fbpx
«Δέκα Ελληνίδες ποιήτριες» της Ελένης Χωρεάνθη

«Δέκα Ελληνίδες ποιήτριες»

Σκοπός του σημερινού άρθρου είναι η ταυτόχρονη και αδρομερής παρουσίαση σύγχρονων Ελληνίδων ποιητριών, νέων κυρίως, που το έργο τους παρουσιάζει ενδιαφέρον. Έτσι, μπορεί να διακρίνει ο αναγνώστης ομοιότητες και ποιοτικές διαφορές, τις συνιστώσες όσον αφορά τα θέματα επιλογής, τον τρόπο αντιμετώπισης και διαχείρισης των δεδομένων σε ποιητική μετάπλαση, ώστε να προκύπτει ποιητικό γεγονός, δηλαδή ποίημα. Η σειρά δεν είναι αξιολογική, είναι αυστηρά αλφαβητική: Μαρία Κούλη, Μαρία Κουλούρη, Μαρία Κούρση, Ελευθερία Κυρίτση, Μαρία Λαγγουρέλη, Τζίνα Ξυνογιαννακοπούλου, Έλενα Πολυγένη, Κατερίνα Σημηντήρα, Μαρία Τζίκα και Μελίτα Τόκα-Καραχάλιου.

Όπως γίνεται αντιληπτό, ο λόγος που επιβάλλει αυτόν τον επώδυνο τρόπο ενδεικτικής παρουσίασης είναι ότι υπάρχει πλούσια ποιητική «γυναικεία» παραγωγή, στο σύνολό της αξιοπρόσεκτη. Με τον ιδιαίτερο τρόπο κάθε ποιήτριας να αντιλαμβάνεται τον κόσμο που μας περιβάλλει με τα προβλήματα και τα ερεθίσματα που προκαλεί, αποτυπώνει μετουσιωμένους σε ποίηση τους στοχασμούς της.

Δεν ξέρω πόσο, και αν, ωφελεί ο σουρεαλισμός στη σύγχρονη ποίηση. Κυριαρχεί, ωστόσο, στο έργο πολλών, γυναικών κυρίως, ως ο πιο πρόσφορος τρόπος έκφρασης. Ο αναγνώστης, ωστόσο, δεν είναι υποχρεωμένος ούτε έχει την πολυτέλεια και τον χρόνο σήμερα, ειδικά, που όλα τρέχουν και τρέχουμε να προλάβουμε, δεν ξέρω τι, να ψάχνει ή να εικάζει τι μπορεί να θέλει να πει ένας αποσπασματικός λόγος με κατακερματισμένες φράσεις/στίχους που πάνε δρασκελώντας από το ένα θέμα στο άλλο και κάθε στίχος παραπέμπει αλλού.

  

Μαρία Κούλη: «Αθώοι αμνοί»Μαρία Κούλη: «Αθώοι αμνοί»

Η Μαρία Κούλη είναι σύντομη, ασθματικά βιαστική, επιγραμματική, ολιγόλογη. Εκφράζεται με αφορισμούς, επιγραμματικά, να τελειώνει, μια κι έξω. Με το πρώτο ποίημα της συλλογής δίνει τη συνταγή, φτιάχνει έναν κυκεώνα με τα υλικά που χρειάζονται για να στοιχειοθετηθεί ένα ποίημα και συμβουλεύει πώς αυτά θα ζυμωθούν. Και το εφαρμόζει στα σαράντα δικά της ολιγόστιχα ποιήματα, κανένα δεν φτάνει τους είκοσι στίχους. Με στίχους/φράσεις κοφτές, λιτές, εντελώς καθημερινής κουβέντας, πηδώντας από το ένα θέμα στο άλλο, μπορεί και εκ διαμέτρου αντίθετο, στοιχειοθετεί, ωστόσο, με ιδιάζοντα τρόπο και τρανταχτή ειρωνεία ένα ποιητικό σύνολο που δεν περνάει απαρατήρητο:

Μου αρέσει
Τακτοποιημένος
Χωρίς έρωτες παράφορους
Διορθωτικές αλλαγές της μόδας
[…] κινούμενη θλίψη
Ζυμώνω ξέρετε ψωμί
[…] Βίον ανθόσπαρτον
Με ροδοζάχαρη Αιγειαλίας. (σ.8).

