Καμιά φορά, κοιτάζουμε ένα άτομο και μας διαψεύδει η γεωγραφία του προσώπου του. Εκεί που εμείς βλέπουμε ψηλά βουνά και πεδιάδες είναι ξεραμένες θάλασσες. Από χαρτί. Οι άνθρωποι έχουν μια τάση να επικαλούνται ιδιότητες που δεν έχουν, για να μπορέσουν κάπως να υπάρξουν. Είμαι αυτό που ονειρεύτηκα στα κρυφά, λένε, και φτιάχνουν μια μυθολογία προσώπων αν-ύπαρκτων, που ξετυλίγουν ανάλογα με την περίσταση, ενώ δεν είναι κανείς. Καμία. Κοιτάζουμε μια φωτογραφία, ένα πορτρέτο ενός ανθρώπου που γνωρίσαμε και έχουμε κάπως συνδεθεί μαζί του και διαπιστώνουμε ότι από τη φωτογραφία λείπει η αξιοπρέπεια.

Πώς δεν το καταλάβαμε όταν βλέπαμε το ίδιο το πρόσωπο; Ζούμε περίπλοκους, οικονομικά αλλά και κοινωνικά, καιρούς και θα πρέπει να μείνουμε σε πρόσωπα που έχουν να μας μεταφέρουν κάτι, να μας δηλώσουν, να μας εκπέμψουν κάποιο μήνυμα αληθινό, ό,τι κι αν είναι αυτό, αρκεί η ζωή τους, η ζωή του προσώπου τους, να συμφωνεί με τη ζωή των λέξεων που χαράζουν: είτε είναι κουβέντες, είτε είναι στίχοι, είτε ποιήματα, είτε εξομολογήσεις. Θα πρέπει, δηλαδή, κατά κάποιο τρόπο, να συμφωνούν οι λέξεις του με τη στάση ζωής που επιλέγει να παρουσιάσει το ίδιο το πρόσωπο. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, κρίνουμε τις λέξεις: Πόσο ισχυρές είναι, πόσο έχουν ενσωματώσει προηγούμενες περιόδους, με ποια μορφή αποτυπώνονται, τι έχουν να δηλώσουν. Τελικά, τι σημαίνουν. Αν φυσικά ισχύει η προϋπόθεση που ανέφερα πριν: Να είναι το πρόσωπο και οι προθέσεις του καθαρά. Να είναι το ίδιο το πρόσωπο που γράφει. Δεν είμαι βέβαιος ότι μπορώ να σας αφηγηθώ ή να σας μεταφέρω το τι ακριβώς μπορούν να κάνουν οι λέξεις. Δεν θα ήμουν και αντικειμενικός, γιατί εγώ ζω μέσα στις λέξεις – και πολλές φορές εξαιτίας τους. Είμαι όμως βέβαιος ότι οι σωστές λέξεις, στον σωστό χρόνο μπορούν να επανεκκινήσουν τον κόσμο. Να τον βάλουν σε νέα τροχιά. Αλλά και να τον εκτροχιάσουν.

Η Ντέπη αυτό κάνει, επαναδημιουργείται, επανασυγκολλάται, επανευφευρίσκεται, με αυτούς τους θραυσματικούς αφορισμούς –ας τους ονομάσω έτσι– ή ακόμα καλύτερα με μια λέξη του Σολωμού: Λογισμούς. Προσπαθεί να φανταστεί τον εαυτό της στο μέλλον και, για να το πετύχει, δένει με ένα μαντίλι τα μάτια της, θέλοντας να χαθεί ό,τι υπήρχε πριν σαν οπτική εικόνα, και γράφει.

Στην περίπτωση της Ντέπης Χατζηκαμπάνη, ενός κοριτσιού 30 ετών που ακόμα δηλώνει στιχουργός (και όχι συγγραφέας), τα πράγματα είναι μάλλον ευνοϊκά – σε ό,τι αφορά το μέλλον. …Στο μέλλον, έτσι τιτλοφορείται το νέο της βιβλίο, το τρίτο, με το οποίο η συγγραφέας Ντέπη Χατζηκαμπάνη προσπαθεί να υποθέσει τον εαυτό της μετά, να τον συστήσει στο μέλλον. Και υποθέτει βάσιμα, στέρεα, με ταπεινή σιγουριά, με μεροληψία αθώα. Είναι δουλειά του μέλλοντος να κρίνει τις λέξεις. Και είναι δουλειά των ποιητών, των συγγραφέων, των δημιουργών να τις ακουμπήσουν στο χαρτί, να τις προσφέρουν, ορίζοντας, ενίοτε, τις νέες εποχές. Ορίζοντας έναν νέο ορίζοντα. Έστω, να τις φανταστούν, εκ μέρους τους, ενορχηστρώνοντας, με τον τρόπο που ο καθένας μπορεί, το υλικό του.

