ζωή
Και μετρώντας τις πληγές μας
Σα γατιά
Θα χωθούμε
Κάτω από το γαλάζιο γιασεμί
Για να πεθάνουμε
Χωρίς να στενοχωρήσουμε κανέναν
(«Ψυχαναγκασμοί κι Ελευθερία», απόσπασμα)
Από ένα τυχαίο άνοιγμα, «Τυχαίο(;) άγγιγμα», μολονότι τίποτα στη ζωή δεν είναι τυχαίο, όλα γίνονται για κάποιο λόγο, άσχετα αν δεν το αντιλαμβανόμαστε, νιώθεις την ποίηση, όπου υπάρχει, να αγγίζει τη σκέψη, την ακοή, την αντοχή, να εισχωρεί στα έγκατα της διάνοιάς σου, στα κατάβαθα της ύπαρξής σου, να διεισδύει σε κάθε κύτταρο του σώματος σαν ηδονή, να σε συνέχει, να κατακαίει τα σπλάχνα σου:
Λένε πως δεν υπάρχουν τυχαία πράγματα
Και είναι όλες οι σημαντικές συναντήσεις
Κοσμικά ραντεβού,
Ακόμα και το τυχαίο άγγιγμα
…
Όμως το φως σιγοκαίει
Στην Εστία
Κι απειλεί να τα κατακάψει
Όλα
Να τα τινάξει στον αέρα.
Τόσο λοιπόν ευάλωτοι
Είμαστε στο «τυχαίο»;
Σίγουρα είμαστε ευάλωτοι στο τυχαίο. Και πολύ σοφά το επισημαίνει με ένα γενναίο ερωτηματικό ο ποιητής, για να μας προβληματίσει. Να μας κάνει να σκεφτούμε το ενδεχόμενο. Άλλωστε και η ζωή στον πλανήτη από κάποια τυχαία συνάντηση ή διάσπαση, διάσταση, διάχυση και ξανά τυχαία σύμπραξη, σύμπτυξη των δεδομένων προέκυψε. Ένα τυχαίο περιστατικό είναι η παρουσία των όντων μέσα στην ανερμήνευτη νομοτέλεια του σύμπαντος.
Ωστόσο, θα ήθελα να κλείσω το σύντομο ετούτο συναπάντημά μου με την ποίηση του Κωνσταντίνου Μπούρα, που δεν είναι τυχαίο περιστατικό ούτε τυχαίο άγγιγμα, αλλά προσπάθεια για ουσιαστική επικοινωνία, με αποσπάσματα από ποιήματα που κατάφερα να ξεχωρίσω μέσα από το πλήθος των υπαρχόντων στην τεράστια σύνοψη του παρόντος βιβλίου:
Να ξυπνάς το πρωί
Ολόδροσος
Με το χαμόγελο στα χείλη
Μετά την ολονύκτια περιήγηση
Στον κόσμο των πνευμάτων
Να γελάς
Ακόμα κι όταν
Δεν συντρέχει κανένας λόγος
Το σώμα ξέρει
…
(«Συναντώντας τα πνεύματα με χαμόγελο»)
Είμαστε το σύμπαν
Που παρατηρεί τον εαυτό του.
…
Είμαστε προ παντός
Η στυγνή επιφάνεια του καθρέφτη
Εκείνη που παλινδρομεί
Ανάμεσα στο πρωτότυπο
Και στο είδωλό του.
(«Καθρέφτες και είδωλα», απόσπασμα)
Καιρός να ξαναγυρίσουμε στον εαυτό μας
Μετά από τόσους έρωτες, φιλοδοξίες,
Προδιαγραφές, συμμορφώσεις, συμβιβασμούς,
Αναμορφώσεις…
…
Θηρευτές της ηδονής, διψασμένοι
Απελπισμένοι για εξουσία, πλούτο
… αφήσαμε το πνεύμα
Να λιμοκτονεί, την καρδία τρικυμία
Ταράσσει …
(«Επανεμφάνιση εαυτού Ηλιωδεστέρου», απόσπασμα)
Ποίηση μεστή, νοηματισμένη και στις αδύναμες στιγμές της, διανθισμένη από λυρικές εκφάνσεις και σιγανές φωνές, από ρυθμούς υποπτεριδίους που δημιουργούν ιλαρές και ηχητικές εικόνες και νομιμοποιούν το αδιαχώρητο που προκαλεί ασφυξία των ποιημάτων και θέτει σε δοκιμασία την αντοχή του αναγνώστη.
Τρία άλφα, μια ήττα κι ένα ωμέγα
Κωνσταντίνος Μπούρας
Εκδόσεις των Φίλων
384 σελ.
ISBN 978-960-289-173-5
Τιμή: €20,00