Το παιχνιδιάρικο ύφος, σε συνδυασμό με την παντού και πάντα παρούσα ειρωνεία, συχνά υπερκαλύπτει την προσπάθεια απλοποίησης, απομυθοποίησης και απαξίωσης των πάντων. Άλλωστε, όλα είναι συνήθεια, γίνονται μηχανικά:

[…] χοντρός έρωτας στο κρεβάτι καλύτερα
Σε ξέρω, φαντασιώνεσαι πάντα την ίδια ξανθιά
Εγώ άσ’ τα, σιγά μη σου πω
Τέλειωνε, αργείς, κουράστηκα!

Κάπως έτσι συμβαίνουν τα πάντα αφού:

Το απόθεμα εξαντλήθηκε…
Εφέ λέιζερ Ηλέκτρα χορεύει γυμνή
[…] Στα δύσκολα χρειάζονται συνένοχοι
Μωρό μου το ξέχασες;

Με αυτόν τον ρυθμό και τρόπο αρθρώνεται ο ποιητικός λόγος στην πέμπτη ποιητική συλλογή της Μαρίας Κούλη, με τους «αθώους αμνούς» να σχηματίζουν επάλληλους κύκλους ανυπεράσπιστοι μέσα κι έξω από τη στρούγκα της ζοφερής πραγματικότητας. Ωστόσο, μέσα από την απορριπτική διάθεση, αναπτύσσεται μια δυναμική «αποτοξίνωσης» διόλου ευκαταφρόνητη.

Αθώοι αμνοί
Μαρία Κούλη
Γαβριηλίδης
50 σελ.
Τιμή € 8,00
001 patakis eshop


Μαρία Κουλούρη: «Μουσείο άδειο»Μαρία Κουλούρη: «Μουσείο άδειο»

Μουσείο άδειο τιτλοφορείται η πρώτη ποιητική συλλογή της λογοθεραπεύτριας και συμβούλου ψυχικής υγείας Μαρίας Κουλούρη. Ο τρόπος εκφοράς του λόγου της δεν παραλλάσσει και πολύ από αυτόν της Μαρίας Κούλη, αλλά κινείται σε ήπιους τόνους και ο ρυθμός της είναι λιγότερο ασθματικός. Κατά κάποιον τρόπο μεταφέρει στην ποίησή της ό,τι εισπράττει από την καθημερινή ενασχόλησή της με το αντικείμενο της επιστήμης που υπηρετεί. Αυτό, άλλωστε, υποδηλώνει και ο τίτλος της συλλογής, σε συνδυασμό με την ενδεικτική εικόνα του εξωφύλλου, απρόσφορη για ποιητική συλλογή. Είναι χαρακτηριστικός ο τίτλος και το περιεχόμενο του πρώτου ποιήματος:

«Κτερίσματα»
[…] Ακουμπισμένος στα γόνατα
Μ’ ένα φακό στο βλέμμα
Εμένα σημαδεύει
Το ακίνητο γλυπτό
[…] Ερείπια και ίαμβοι
Αυτά
Ταιριάζουν στο κορμί μου.

Μια άλλη θλιβερή εικόνα ζωγραφεί το «Νυχτερινό» με συνοπτικές διαδικασίες:

[…] Τα χρόνια περνούνε
Στα δάχτυλα των γέρων
[…] Εκθέματα πίσω από τη βιτρίνα
Μουσείο άδειο

Προτιμώ να κλείσω το σύντομο οδοιπορικό στο πρώτο ποιητικό βιβλίο της καλής ποιήτριας με ένα αισιόδοξο μήνυμα που ανίχνευσα από το ενδιαφέρον σύνολο των ποιημάτων της:

«Ηλιόλουστο»
Έχει την ομορφιά του ο νοτιάς
Τουλάχιστον για μια φωτογραφία
Κορνίζα αφημένη στον μπουφέ
Στόχος μιας βίαιης αχτίδας

Ως πρώτο βιβλίο έχει αξιόλογα στοιχεία, υπάρχει δυναμική στίχου, ρυθμός, από τη δική της οπτική γωνία η Μαρία Κουλούρη παρατηρεί και κρίνει τα τεκταινόμενα στον χώρο της και δημιουργεί συγκροτημένα ποιητικά σύνολα.