Γράφω σημαίνει θεμελιώνω εκ του μηδενός, έχοντας όμως υπ’ όψιν μου τα πάντα, έχοντας εν τω μεταξύ ξεχάσει τα πάντα. Γράφω σημαίνει αφαιρώ ό,τι έχω μάθει πριν, ξεμαθαίνω, ξεμακραίνω από ό,τι γνώρισα, σκέφτηκα, ένιωσα και προσπαθώ να το ονομάσω ξανά. Να επαναπροσδιορίσω τον εαυτό μου μέσα σε αυτό και να τον φανταστώ στο μέλλον, ως τμήμα του. Η Ντέπη αυτό κάνει, επαναδημιουργείται, επανασυγκολλάται, επανευφευρίσκεται, με αυτούς τους θραυσματικούς αφορισμούς –ας τους ονομάσω έτσι– ή ακόμα καλύτερα με μια λέξη του Σολωμού: Λογισμούς. Προσπαθεί να φανταστεί τον εαυτό της στο μέλλον και, για να το πετύχει, δένει με ένα μαντίλι τα μάτια της, θέλοντας να χαθεί ό,τι υπήρχε πριν σαν οπτική εικόνα, και γράφει. Γράφει ειλικρινά, με λευκή πετσέτα, χωρίς πρόθεση γραφής, «γιατί κουράστηκε να κρατάει το φανάρι όταν γαμιέται η ζωή της», γιατί κουράστηκε «να παίζει κρυφτό με τον εαυτό της και προτιμά, πλέον, να παίζει κυνηγητό με τις λέξεις», ψηλαφώντας το μέλλον. Και γιατί «το μέλλον δεν γράφεται με μελάνι, με θαλασσινό νερό γράφεται». Γιατί «το μέλλον είναι αλμυρό». Δεν είναι σίγουρη για τίποτα κι όμως είναι βέβαιη για όλα, για όσα τουλάχιστον πιστεύει ότι πρέπει να είναι, δεν βαραίνει πάνω της καμία σκιά, δεν κρέμεται πάνω από κανέναν. Αντιθέτως, κρέμεται, κρεμιέται ίσως, μόνη της, εκ μέρους της, αφ’ εαυτού, κατά τον δαίμονα. Ζει όπως στα τραγούδια της, όπως στα βιβλία της, όπως στα όνειρά της. Αλλά ζει, δεν φαντάζεται. Μπορεί η Βιρτζίνια Γουλφ, ενδεχομένως και λόγω της αρρώστιας της, ή προφανέστατα εξ αιτίας της, να έχει γράψει «αληθινό είναι μόνο ό,τι ονειρευόμαστε», αλλά η Χατζηκαμπάνη –και δεν κάνω φυσικά αξιολογικές προσεγγίσεις εδώ, εννοείται– θέλει και να ονειρεύεται και να ζει. Πρωτίστως, θέλει να συμπίπτει αυτό που ζει με αυτό που ονειρεύεται. Το άγνωστο, λοιπόν, στοιχείο σήμερα, σε αυτούς τους καιρούς της παράδοξης ευκολίας και των μοιρασμένων ρόλων στο τσίρκο, είναι και το σημαντικό, το ουσιώδες που βγαίνει στη γραφή της. Ό,τι, δηλαδή, έχει εξαφανιστεί, μέσα στη διαρκώς ανακυκλούμενη ματαιοδοξία ενός χώρου που κουράστηκε να κουράζεται για να υπάρξει. Με τις μάσκες και τα φτερά από φτηνό, συμπιεσμένο νάιλον και τις εκατέρωθεν μνηματοδοτήσεις.

Γνωρίζοντας τα προηγούμενα δύο βιβλία της –εξαιρώ το παραμύθι, που είναι άλλου είδους εγχείρημα– θεωρώ ότι αυτό που εκπροσωπείται εδώ, ό,τι παρουσιάζεται με αυτούς τους εν είδει ημερολογιακών καταγραφών λογισμούς ή αφορισμούς ή σημειώσεις, είναι η ωριμότερη κατάθεσή της. Και είναι η ωριμότερη, γιατί σαφώς, σαφέστατα, είναι ωριμότερη και η ίδια η συγγραφέας τους.

Τα υπόλοιπα θα τα δείξει το μέλλον. Στο μέλλον που, και κατά τον Αλτουσέρ, διαρκεί πολύ. Τουλάχιστον, πολύ περισσότερο από όσο φανταζόμαστε.

…Στο μέλλον
Ντέπυ Χατζηκαμπάνη
Αίτιον
64 σελ.
ISBN 978-618-82521-3-4
Τιμή: €10

Το βιβλίο διατίθεται στον Πολυχώρο Αίτιον

Twitter