Μουσείο άδειο
Μαρία Κουλούρη
Μελάνι
48 σελ.
Τιμή € 8,00
001 patakis eshop

 

Μαρία Κούρση: «Μια μέρα»

Μαρία Κούρση: «Μια μέρα»

Μια μέρα είναι ο τίτλος της ενδέκατης ποιητικής συλλογής της Μαρίας Κούρση. Όπως πληροφορεί η ίδια τον αναγνώστη με ένθετο φύλλο, η συλλογή «περιέχει ένα αφηγηματικό ποίημα που εξελίσσεται μέσα στις εναλλαγές των ωρών μιας μέρας…» και συμπληρώνει μ’ ένα επίμετρο «κινηματογραφικής ματιάς…», οπότε δεν χρειάζονται αποσαφηνίσεις. Ιδού ένα πεντάστιχο από τα τρία «προ ημερησίας διατάξεως» ποιήματα:

Όπου και να καθίσω
έρχονται στην αγκαλιά μου
οι Ώρες
Και η τελευταία μου
μικροκαμωμένη απώλεια

Το κύριο «σώμα» της συλλογής χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες: «Πρωί» – έξι ποιήματα, «Μεσημέρι»– τέσσερα ποιήματα, «Σούρουπο» – τέσσερα ποιήματα, και «Νύχτα» – έξι ποιήματα. Είκοσι, συν τρία «προλογικά», είκοσι τρία ολιγόστιχα, με αδιευκρίνιστο περιεχόμενο και νόημα, ποιήματα. Θέλω να πω, δεν βοηθούν τον αναγνώστη να συγκεκριμενοποιήσει τι ακριβώς θέλει να πει η ποιήτρια με τις αποσπασματικές φράσεις/στίχους της, ενώ δεν φαίνεται να της λείπει η ικανότητα να μετουσιώσει τους στοχασμούς και τους προβληματισμούς της σε καθαρή ποίηση. Μοιάζει να πειραματίζεται. Ο ερμητισμός στην τέχνη δεν την ωφελεί. Γιατί αγαπιέται η Σαπφώ; Απλούστατα γιατί καταλαβαίνουμε τι λέει, τι κομίζει στην τέχνη.

Τα είκοσι ποιήματα τιτλοφορούνται με επιλεγμένα, μάλλον, γράμματα του αλφαβήτου εις διπλούν και δύο μηδενικά. Ιδού το πρώτο ποίημα από την ενότητα «Μεσημέρι»:

(Διάλογος)
ΛΛ:00
Μικρές μεγάλες άστοχες διδακτικές
Οι ιστορίες
συμβαίνουν έξω

Και ένα από την ενότητα «Νύχτα»:

ΧΧ:00
Υποθέτεις τη ζωή σου
Ημερεύεις κλειδωμένα σπίτια στους
χρόνους που ορμάνε
Επινοείς λόγια ακοπάνιστα
και προσεκτικά φυλαγμένα
τυχαίας κληρονομιάς
Κι ένα επιφανές τέλος στη σοβαρή
Ζωτικής σημασίας
υπαλληλική απορία σου.

Μια μέρα
Ένα ποίημα
Μαρία Κούρση
Εκδοτική Αθηνών
48 σελ.
Τιμή € 8,00
001 patakis eshop

 

Ελευθερία Κυρίτση: «Χειρόγραφη πόλη»Ελευθερία Κυρίτση: «Χειρόγραφη πόλη»

Χειρόγραφη πόλητιτλοφορεί «το πρώτο βιβλίο ποίησης που εκδίδει» η Ελευθερία Κυρίτση, με χαρακτηριστικό εξώφυλλο το οποίο κοσμεί έργο της Λίκας Φλώρου.

Αν και είναι πρώτο βιβλίο μιας νέας γυναίκας, που μάλλον βιάζεται να τα πει όλα με την πρώτη, το περιεχόμενο και ο αφηγηματικός τρόπος έκφρασης και γραφής της πείθει με την αρτιότητα, τον ρυθμό και το ευανάγνωστο των λόγων της. Σίγουρα πρόκειται για σοβαρή περίπτωση ποιητικής παρουσίας.

Με τον δικό της τρόπο, προτιμώντας έναν εσωτερικό διάλογο και θεωρώντας τον κόσμο και τα συμβαίνοντα γύρω της μέσα από το πρίσμα της ψυχολογίας, συνθέτει αρμονικά σύνολα και δημιουργεί ενδιαφέροντα πολύστιχα εν πολλοίς ποιήματα, διαποτισμένα όμως με μια αμφισβήτηση και πικρία, όπως λόγου χάρη στο ποίημα:

«Ο κόπος των σωμάτων»
Χρόνια μακριά απ’ το κάδρο σου
κατέληξα να μετρώ δευτερόλεπτα των μαλλιών σου
να χαϊδεύω τις άκρες του σεντονιού
στην αδράνειά τους

Πεζοδρομήθηκαν τα όνειρα
απ’ το σημείο στίξης σου
Λεπτές άκρες ερήμωσης
κρέμονται στο μέτωπό σου
Ποίηση η κούρασή σου

Εκεί άρχιζε το σκοτάδι να μιλά
Ένα σακούλι κόκαλα είσαι
να συντηρείς τις απορίες μου
θα χαθείς αν με περιπατήσεις

Και έκλεινα τις κουρτίνες
κι έκλεινα τον εαυτό μου
και σ’ έκλεινα έξω απ’ την αντοχή μου
πριν κλείσω το φως

Αδιέξοδος ο κυβισμός της ύπαρξης.

Χειρόγραφη πόλη
Ελευθερία Κυρίτση
Μανδραγόρας
45 σελ.
Τιμή € 6,39
001 patakis eshop

 

Μαρία Λαγγουρέλη: «Σκόνη πεταλούδας»Μαρία Λαγγουρέλη: «Σκόνη πεταλούδας»

Σκόνη πεταλούδας είναι ο τίτλος της ένατης ποιητικής συλλογής της Μαρίας Λαγγουρέλη, σε ωραία έκδοση και με απλό, και γι’ αυτό χαριτωμένο, εξώφυλλο. Όσο πιο απλά είναι τα εξώφυλλα των ποιητικών συλλογών, τόσο πιο εντυπωσιακά είναι και, παράλληλα, προϊδεάζουν θετικά για το περιεχόμενο. Δική μου εκτίμηση, που όμως, συνήθως, επιβεβαιώνεται.

Η Μαρία Λαγγουρέλη είναι η τέταρτη από τις πέντε Μαρίας που με απασχολούν σε τούτο το σύντομο πέρασμα μέσα από δέκα ποιητικές συλλογές ισάριθμων σύγχρονων Ελληνίδων ποιητριών. Σύντομο, γιατί δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά, όταν έχεις να κάνεις με τόσες και τόσο διαφορετικές περιπτώσεις.

Από το πρώτο ποίημα της συλλογής αντιλαμβάνεσαι ότι πρόκειται για σοβαρή και στιβαρή ποίηση, από τις περιπτώσεις που σπανίζουν – όχι μόνο σήμερα, που ο ελεύθερος στίχος θεωρείται εύκολος τρόπος ποιητικής έκφρασης:

ΤΟ ΓΑΛΑ
Τον πλησιάζει αθόρυβα
ξοδεμένη μέσα στα τούλια
μυρίζοντας λιβάνι η ανάσα της
φυσάει στο πρόσωπό του
λέξεις μακρόσυρτες κυματιστές
μέσα από βάθος θάλασσας μαύρης
τα σταυρωμένα χέρια της
λευκά κεριά αλύγιστα
στίλβουν της αγάπης
το άκαυτο μυστήριο
[…]
Είναι βραδιές
που την ακούει
«κοιμήσου του λέει
καταζητούμενος είσαι
από έρωτα
και από άδικο βόλι»

Τα περισσότερα ποιήματα είναι πολύστιχα, ορισμένα ολοκληρωμένες συνθέσεις. Τα θέματά της πολλά κι από διαφορετικά πεδία ζωής και δραστηριότητας. Με την ίδια σοβαρότητα αντιμετωπίζει όλα τα θέματα που την απασχολούν. Μερικοί στίχοι από το ποίημα «Δάκτυλα καταδικασμένου καπνιστή»:

Στο καρτέρι της νύχτας αφήνεται
σε ξεκοιλιασμένα συρτάρια
σε φωτογραφίες στίχους
σε ό,τι θαμπό
έχουν ξεβράσει τα απόνερα της νιότης.

Κι ένα μικρό απόσπασμα από την ενδιαφέρουσα σύνθεση «Το ταξίδι», έναν διάλογο μεταξύ Εκείνου και Εκείνης, για μια σύντομη αποτίμηση της αξιόλογης προσφοράς της ποιήτριας Μαρίας Λαγγουρέλη και της συγκροτημένης ποιητικής γραφής:

Εκείνη
κομμάτι ξερής ζύμης πάνω στο νησί
περιμένει την κιβωτό του να αράξει,
ποια είναι να μάθει απ’ την σμίξη.
Διωγμένοι από τους δήμιους της νύχτας
αυτά τα μαύρα γεράκια του πόθου του ανεκπλήρωτου
διωγμένοι όλοι από τα μεθυσμένα λιμάνια
νάρκισσοι θηλυκά αρσενικά κλεισμένα στον ύπερο
του εγώ τους ερμητικά, όλοι που λένε
μα δεν υπάρχει δομή, αρχή, μέση, σύγκρουση, λύτρωση
σκίζουν το χαρτί κι οδεύουν για τη στερνή ευχή
το τελευταίο ξόρκι.

Κάθε δημιουργός ανάλογα με το ταλέντο, τα εκφραστικά μέσα και την πνευματική υποδομή που διαθέτει, συνθέτει και το έργο του.

Σκόνη πεταλούδας
Μαρία Λαγγουρέλη
Γαβριηλίδης
80 σελ.
Τιμή € 8,52
001 patakis eshop

 

Τζίνα Ξυνογιαννακοπούλου: «Περβάζι εβδόμου ορόφου»Τζίνα Ξυνογιαννακοπούλου: «Περβάζι εβδόμου ορόφου»

Η Τζίνα Ξυνογιαννακοπούλου με την έκτη ποιητική της συλλογή, που τιτλοφορείται Περβάζι εβδόμου ορόφου, συνεχίζει με συνέπεια την ποιητική της διαδρομή με δικό της ρυθμό και με διαφορετικά εκφραστικά σχήματα. Αν και ακροβατεί ενίοτε επικίνδυνα σε μοναχικά τοπία και πάνω σε δύσκολες συντεταγμένες, δοκιμάζοντας τις αντοχές και τις εκφραστικές δυνατότητές της ορμάει δυναμικά και με ρεαλισμό, χωρίς να χάνει το μέτρο, τον ρυθμό και την αρμονία, όπως στο ποίημα:

ΑΚΡΟΒΑΣΙΕΣ
Τ’ αγρίμια ζυγιάζοντας συνθήκες και δυνάμεις
μάχονταν και προχωρούσαν
μόνο στην άκρη του γκρεμού
ανταλλάσσοντας φόβο κάνουν ανακωχή
αίσθηση και δυνατότητα το βάραθρο
από τη μια το χάος απορροφά
από την άλλη το εξυψώνει

Δυο ξένοι της μοναξιάς αγρίμια
σε χάσμα αμφίδρομης πρόθεσης
τον γόρδιο σύνδεσμό τους ωριμάζουν
συνένοχοι προσδοκίας σε συμβίωση προσχωρούν
και τις αντιθέσεις που καραδοκούν
καρατομούν
με τ’ αγκάθια ενός ατίθασου ρόδου
[…]
συνθλίβοντας φύλλα της πραγματικότητας
να προβάλει
οπυρήνας της πραγμάτωσης
κι ένας μίσχος λεπτός
δοκός ευαισθησίας
στο κενό που ενώνει
δύο παράλληλες διαδρομές
ισορροπώντας τες
σε μία κοινή ουτοπία,

ωστόσο, δεν χάνει την ισορροπία της εκφραστικής της δεινότητας. Βγαίνοντας από το «μυστήριο» μιας «μοναδικής συνεύρεσης» μπαίνει σε τροχιά φωτός ακολουθώντας μιαν «αδέσποτη ακτίνα στον κύκλο της σποράς», θα φτάσει στην ώρα της συγκομιδής
στον αρχιμήδειο τόπο, στον στόχο της.

Στο σύνολο των ποιημάτων της συλλογής, με τη δυναμική του ποιητικού λόγου της βρίσκει τον τρόπο να ισορροπεί και να συμφιλιώνει τα αντίθετα, γεγονός που της επιτρέπει να δημιουργεί, εκτός από ποιητικές εικόνες, ενδιαφέρουσες ποιητικές κατορθώσεις, ακόμα στο «Κάπως απόγευμα»:

Θυμάσαι τη φωτογραφία που πήρε φως
και βυθίστηκε στο έρεβος του λευκού;
Τώρα ήρθε στο φως
αναδύθηκε από τη φυτεία των σκιών
ο σπόρος της αμεταχείριστης ομορφιάς
αυτής που ’γινε ο καρπός
μιας διαχειρίσιμης γοητείας
καθώς δούρειος λόγος
σε ώριμο καιρό
τον ίμερο να σώσει.

Και στη «ROCK υπόκρουση»θα συναντήσει:

Μήνα Μάη
παιδιά (που) που άνθισαν στο βαθύ μοβ
γενιά που τις συμβάσεις υπονόμευσε
και σκληρά μετάλλια έλιωσε
[…]
Λίγη άνοιξη της πεταλούδας η ζωή, όμως άνοιξη!

Το ίδιο και η ποίησή της. Μπορεί να φέρνει «λίγη άνοιξη, αλλά άνοιξη».

Περβάζι εβδόμου ορόφου
Τζίνα Ξυνογιαννακοπούλου
Εκδόσεις των Φίλων
56 σελ.
Τιμή € 6,36
001 patakis eshop

 

Έλενα Πολυγένη: «Η χώρα των παράδοξων πραγμάτων»Έλενα Πολυγένη: «Η χώρα των παράδοξων πραγμάτων»

Η χώρα των παράδοξων πραγμάτωντης Έλενας Πολυγένη, η οποία «γεννήθηκε στην Πάτρα και είναι ηθοποιός και μουσικός και παρακολουθεί μαθήματα ποίησης…», είναι η τρίτη ποιητική της συλλογή. Πρόκειται για ένα απλό εξωτερικά βιβλίο, μικρό, με λιτό, απέριττο, εντελώς λευκό εξώφυλλο, με μικρά γράμματα πεζά, όπως και το όνομα της ποιήτριας και ο τίτλος της συλλογής, που το καθιστά εκ προοιμίου απαρατήρητο. Η ίδια τεχνική συνεχίζεται και εσωτερικά. Ως δείγμα ποιητικής γραφής, το πρώτο ποίημα της συλλογής:

ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
Ο νους μου είναι ένα παραγεμισμένο μπαλόνι
Ο νους μου είναι ιπποπόταμος
Δείχνει τα δόντια του
Δείχνει τις φτέρνες του
Με καταπίνει

Το υλικό μου αντανακλάται στα μάτια του
με ανώμαλη σύνθεση:
ο πίνακας αυτός είναι θλιμμένος

Κάπως έτσι, εγκλωβισμένη σ’ ένα «λευκό μπαλόνι από μικρή» κυλάει «γυμνή» η ποίησή της μπροστά στον καθρέφτη της αμείλικτης πραγματικότητας, με κάποιες πού και πού ενθαρρυντικές φανερώσεις:

Εκείνο που είχαμε πει. Μην το ξεχάσεις.
Θα είμαι εδώ να σ’ το θυμίζω
πεσμένος εδώ
στο ανοιχτό τραύμα του δρόμου.

Κι αμέσως πετάει στίχους που δεν ανταποκρίνονται σε καμιά πραγματικότητα:

Ποιητές γεννιούνται και πεθαίνουν
κάτω από τις φτερούγες τους
σαν κορίτσι, η γυμνή άσφαλτος.

Και έπεται συνέχεια με αφηγηματική πεζολογία με αναγκαστική προσαρμογή και συγκόλληση λέξεων σε στίχους, όπως:

Κι όταν ήταν πολλοί, κι όταν ήταν λίγοι
πάλι κάτι μέσα τους με πλήγωνε
[…] Κι εκείνο το φτερωτό χαμόγελο
που λικνιζόταν νεκρό και μου έγνεφε
ήταν μια τελειωτική κίνηση.

Μήπως είναι ώρα να μην εμπιστεύεται τα «μαθήματα ποίησης» και να μελετήσει καταξιωμένους ποιητές, για να ασχοληθεί σοβαρά με το πρόβλημα της έκφρασης; Σκέφτομαι.

Η χώρα των παράδοξων πραγμάτων
Έλενα Πολυγένη
Το Κεντρί
60 σελ.
Τιμή € 8,00
001 patakis eshop

 

Κατερίνα Σημηντήρα: «Δυτικά της Σαπφούς»Κατερίνα Σημηντήρα: «Δυτικά της Σαπφούς»

Η Κατερίνα Σημηντήρα, με τη δεύτερη ποιητική της συλλογή, Δυτικά της Σαπφούς, σε άψογη εμφάνιση, με χαρακτηριστικό εξώφυλλο που κοσμεί λεπτομέρεια από εμβληματικό έργο του Amedeo Modigliani, επιβεβαιώνει την άποψη του R.M. Rilke ότι: «Ένα έργο τέχνης είναι άξιο μονάχα σαν ξεπηδάει από μιαν ανάγκη» (Γράμματα σ’ ένα νέο ποιητή).

Υπάρχει πολύς, συγκρατημένος αλλού κι αλλού διάχυτος, πόνος μετουσιωμένος σε λαγαρή, δυνατή ποίηση μέσα στα τριάντα έξι ολιγόστιχα, ως επί το πλείστον, ποιήματα της συλλογής Δυτικά της Σαπφούς, της οδού Σαπφούς, δηλαδή. Είναι χαρακτηριστικό το πρώτο ποίημα της συλλογής, με τίτλο:

ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ
Είμαι εδώ/ στον ακίνητο χρόνο
Εδώ στον ακίνητο χώρο
Αυτή η διάρκεια της στιγμής
Δεν υπάρχει παρελθόν/ ούτε στο μέλλον
Δηλώνω παρών/ στον χρόνο τον άχρονο
Εποχές μετρώ/ έρωτες μετρώ
οδύνες μετρώ/ θανάτους

Αρχή και τέλος
Στην αρχή είναι το τέλος
Το τέλος στην αρχή τοποθετώ

Κύκλος αέναος είναι η ζωή, δεν ξεχωρίζει παρόν και μέλλον. «Ο χρόνος είναι ένα αιώνιο παρόν και αλύτρωτος». Και η έμπειρη της ζωής και του πόνου δημιουργός γνωρίζει τα όριά της και οριοθετεί τη ζωή της. Σ’ ένα άλλο ποίημα είναι περισσότερο αφοριστική:

Μέσα στην πόλη αυτή ξοδεύτηκα
Μέσα σε σκονισμένα δωμάτια συνοικισμών
Βιαστικοί απόηχοι οργασμών
Αγάπες ταυτίστηκαν με το πλήθος και χάθηκαν
Ανάμεσα σε φωταγωγημένες τζαμαρίες
Αίθουσες αναψυχής, γιορτινά λαμπιόνια, ξαγρύπνησα
Στα ίδια μέρη περιέφερα το σώμα μου
Αναζητώντας λεπτομέρειες
Θλιμμένους στίχους, τρένα που έφευγαν το χάραμα
Για τη ζωή και τους έρωτες που απέτυχαν
Μέσα στην πόλη αυτή κανένας στο πλάι μου
Μα απόψε
Κρεμώ ένα μειδίαμα
Πάνω στο σηματοδότη μιας διάβασης
Και την αποχαιρετώ.

Μέσα σε λίγους στίχους η Κατερίνα Σημηντήρα είναι αποκαλυπτική, τα λέει όλα, χωρίς φιοριτούρες, χωρίς υπονοούμενα, χωρίς περιττούς λογοτεχνικούς σχηματισμούς, απλά, δωρικά τα λέει όλα με έναν ηρωικό, δυναμικό, καθαρό ποιητικό λόγο.

Ας είναι και η δική μου σύντομη αναφορά στην ώριμη, την καθάρια, την αληθινή ποίησή της μια φιλική κι από καρδιάς είσοδος στον «άχρονο χρόνο χώρο» της.

Δυτικά της Σαπφούς
Κατερίνα Σημηντήρα
Μανδραγόρας
48 σελ.
Τιμή € 6,39
001 patakis eshop

 

Μαρία Τζίκα: «Ελαττωματικό χώμα»Μαρία Τζίκα: «Ελαττωματικό χώμα»

Ελαττωματικό χώμα τιτλοφορεί την πρώτη της, μάλλον, ποιητική συλλογή η Θεσσαλονικιά φιλόλογος Μαρία Τζίκα. Αν και εμφανισιακά η συλλογή της υστερεί: ουδέτερο, απρόσωπο εξώφυλλο, ως προς το περιεχόμενο έχουμε να κάνουμε με αξιοπρόσεκτη περίπτωση. Υπάρχει σταθερό υπέδαφος ως υπόβαθρο, συγκροτημένη, καλλιεργημένη σκέψη, ποιητική διάθεση και ικανότητα μετουσίωσης της καθημερινότητας σε ποίηση. Η ποιήτρια έχει δέκτες, ώστε να αντιλαμβάνεται την ποίηση των απλών πραγμάτων και να συνθέτει σύντομα περιεκτικά ποιητικά σύνολα, με κυρίαρχο στοιχείο τη γυναίκα:

Ακολουθώ την πλάτη της γυναίκας
που καταπίνει ο νυχτωμένος δρόμος,
(«Η γυναίκα με τα εκατό παιδιά»)

Επιστρέφω,
βαστάζοντας το αναζωογονημένο γήρας των αναμνήσεων
και το παιδί που κόβει την κλωστή
από το πόδι του ωραίου πεπρωμένου.
(«Ο απογευματινός ουρανός μου»)

Αλλά και τα παιδιά παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή και στην ποίησή της:

[…] Όταν κοιμούνται τα παιδιά μου,
Νιόβγαλτα των αναμνήσεων,
Αναπαύουν ξαφνιάσματα
Στη μητρική γη […]
(«Παιδικός ύπνος»)

Και σε άλλο ποίημα συνεχίζει το όραμά της σε χαμηλούς, πάντα, τόνους:

[…]
Τα παιδιά
μια μάζα από φίλια στοιχεία,
ένας πάνσοφος κορμός
με πτερωμένες τις φολίδες του,
πιάστηκαν
στο γονεϊκό πλέγμα μιας θεότητας,
η εναπομείνασα ύπαρξη
εκτινάχτηκε στις ατραπούς του χάους
κι έπεσε σαν κέρας
στη μεγάλη μύτη του άστρου
που θα πέθαινε για πάντα

φόρεσε τα μαλλιά της
ξάπλωσε μόνη
όπως κάθε μέρα
γιατί για εκείνη
ο κόσμος έλειπε από καιρό
και τίποτα στον χαλασμό του
δεν τον είχε αλλάξει.
(«Βιβλική ημέρα»)

Όπως και ο έρωτας, η απώλεια, τα καθημερινά συμβάντα που της δίνουν ερεθίσματα για ποιητική δημιουργία, όπως είναι κι ένα «Μικρό ερωτικό της αβύσσου»:

Αυτή η γη
που ανταμώσαμε
φαινομενικοί εραστές
σε ήμερα τοπία,
είναι το ανάποδο
της αβύσσου.

Ελαττωματικό χώμα
Μαρία Τζίκα
Το Κεντρί
54 σελ.
Τιμή € 7,00
001 patakis eshop

 

Μελίτα Τόκα-Καραχάλιου: «Του χορού και της απουσίας»Μελίτα Τόκα-Καραχάλιου: «Του χορού και της απουσίας»

Η Μελίτα Τόκα-Καραχάλιου, στη δέκατη δίγλωσση (γαλλικά-ελληνικά) ποιητική συλλογή της, με τον ασυνήθιστο τίτλο Του χορού και της απουσίας, μετουσίωσε σε συγκλονιστική ποίηση τον κλαυθμό και τον οδυρμό της για τον αδόκητο χαμό του αγαπημένου αδερφού της, Ροδόλφου.

Ένα ελεγείο είναι ολόκληρη η δίγλωσση ποιητική συλλογή, αφιερωμένη στην πάντα παρούσα μεγάλη απουσία του Ροδόλφου. Χορός και απουσία, η χαρά της ζωής από τη μια, η αρχή και η λύπη, ο ασίγαστος καημός της απουσίας από την άλλη, ένα τέλος που δεν έχει τέλος για την αισθαντική ποιήτρια. Η αθέλητη «αναχώρηση» δεν αναπληρώνεται με τίποτα, όπως:

ΣΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΧΟΡΟΥ ΣΟΥ
«…Αλλά εσύ αγαπούσες τη ζωή,
πιστός ήσουνα στην απλότητά της,
κι έψαχνες έναν σύντροφο
στους κόρφους της χαράς.
Στα βήματα του χορού σου
αποτύπωνες μιας ζωής μεράκια.

Τώρα ο καλοκαιριάτικος ουρανός
σκορπάει στις φυτείες του
τις τρεμάμενες αναλαμπές της καρδιάς σου.
Κι από το ΡΟΔΟ το πορφυρό ένας τεφρός κομήτης
Λευτερώνει φως
στο Εύθραυστο της απουσίας σου.

Ωστόσο, μπορεί να απουσιάζει σωματικά ο αγαπημένος αδελφός, μένει όμως στην όποια αιωνιότητα του έχει οριστεί το όνομά του, το ανθρωπωνύμιό του χαραγμένο με ανεξίτηλα γράμματα στη μαρμάρινη στήλη, όπως και:

Στο βάθος της οδύνης μου αντιφέγγει
Τ’ όνομά σου αδελφέ μου,
που καταργεί την απουσία
(«Τ’ όνομά σου αδελφέ μου»)

Μένει εκεί:

[…] στη συνοικία των δακρύων
στη συνοικία που την πυρπολεί η σιωπή.
Μια αιώνια σιωπή μες στην κραυγή του ήλιου.
(«Η γέφυρα»)

Μένει, βέβαια, και κάτι ακόμα πιο σταθερό, η ποίηση, η μετουσίωση της απουσίας και η αναπλήρωσή της με τη μαγεία της τέχνης: η ποίηση του Μαρτυρίου!

Του χορού και της απουσίας
Μελίτα Τόκα-Καραχάλιου
μετάφραση: Marianthi Paschou, Isabelle Tambrun-Kamaroudis
εικονογράφηση: Βίλλη Γούσιου
Εκδόσεις των Φίλων
61 σελ.
Τιμή € 7,00
001 patakis eshop


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΠΟΙΗΣΗ
Θωμάς Κοροβίνης: «Ποιήματα και τραγούδια»

Μια ακροβασία πάνω στο κύμα, σαν μια παραλλαγή στον στίχο του άλλου ποιητή (χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία), αυτό μοιάζει να λέει ο Θωμάς Κοροβίνης σε όλα του τα τραγούδια· αλήθεια, ποιήματα ή τραγούδια;...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.